ارتقای سلامت سالمندان: بررسی کیفیت زندگی و هزینه های درمانی بر اساس فعالیت بدنی

الموضوعات :

سمیرا اکبری ¹ , حسین علی محمدی ²

1 - کارشناس ارشد، مدیریت ورزشی، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه قم، قم، ایران
2 - 2. استادیار، مدیریت ورزشی، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه قم، قم، ایران

تاريخ الإرسال : 05 الجمعة , ربيع الثاني, 1445 تاريخ التأكيد : 20 السبت , ربيع الثاني, 1445 تاريخ الإصدار : 08 الإثنين , ربيع الثاني, 1445

الکلمات المفتاحية: مشارکت ورزشی, سالمندان, هزینه‌ های درمانی, کیفیت زندگی,

ملخص المقالة :

مقدمه:مقوله کیفیت زندگی در قشرهای مختلف، مخصوصا سالمندان که شرایط روحی و روانی ویژه ای دارند اهمیت بسیار زیادی دارد، کیفیت زندگی به عنوان یک شاخص مهم در بررسی سلامت سالمندان محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش مقایسه کیفیت زندگی و هزینه‌های درمانی سالمندان بر اساس سطح مشارکت ورزشی بود. روش: پژوهش حاضر، از نوع پژوهش های علی – مقایسه ای و به شکل پیمایشی است. نمونه آماری این پژوهش600 نفرازسالمندان منتخبی از شهرستان‌های استان خوزستان بود،که به شکل در دسترس انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده‌ها، در پژوهش حاضر پرسشنامه بود و شامل سه بخش: اطلاعات جمعیت شناختی، هزینه‌های درمانی و میزان مشارکت ورزشی و کیفیت زندگی(whoQo)که حاوی25 سوال درقالب شش حیطه بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه از طریق نظرات متخصصین تایید شد. تجزیه‌وتحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی از شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی و در بخش آمار استنباطی از آزمون‌های طبیعی بودن توزیع داده‌ها، آنالیز واریانس یک‌راهه و آزمون تعقیبی شفه استفاده شد. تمام عملیات آماری از طریق نرم افزار spss نسخه 20 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین هزینه های درمانی و کیفیت زندگی سالمندان بر اساس سطح مشارکت ورزشی تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت کیفیت زندگی در سالمندان، فعالیت های بدنی منظم می‌تواند به عنوان یکی از راهکارهای بهبود وضعیت کیفیت زندگی سالمندان و همچنین کاهش هزینه های درمانی مورد توجه قرار گیرد

نص كامل:



 

ارتقای سلامت سالمندان: بررسی کیفیت زندگی و هزینه های درمانی بر اساس فعالیت بدنی

 

 

---

 

چکیده

مقوله کیفیت زندگی در قشرهای مختلف، مخصوصا سالمندان که شرایط روحی و روانی ویژه ای دارند اهمیت بسیار زیادی دارد، کیفیت زندگی به عنوان یک شاخص مهم در بررسی سلامت سالمندان محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش مقایسه کیفیت زندگی و هزینه‌های درمانی سالمندان بر اساس سطح مشارکت ورزشی بود.پژوهش حاضر، از نوع پژوهش های علی – مقایسه ای و به شکل پیمایشی است. نمونه آماری این پژوهش600 نفرازسالمندان منتخبی از شهرستان‌های استان خوزستان بود،که به شکل در دسترس انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده‌ها، در پژوهش حاضر پرسشنامه می‌باشد و شامل سه بخش: اطلاعات جمعیت شناختی، هزینه‌های درمانی و میزان مشارکت ورزشی و کیفیت زندگیBREF)- (whoQoکه حاوی25 سوال درقالب شش حیطه  بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه از طریق نظرات متخصصین تایید شد. تجزیه‌وتحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی از شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی و در بخش آمار استنباطی از آزمون‌های طبیعی بودن توزیع داده‌ها، آنالیز واریانس یک‌راهه و آزمون تعقیبی شفه استفاده شد. تمام عملیات آماری از طریق نرم افزار spss نسخه 20 انجام شد. نتایج نشان داد بین هزینه های درمانی وکیقیت زندگی سالمندان بر اساس سطح مشارکت ورزشی تفاوت معناداری وجود دارد. به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت کیفیت زندگی در سالمندان فعالیت های بدنی منظم می‌تواند به عنوان یکی از راهکارهای بهبود وضعیت کیفیت زندگی سالمندان و همچنین کاهش هزینه های درمانی مورد توجه قرار گیرد.

