نقش سرمایه روان شناختی در رفتار نوآورانه، با میانجی گری نشاط کاری معلمان ابتدایی بیرجند
الموضوعات :حسین خسروی 1 , هادی پورشافعی 2 , فاطمه طاهرپور 3
1 - کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند، دبیر آموزش و پرورش، بیرجند، ایران
2 - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
3 - استادیار دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
الکلمات المفتاحية: سرمایه روان شناختی, معلمان دوره ابتدایی, نشاط کاری, رفتارنوآورانه,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش سرمایه روان شناختی در رفتار نوآورانه با میانجی گری نشاط کاری معلمان انجام‌گرفته است. روش پژوهش توصیفی همبستگی و جامعه آماری شامل معلمان مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 97-1396 به تعداد 1500 نفر بود که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای تعداد 306 نفر انتخاب گردید. برای سنجش متغیر سرمایه روان شناختی از پرسشنامه لوتانز (2007)، رفتار نوآورانه از پرسشنامه کانتر(1988) و نشاط کاری از پرسشنامه شایروم (2004) استفاده گردید. روایی محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان تأیید شد. ضریب پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرون باخ برای پرسشنامه سرمایه روانشناختی 81/0، رفتار نوآورانه 88/0 و برای نشاط کاری 91/0 برآورد گردید. تجزیه‌وتحلیل داده ها در سطح توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و سطح استنباطی (همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، رگرسیون و الگویانی معادلات ساختاری) انجام گرفت. نتایج حاکی از آن بود که سرمایه روانشناختی با میزان بتا 57/0 نشاط‌کاری و با بتای 67/0 پیشبینی کننده رفتار نوآورانه است. همچنین نشاط‌کاری با بتای 63/0 رفتار نوآورانه و نشاط عاطفی بیشترین و نشاط جسمانی کمترین پیش بینی را دارد. یافته ها نشان داد که نشاط کاری نقش میانجی بین سرمایه روان شناختی و رفتار نوآورانه ایفا می‌کند و مدل پژوهش از برازش خوبی برخوردار بود.
احمدی، سیدعلی اکبر؛ سهرابی، محمد و محمدی، عباس(1396). بررسی رابطه بین توانمندسازی نیروی انسانی و نشاط سازمانی در کارکنان فرماندهی هواپیمایی ناجا. فصلنامه علمی وپژوهشی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 5(1)، 207-236.
افشاری، ایرج؛ انعامی، مسعود (1385). بررسی تأثیر آموزش ضمن خدمت بر نوآوری سازمانی کارکنان اداری دانشگاه رازی کرمانشاه. طرح پژوهشی دانشگاه رازی کرمانشاه.
الهامی، نیر و حیدری، مجتبی (1396) بررسی تاثیر نشاط کاری کارکنان بر بهره وری نیروی انسانی و رضایت شغلی کارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. دومین کنفرانس سالانه مدیریت بر مبنای هوشمندی، 22 تیرماه تهران.
ایرجیراد، ارسلان و ملکزادهنصرآبادی، الهه (1396). بررسی تأثیر سرمایه روانشناختی با میانجیگری انگیزه پیشرفت بر خلاقیت دانشجویان. فصلنامه علمی- پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6(4)، 51-70.
بوتمن، نیکلاس (2000). چگونه دیگران را شیفته خود کنید. مترجم: غلامی، هایده (1386). تهران: طلایه.
حقگویان، زلفا و محمدیحسینینژاد، ملیحه (1390). بررسی وضعیت نشاط در کارکنان بانکهای خصوصی استان قم. دو فصلنامه پژوهشهای روانشناختی در مدیریت. 2(1)، 61-90.
خسروی، حسین و عسکری، علی (1397). نشاط کاری در سازمان اهمیت و پیامدها. ششمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
خلیلیپور، حاتم و خنیفر، حسین (1396). بررسی ساختاری عدالت رویهای و اشتیاق شغلی بر اشتراک دانش و رفتارهای کاری نوآورانه. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 4(24)، 27-51.
رحیمی، فاطمه؛ عریضی، حمیدرضا؛ نوری، ابوالقاسم و نامداری، کورش (1391). رابطه سرمایه روانشناختی در محیط کار کارکنان با شور و شوق کاری آنان در سازمان. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 4(12)، 9-30.
زارع، حسین (1395). تأثیر آموزش امید بر خوشبینی و انگیزش پیشرفت دانشجویان دانشگاه پیامنور. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(13)، 85-93.
