حاکمیت و مشروعیت سیاسی در مکتب فکری آخوند خراسانی
الموضوعات :
1 - دکتری تخصصی حقوق عمومی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: امور شرعی, امور عرفی, آخوند خراسانی, قواعد حقوق اساسی, تحدید اختیارات,
ملخص المقالة :
حاکمیت به معنای مشروعیت یا توجیه قدرت سیاسی بنا بر منبع آن به سه دسته الهی، غیرالهی و الهی-انسانی تقسیم می‌شود. آخوند خراسانی با توجه به مبانی فقهی و اصولی خود، ابتدا قدرت مطلقه را صرفاً مخصوص ذات خداوندی می‌داند و در دو دوره زندگی خود، ابتدا امور حسبه را از باب قدر متیقن از اختیارات فقیه و در دوره مبارزه مشروطه‌خواهی خود از اختیارات مؤمنین و سپس جمهور ملت می‌داند و در این مرحله متمایل به مشروعیت قدرت سیاسی جمهور ملت می‌شود. وی وجه شرعی‌بودن سلطنت مشروعه را رد می‌کند و حکومت معصوم را صرفاً حکومت مشروع تلقی می‌کند و تمام حکومت‌های عصر غیبت را جائر و با تقسیم آنها به عادله، نظیر مشروطه و جابره، حکومت عادله، نظیر مشروطه که مباشر امور عامه عقلا و متدینین باشند، به تصریح حکم عقل و به فصیح منصوصات شرع، بر غیر‌مشروعه جابره تلقی می‌کند.