 

واژه های کلیدی: هزینه‌ های درمانی ، سالمندان ، کیفیت زندگی ، مشارکت ورزشی 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Promoting the health of the elderly: Assessing the quality of life and the cost of treatment based on physical activity

Samira Akbari1, Dr. Hossein Ali Mohammadi2

 

-M.Sc., Leisure Management, Qom University,Qom, Iran

2-Assistant Professor, Leisure Management, Qom University, Qom, Iran

 

 

The category of quality of life in different strata, especially the elderly who have special mental

and psychological conditions is very important, the quality of life taken into account as an important indicator in the study of the health of the elderly. The purpose of this study was to compare the quality of life and treatment costs of the elderly based on the level of sporty participation.

The present research is scientific-comparative research in the form of a survey. The statistical sample of this study was 600 elderly people who were selected from the cities of the Khuzestan province, which were selected in the form available. The data collection tool in this present study is a questionnaire and it consisted of three sections: demographic information, treatment costs, and sporty participation and quality of life (whoQo-BREF), which contained 25 questions in six areas. The formal validity and the content of the questionnaire were confirmed by experts. The data analysis in the descriptive statistics section has used the indicators of central tendency and dispersion; in the inferential statistics section, the normal tests of data distribution were used One-way analysis of variance and Schaffer post hoc test. All statistical operations were performed through SPSS software version 20.

The results showed that there is a significant difference between the treatment costs and quality of life of the elderly based on the level of sporty participation.

It seems that due to the importance of quality of life in the elderly, regular physical activity can be considered as one of the ways to improve the quality of life of the elderly as well as reduce the treatment costs.

 

 