زارعی متین، حسن و حق گویان، زلفا (1395). شادی و نشاط در محیط کار. تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
ساعتچی، محمود، کامکاری، کامبیز و عسکریان، مهناز (1389). آزمونهای روانشناختی، تهران: نشر ویرایش.
صالحی، علی و داناییفرد، حسن (1394). بررسی نقش تسهیم دانش در رابطه میان اجزای سرمایههای فکری و رفتار نوآورانه. مدیریت: پژوهشهای مدیریت منابع سازمانی، (17)،107-126.
صفرزاده، سحر؛ نادری، فرح؛ عسگری، پرویز؛ عنایتی، میرصلاحالدین و حیدرئی، علیرضا (1391). رابطه جو سازمانی نوآورانه و اشتیاق شغلی با رفتار مدنی سازمانی در کارکنان. فصلنامه علمی-پژوهشی زن و فرهنگ، 4(14)، 69-82.
ضیا، بابک؛ مبارکی، محمد حسن و سعیدیون، مژگان (1393). بررسی تأثیر سرمایه روانشناختی بر عملکرد سازمانی با تاکید بر نقش میانجی نوآوری در رفتار اطلاعات. نشریه علمی پژوهشی مدیریت نوآوری، 3(4)، 77-100.
طاهریان، حسین؛ فیض، داود و حیدرخانی، زهرا (1393). عوامل مدیریتی و سازمانی مؤثر بر شادی و نشاط در دانشگاهها و تأثیر آنها بر تولید علم. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، (72)، 99-116.
عابدی، یوسف (1387). خلاقیت و نوآوری در کتابخانههای عمومی. تهران: نهاد کتابخانههای عمومی کشور.
علیپور، احمد و اعرابشیبانی، خدیجه (1390). رابطه امیدواری و شادکامی با رضایت شغلی معلمان. پژوهشهای نوین روانشناختی، (22)، 65-78.
غیور، سید مرتضی؛ غفوریان شاگردی، امیر؛ کاتب، یحیی و سیاح، عاطفه (1395). بررسی تأثیر سبک حل مسئله شهودی بر رفتار نوآورانه کارشناسان فناوری اطلاعات با نقش تعدیلگر رفتار تسهیم دانش. مدیریت فردا، (46)،123-142.
فرد لوتانز، بروس جی آوولی و کارولین ام یوسف (2007). سرمایه روانشناختی سازمان تحولی در مزیت رقابتی سرمایه انسانی. ترجمه جمشیدیان عبدالرسول و فروهر محمد. (1392). تهران: ناشر آییژ.
فروهر، محمد؛ احسان ملکی، شیوا؛ روزبهانی، رحیم و شاه محمدی، ندا. (1393). مدیریت سرمایه روانشناختی سازمان رویکردی نوین به خلق مزیت رقابتی. پایگاه جامع مدیریت علوم ایران.
فریاد، لعیا؛ خوراکیان، علیرضا و ناظمی، شمسالدین (1395). بررسی اثر توانمندسازی روانشناختی بر رفتار نوآورانه کارکنان با توجه به اشتیاق شغلی آنان. مجله مدیریت توسعه و تحول (25)، 17-26.
فقیهآرام، بتول و خادمی، محسن (1396) رابطه حمایت سازمانی و جوسازمانی نوآورانه با اشتیاق شغلی کارکنان وزارت علوم تحقیقات و فن‌آوری. مدیریت و برنامهریزی در نظامهای آموزشی، 10(18)،133-146.
قانع نیا، مریم؛ فروهر، محمد و جلیلی، صدیقه (1394). تأثیر آموزش سرمایه روانشناختی مدیران بر افزایش اشتیاق شغلی کارکنان. پژوهشنامه روانشناسی مثبت، 1 (3)، 59-72.
گلمن، دانیل (2000). هوش هیجانی، خودآگاهی هیجانی، خویشتنداری، همدلی و یاری به دیگران. مترجم: نسرین، پارسا
01387). تهران: انتشارات رشد.
محبینورالدینوند، محمدحسین؛ شهنی‌ییلاق، منیجه و شریفیحسن، پاشا (1393). رابطه سرمایه روانشناختی (امید، خوشبینی، تاب‌آوری و خودکارآمدی) با هدفهای پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان سال اول. پژوهش در برنامهریزی درسی، 11(40)61-79.