Keywords:  elderly, Quality of life, sporty participation,treatment costs

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

امروزه با توجه به افزایش شاخص طول عمر و امید به زندگی، مسئله مهم‌تری تحت عنوان، چگونگی گذران عمر و به عبارتی عبارتی کیفیت زندگی¹ مطرح‌شده است (ابراهیمی و اسماعیل زاده،2020).کیفیت زندگی یک شاخص مهم در بررسی سلامت محسوب می‌شود و از آنجایی که ابعاد متعددی مانند جنبه های فیزیولوژیکی، عملکردی و وجودی را دربر می‌گیرد از اهمیت زیادی برخوردار است (سنایی و همکاران،2013). بهبود شرایط زندگی، افزایش طول عمر و امید به زندگی منجر به ازدیاد تعداد سالمندان در جوامع مختلف شده است. این پدیده به اهمیت ارتقای سلامت و کیفیت زندگی می‌افزاید. پیری و کاهش عملکرد جسمانی و روانی، کیفیت زندگی را حتی با داشتن رفاه نسبی در زندگی تحت تأثیر قرار می‌دهد (قاسمی و مختاری،2011). افزایش جمعیت سالمندان یکی از مهم ترین چالش های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی به ویژه برای ارائه کنندگان خدمات بهداشتی و درمانی، اعضای خانواده و جامعه در قرن بیست و یکم به شمار می‌رود (عباسی وهمکاران ،2018). ارتقای کیفیت زندگی به حفظ سلامت جسم و روان سالمندان و در نهایت کاهش هزینه های درمانی کمک شایانی می‌کند (چویی وهاونگ،2012).ﻛﻨﺘﺮل و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻤﺎري ها و ﻛﺎﻫﺶ هزینه ﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ از ﻓﻮاﻳﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺻﻨﻌﺖ ورزش اﺳﺖ. اﻣﺮوزه ورزش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺻﻨﻌﺖ داراي ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ، اﺛﺮات اﻗﺘﺼﺎدي ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ورزش ﻧﻴﺰ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي درﻣﺎن و به ﺗﺒﻊ آن ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﺑﺎر درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮار و دوﻟﺖ و ﺗﻮﺳﻌﺔ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﺳﻼﻣﺖ، و در نتیجه، رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﺔ اﻗﺘﺼﺎدی را به همراه دارد (عسکریان:2004). فعالیت بدنی مطلوب سالمندان از جمله روشهایی است که میتواند برای پیشگیری، به تأخیر انداختن و یا درمان مشکلات ناشی از فرایند سالمندی به کار رود (طاهری و همکاران،2017). سبک زندگی فعال و فعالیت جسمانی موجب توانمند سازی افراد سالمند می‌شود چرا که بیشتر جمعیت سالمند به طور داوطلبانه سبک زندگی بی تحرک را اتخاذ می‌کنند که این شیوه سرانجام به کاهش استقلال و خود کفایی فرد منجر می‌شود . ورزش و تحرک موجب به تاخیر انداختن دوران سالمندی می‌شود . سالمندانی که ورزش می‌کنند در مقایسه با سالمندانی که ورزش نمی کنند از سلامتی و نشاط بیشتری برخوردار هستند (احمدی و همکاران،2017). داشتن فعالیت بدنی منظم جهت حفظ سلامت جسمانی و روانی در مراحل مختلف زندگی به خصوص در مرحله سالمندی ضروری است (هرینگ،2010). فعالیت جسمانی به طور گسترده همچو یک راهبرد برای ترویج سلامتی در سالمندان، حفظ ظرفیت های عملکردی و نیز عامل موثری درجلوگیری و کنترل محدوده ای از بیماری های شناخته شده است. با وجود شواهد گسترده در مورد مزایای ورزش و فعالیت بدنی، تعداد خیلی کمی از سالمندان به انجام فعالیت های بدنی و ورزش می‌پردازند (رزاقی و همکاران،2020). پندوو همکاران² (2005) معتقدند فعالیت بدنی و شرکت در فعالیت های منظم و ساختاریافته می‌تواند اثرات مثبتی بر روی جنبه های مختلف سلامت روان از جمله کیفیت زندگی، اضطراب، قابلیت عملکرد بهتر و خلق و خوی بهتر داشته باشد . نور بخش و همکاران (1389) در خصوص سالمندان ایرانی، نشان دادند که 68 درصد افراد بالای 60 سال در طول هفته در هیچ فعالیت جسمانی شرکت ندارند. آرسلانتس و همکاران³ (2009)، با بررسی نتایج بیش از 30 مطالعه پیشنهاد می‌کنند که فعاالیت های مداوم و تفریحی با بهبود روحیه و افزایش شور و نشاط در سالمندان همراه است. در بین محققان گذشته و اخیر تعداد زیادی از تحقیقات مقوله کیفیت زندگی در سالمندان را با تاکید بر فعالیت بدنی مورد توجه قرار داده اند و در بسیاری از آن‌ها نقش مثبت فعالیت بدنی در کیفیت زندگی تایید شده است . آلبوکرک⁴ و همکاران (2014) دریافتند سالمندان فعال در مقایسه با سالمندان غیر فعال از حافظه و کیفیت زندگی بهتری برخوردارند. اودیر و همکاران ⁵(2017) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که فعالیت جسمانی علاوه بر اینکه موجب بهبود سالمندان مبتلا به ناهنجاری ها و بیماری های اسکلتی می‌شود، باعث افزایش کیفیت زندگی آن‌ها نیز می‌شود. ین ین و همکاران⁶ (2018)، به این نتیجه پی بردند که با وجود مشکلاتی که گریبانگیرافراد مسن است، با انجام فعالیت‌های بدنی، می‌توانند کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی خود را ارتقا بخشند . هویی و همکاران⁷ (2009) در طی تحقیقی که بر روی (111) آزمودنی سالمند طی 2هفته انجام دادند، دریافتندکه شرکت در تمرینات ورزشی و انجام فعالیت بدنی می‌تواند موجب افزایش بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت جسمانی و روانی در بین سالمندان شود . ادوارد و همکاران⁸ (2006) درپژوهش دیگری به بررسی اثرفعالیت بدنی و کیفیت زندگی با تاکید برسلامت جسمانی و اعتماد  وامیدواری ارتباط معناداری وجود دارد . همچنین نتایج بسیاری از تحقیقات انجام شده نشان داده است که بخش قابل توجهی از جمعیت سالمند کشورهای پیشرفته نیز فعالیت ورزشی منظم کمی دارند و کمتر از سه درصد آن ها از دستورالعمل های فعالیت سازمان بهداشت جهانی پیروی می‌کنند(تورنتو،2018). درچند دهه اخیر تحقیقات فراوانی در خصوص کیفیت زندگی سالمندان انجام شده است (نتوولی،2008) . در مطالعه‌ای مروری که توسط فرخ زاده و همکارانش انجام شده است نشان دادند که کبفبت زندگی سالمندان ایرانی در سطح متوسط است. مطالعات داخلی نیز نشان می‌دهند حدود 43 درصد سالمندان مقیم در خانه سالمندان در شهرهای بزرگ نظیر استان تهران علائم افسردگی دارند که این عوامل بر کیفیت زندگی آن‌ها تاثیر می‌گذارد همچنین، طبق تحقیقاتی که توسط کاظمی و همکاران انجام شده است 92 درصد از مطالعات نشان داد وضعیت کیفیت زندگی سالمندان ایرانی را کم تا متوسط گزارش داده اند (ابراهیمی و همکاران،2020) . حال با توجه به گزارشات و گفته‌های مسؤولین، استان خوزستان یکی از مناطقی است که از نظر شاخصهای توسعه ی اجتماعی و اقتصادی و شاخص‌های سلامت از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. مشکلاتی نظیر بدی آب و هوا، آلودگیهای صنعتی میتواند دلایل دیگری برای وضعیت نامناسب سلامت در این استان باشدکه این شرایط خود دال بر اینست که کیفیت زندگی سالمندان در این استان از میانگین جامعه نیز کمتر است (آزبورن،2015). در خصوص وضعیت سلامت سالمندان این استان طبق تحقیقی که توسط طاهری تنجانی و همکاران (1396) بر روی387 نفر ازسالمندان شهری و روستایی در 24شهرستان استان خوزستان صورت گرفت نشان داد، وضعیت سلامت سالمندان استان خوزستان نیازمند توجه در بعضی حیطه ها نظیر پُرفشاری خون، دیابت، وضعیت تغذیه و عدم استقلال در فعالیتهای روزمرهی زندگی میباشد(طاهری تنجانی و همکاران،2017). با توجه به اینکه در طی سالهای آینده و بر اساس پیش بینی های صورت گرفته جمعیت سالمندی ایران رو به افزایش خواهد گذاشت، توجه به سلامت این بخش از جامعه در ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود. بنابراین پژوهش هایی که بتواند وضعیت سلامت و کیفیت زندگی سالمندان را به عنوان تربیت کنندگان نسل آینده مورد توجه قرار دهد می تواند به صورت موثری در برنامه ریزی جهت تآمین سلامت آنها ایجاد تمرکز نماید. در پژوهش حاضر نیز به این مساله توجه شده است و نویسندگان این مقاله بدنبال بررسی دقیق تر وضعیت کیفیت زندگی و هزینه های درمانی سالمندان استان خوزستان با تاکید بر نقش موثر فعالیت بدنی ورزش هستند . مهم ترین سوال پیش روی این مطالعه توجه به تفاوت های موجود در قشر سالمندان از حیث کیفیت زندگی و هزینه های درمانی بر اساس سطح مشارکت در فعالیت های ورزشی است.

 

 

---

[1]  Quality of life.

[2]  Pendo and etal

[3]  Arslantas and etal

[4]  Albuquerque and etal

[5]  Odwyer and etal  

[6]  Yenyen and etal

[7]  Hui and etal

[8]  Edwad and etal

 

 مواد و رو ش کار

این پژوهش ، زیر نظر کمیته اخلاق دانشگاه قم و با شماره مجوز   IR.QOM.REC.1400.010انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه سالمندان مرد و زن بالای 60 سال از شهرستان­های اندیمشک، شوش و دزفول بود. تعداد نمونه بر اساس جدول مورگان و کرجسی600 نفر انتخاب شد، واز هر یک ازشهرهای دزفول، اندیمشک وشوش200 سالمند زن و مرد به پرسشنامه پژوهش پاسخ دادند. شیوه انتخاب سالمندان برای نمونه به صورت در دسترس بود. نمونه گیری و پاسخ به پرسشنامه ها تا رسیدن به تعداد 200 پرسشنامه کامل و قابل بررسی ادامه پیدا کرد. ابزار گردآوری داده‌ها در تحقیق حاضر، پرسشنامه می‌باشد. پرسشنامه مورداستفاده، شامل سه بخش : اطلاعات جمعیت شناختی (شامل سن، جنس، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات و شغل)، هزینه‌های درمانی(سه سوال) و میزان مشارکت ورزشی(سه سوال) و پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی (whoQo –BREF) که حاوی 25 سؤال در قالب شش حیطه (هشت سؤال در قالب سلامت جسمانی)، (نه سؤال در قالب سلامت روان‌شناختی)، (دو سؤال در قالب روابط اجتماعی)، (چهار سؤال در قالب سلامت محیطی)، (یک سؤال در قالب شرایط اقتصادی)، (یک سؤال در قالب شادکامی)، با مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت (1- خیلی کم 2- کم 3 - متوسط 4- زیاد 5- خیلی زیاد) بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه های پژوهش توسط متخصصان مدیریت ورزش مورد تایید قرار گرفت. همچنین سنجش پایایی پرسشنامه ها از طریق آزمون آلفای کرونباخ در یک مطالعه مقدماتی صورت گرفت و میزان آلفا 87/0بود که مورد تایید قرار گرفت. پرسشنامه‌های تحقیق به شکل حضوری، در بین سالمندان هر سه شهر و در پارک‌های عمومی شهرها توزیع شد. پس از جمع‌آوری داده‌ها از طریق پرسشنامه، تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. در بخش آمار توصیفی از شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی و در بخش آمار استنباطی از آنالیز واریانس یک‌راهه و آزمون تعقیبی شفه استفاده شد. تجزیه ‌وتحلیل‌های آماری با به‌کارگیری نرم‌افزار spss نسخه 20  صورت گرفت.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یافته ها