ملکزاده، غلامرضا و راهنما، نرگس (1395). بررسی عوامل تأثیرگذار بر نشاط کارکنان در محل کار. دومین کنفرانس بینالمللی مدیریت و فناوری.
ملکیفراهانی، بهاره و جعفری، پریوش (1393). نقش رهبری معنوی و سرمایه روانشناختی در اشتیاق شغلی معلمان در مدارس متوسطه دولتی دوره اول و دوم دخترانه منطقه چهار تهران. علوم تربیتی، نوآوریهای مدیریت آموزشی (37)، 121-136.
مهدیپور، اکرم و ابوالمعالی، خدیجه (1394). پیشبینی خلاقیت بر اساس سرمایه روانشناختی در بین دانشجویان دانشگاه تهران. اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی، جامعهشناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران.
مؤمنی، خدامراد؛ عباسی، مسلم؛ پیرانی، ذبیح و بگیانکولهمرز، محمدجواد (1396). نقش هیجانپذیری و جو عاطفی خانواده در پیشبینی اشتیاق تحصیلی دانشآموزان. راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8)، 159-182.
نظامی علی و گیوریان، حسن، (1394). بررسی تأثیر سرمایه روانشناختی بر فرسودگی شغلی پرستاران در یک بیمارستان نظامی شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی ابن سینا، 18 (1)، 45-56.
نعامی، عبدالزهرا؛ تقیپور، آذین و نیسی، عبدالکاظم (1390). رابطه فرهنگ سازمانی با انگیزش شغلی، اشتیاق شغلی و رفتارهای نوآورانه با میانجیگری توانمندسازی روانشناختی. علوم رفتاری 5(4)، 325-333.
هارونرشیدی، همایون و کاظمیانمقدم، کبری(1397). رابطه بین سرمایه روانشناختی با خلاقیت مدیران زن مدارس شهر دزفول. فصلنامه علمی و پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(3)، 25-42.
هزارجریبی، جعفر و صفریشالی، رضا (1389). بررسی مفهوم شادکامی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی در استان مرکزی). برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 1(3)، 31-72.
ب) منابع لاتین.
Bailey, T. C. & Snyder, C. R. (2007). Satisfaction with life and hope: A look at age and marital status. The Psychological Record, 57(2), 233-240
Bakker, A. B. & Schaufeli, W. B. (2008). Positive organizational behavior: Engaged employees in flourishing organizations. Journal of organizational behavior, 29(2), 147-154.
Haggoyan, Zulfa and Mohammadi Hosseini Nejad, Maliheh (2011). Investigating the state of vitality in private bank employees of Qom province. Two Quarterly Journal of Psychological Research in Management. 2 (1), 90-61.
He, L. W. (2013). Organizational Innovative Climate, Innovative Behavior and the Mediating Role of Psychological Capital: The Case of Creative Talents. In The 19th International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management (pp. 1607-1616). Springer, Berlin, Heidelberg.
Kim, J. Y., Choi, D. S., Sung, C. S., & Park, J. K. (2018). The role of problem solving ability on innovative behavior and opportunity recognition in university students. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 4 (4), 2-13.
Luthans, F. Avolio, B. J. Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel psychology, 60(3), 541-572.
Mishra, P. Bhatnagar, J. & Gupta, R. (2013). Role of psychological capital in the relationship between work-to-family enrichment, family-to-work enrichment and innovative work behavior
Okafor, D. C. (2014). Psychological Capital and Orientation to Happiness as Protective Factors in Coping with Stressors Among First Year Psychology Students, University of KwaZulu-Natal, Durban, South Africa (Doctoral dissertation, University of KwaZulu-Natal, Durban).
Ratnaningsih, I. Z. Prasetyo, A. R. & Prihatsanti, U. (2016). Predicting innovative behavior among employees in a manufacturing company: the role of psychological capital. ANIMA Indonesian Psychological Journal, 31(2), 84-90
Rich, B. L. Lepine, J. A. & Crawford, E. R. (2010). Job engagement: Antecedents and effects on job performance. Academy of management journal, 53(3), 617-635.
Sameer, Y. M. (2018). Innovative behavior and psychological capital: does positivity make any difference? Journal of Economics & Management, 32, 75-101. doi: 10.22367/jem.2018.32.06
Seligman, M. E. P. (2002). Authentic happiness. New York: Free Press; 2002
Smith, M. K. (2013). Happiness and education—Theory, practice and possibility. The encyclopaedia of informal education.
_||_