 

پژوهش حاضر با هدف، مقایسه کیفیت زندگی و هزینه‌های درمانی سالمندان بر اساس سطح مشارکت ورزشی آنان در شهرستان‌های منتخب استان خوزستان اجرا شد. نتاج آمار توصیفی در خصوص بررسی وضعیت پاسخ دهندگان نشان داد که میانگین سنی سالمندان 8/67 سال بود. حدود 7/49 درصد از پاسخگويان زن و 3/50 درصد مرد بودند. 21 درصد از پاسخگویان مجرد، 8/77 درصد متاهل، 2/1 نیز درصد گزینه سایر را انتخاب نمودند. از مجموع پاسخگویان 8/76 درصد زیردیپلم، 8/18 درصد، دیپلم، 2/4 درصد دارای مدرک کارشناسی و 2/0 درصد از پاسخگویان نیز دارای مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر بودند. میانگین هزینه های ماهانه درمانی پاسخگویان  22265 هزار تومان بود،که 8/62 درصد دارو، 5/22 درصد ویزیت، 4/9 درصد رادیولوژی ، 3/5 درصد آزمایش را شامل شده بود. بر اساس نتایح 7/53 درصد دارای فعالیت بدنی منظم بودند. 3/46 درصد فعالیت بدنی منظمی نداشتند.

 

 

 

 

 

جدول 1-ميانگين و انحراف معيارمتغیر های پژوهش به تفکیک سطح مشارکت ورزشی سالمندان

متغیر	سطح مشارکت درطی هفته	فراواني		میانگین		انحراف معیار
کیفیت زندگی	بدون مشارکت	279		2		000/0
	از 1 تا 300 دقیقه	118		3		000/0
	از 301 تا 600 دقیقه	149		3		000/0
	بیشتر از 601 دقیقه	54		3		000/0
هزینه های درمانی(هزارتومان)	بدون مشارکت
		279	00/313		007/570
	از 1 تا 300 دقیقه	118	00/163		000/97
	از 301 تا 600 دقیقه	149	00/133		000/75
	بیشتر از 601 دقیقه	54	07/124		000/78

 

 

بر اساس نتایج مندرج در جدول 1 بیشترین کیفیت زندگی ، مربوط به سالمندانی است که بالاترین سطح مشارکت ورزشی  را دارند و کمترین میزان کیفیت زندگی مربوط به سالمندانی است که  اصلا  مشارکت ورزشی نداشتند . همچنین  بیشترین هزینه های در مانی مربوط به سالمندانی است که اصلا فعالیت ورزشی نداشتند و کمترین هزینه های درمانی مربوط به سالمندانی است که بالاترین سطح مشارکت ورزشی را داشتند

 

متغیر منبع تغییرات			مجموع مجذورات	درجه آزادی	ميانگين مجذورات	F	سطح معناداری
کیفیت زندگی سالمندان	بين گروهي درون گروهي كل		738/47 039/138 777/185	3 596 599	913/15 232/0	706/ 68         000/0
هزینه های درمانی		بين گروهي	269/4432351   3		423/1477450
		درون گروهي	23/92605135  596		744/155377	509 /9 000/0
		كل	50/97037486         599

جدول 2-نتايج تحليل واریانس کیفیت زندگی و هزینه های درمانی سالمندان براي متغير سطح مشارکت ورزشی در هفته

 

نتایج تحلیل واریانس (جدول 2) کیفیت زندگی و هزینه های درمانی نشان می دهد که، اختلاف مشاهده شده بین کیفیت زندگی و هزینه های درمانی به تفکیک سطح مشارکت معنادار است (معنی داری : 000/0 ) .یعنی کیفیت زندگی سالمندان به تفکیک سطح مشارکت متفاوت است . همچنین هزینه های درمانی سالمندان به تفکیک سطح مشارکت نیز متفاوت است ( معنی داری : 000/0).

 

  جدول 3-نتايج آزمون تعقيبي شفه کیفیت زندگی و هزینه های درمانی سالمندان بر حسب سطح مشارکت  ورزشی سالمندان 

متغیر	مشارکت1	مشارکت 2	اختلاف میانگین	خطای معیار	سطح معناداری
کیفیت زندگی سالمندان	بدون مشارکت	1تا 300	*509/0-	053/0	000/0
		301تا 600	*566/0-	049/0	000/0
		601 به بالا	*658/0-	072/0	000/0

 

هزینه های  درمانی	بدون مشارکت	1تا 300	*165/ 150	28/43	008/0
		301تا 600	*    019/180	99/39	000/0
		601 به بالا	*904/188	60/58	015/0

 

 

جدول 3 نتايج آزمون تعقيبي شفه در مورد کیفیت زندگی سالمندان و هزینه های درمانی را بر حسب سطح مشارکت ورزشی سالمندان نشان مي دهد. بر اساس نتايج تفاوت معناداري بین کیفیت زندگی سالمندان بدون مشارکت در فعالیت های ورزشی با سالمندان گروه های مشارکت 1 تا 300 دقیقه، با سطح معناداری 000/0 و گروه مشارکتی 301  تا 600 دقیقه  با سطح معناداری 000/0 و گروه مشارکتی بیشتر از 601 دقیقه با سطح معناداری 000/0  تفاوت وجود دارد. . بر اساس نتايج تفاوت معناداري بین هزینه های درمانی سالمندان بدون مشارکت در فعالیت های ورزشی با سالمندان گروه های 1 تا 300 دقیقه با سطح معنی داری 008/0، 301 تا 600 دقیقه با سطح معنی داری 000/0 و بیشتر از 601 دقیقه با سطح معنی داری 015/0 تفاوت معنی داری جود دارد زيرا مقدار سطح معناداري كوچكتر از 05/0 است. سایر نتایج نیز نشان داد بین کیفیت زندگی و هزینه های درمانی در مقایسه سایر گروهها تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

 

 

 

 

بحث

امروزه در کشورهای مختلف به سالمندان توجه بیشتری می‌شود زیرا که این قشر جامعه در دوره زندگی خود تلاش‌های بسیاری انجام داده‌اند و حالا که به دوره سالمندی رسیدند نیاز است کیفیت زندگی بهتری برای ادامه زندگی خود داشته باشند. نتایج این مطالعه نشان داد، کیفیت زندگی سالمندانی که مشارکت ورزشی نداشتند به طور معنی داری کمتر از سایر سالمندانی است که مشارکت ورزشی را تجربه کرده اند. همچنین کیفیت زندگی سالمندان با مشارکت ورزشی بالاتر، بیشتر است . بنابراین به نظر می رسد سطح مشارکت در فعالیت های ورزشی می تواند باعث افزایش سطح کیفیت زندگی سالمندان شود. در این خصوص سارانی و همکاران(1397) و نیز کریمی و همکاران (1399) ، نشان دادند به منظور ارتقای سلامت سالمندان، فراهم کردن زمینه های مناسب فعالیت ورزشی و تلاش جهت رفع موانع مشارکت ورزشی می تواند موثر قلمداد گردد. یافته‌های پژوهش حاضر در این بخش همچنین با نتایج ین ین و همکاران(2018) ، اودیر و همکاران (2017) ، آلبوکرک و همکاران (2014)، و پندو و همکاران(2005) ، همخوانی دارد. این نویسندگان نیز اعتقاد دارند نشاط روحی و روانی که با استفاده از فعالیت‌های ورزشی به دست می‌آید بر کیفیت زندگی سالمندان تاثیرمستقیمی می‌گذارد. به نظر می رسد وضعیت جسمی و روحی سالمندان یک نیاز مهم برای کیفیت زندگی محسوب می‌شود. فعالیت‌های بدنی و ورزشی بر کیفیت زندگی سالمندان تأثیر مستقیمی می‌گذارد و باعث کیفیت زندگی بهتر این افراد می گردد. افزایش فعالیت‌های فیزیکی از طریق ورزش می‌تواند میزان از کار افتادگی سالمندان را کاهش دهد. سالمندانی که به‌ طور منظم فعالیت بدنی انجام می‌دهند از کیفیت زندگی بهتر و استقلال بیشتر در زندگی روزمره خود بر خوردارند. اگر سالمندان بتوانند در کنار استراحت کافی به فعالیت‌های بدنی بپردازند قطعا آن‌ها کیفیت زندگی بهتری خواهند داشت. مسئولین باید بسترهای مناسبی را برای سالمندان فراهم سازند تا بتوانند با وابستگی کمتر به دیگران بتوانند کارهای خود را انجام دهند و این کار با ایجاد محیط مناسب ورزشی در پارک‌ها مهیا می‌شود. ورزش باعث شادی و نشاط در افراد می‌شود و می‌توان بیان کرد که حوزه ورزش و سالمندی ارتباط مستقیمی با هم دارند؛ به طوری که در یک نگاه کلان می‌توان این‌گونه بیان کرد که سطح مشارکت سالمندان در حوزه ورزش باعث تاثیر سلامتی و نشاط این افراد، پیشگیری از بیماری­های مختلف، افزایش طول عمر سالمندان، کاهش هزینه‌های درماتی، ایجاد محیط شاد و پویا و در نهایت باعث می‌شود سالمندان به­جای خانه­نشینی در اجتماع حضور داشته باشند. از دیگر نتایج این مطالعه این بود که، هزینه­های درمانی سالمندانی که مشارکت ورزشی نداشتند به­طور معنی­داری بیشتر از سایر سالمندانی است که مشارکت ورزشی را تجربه کرده­اند. همچنین هزینه­های درمانی سالمندان با مشارکت ورزشی بالاتر، کم­تر است. بنابراین به­نظر می­رسد سطح مشارکت در فعالیت­های ورزشی می­تواند باعث کاهش هزینه­های درمانی سالمندان شود. در این خصوص در پژوهشی که شمس پور دهکردی و همکاران (1392) ، انجام دادند نشان داد که سالمندانی که به بیماری استئوآرتیت مبتلا شده‌اند با انجام فعالیت‌های بدنی و ورزشی توانستند هم هزینه درمان کمتری پرداخت کنند و هم کیفیت زندگی در آن‌ها افزایش‌یافته است(کریمی و همکاران ،2020). همچنین جورکش و نظری(1397)، بیان می‌کنند که برای بالا بردن کیفیت زندگی سالمندن نیاز به امکانات ورزشی در دسترس برای این افراد می‌باشد. نتایج پژوهش با آرسلانتس و همکاران (2009) ، (26)، هویی و همکاران(2009)، احمدی و همکاران (2017)، (8) طاهری و همکاران(2017)، و عسکریان و همکاران (2004)، همسو است دلیل همسویی این است که زمانی که سالمندان فعالیت‌های ورزشی را به­طور منظم انجام دهند از برخی از بیماری­ها دور خواهند بود و هزینه‌های درمانی کمتر خواهد شد. امروزه تعداد زیادی از افراد جوان و سالمند اوقات فراغت خود را به تماشای تلویزیون، استفاده از موبایل و انجام بازی‌های دیجیتالی می­پردازند که این به‌نوعی بی‌تحرکی و خستگی را به همراه دارد. این بی‌تحرکی باعث بروز بیماری‌های مختلف در سنین متفاوت می‌شود. سالمندان براساس سن، وضعیت جسمی و روحی خود کمتر به فعالیت بدنی می‌پردازند که باعث می‌شود آن‌ها ساعت‌ها بی‌تحرک باشند. در چنین شرایطی و با افزایش سن و نداشتن فعالیت‌های ورزشی باعث بروز عوارض جسمی  و روحی می‌شود. جورکش و نظری عوامل مداخله‌گر در فعالیت‌های ورزش سالمندان را نامناسب بودن معابر برای سالمندان، فضای پارک‌ها، تجهیزات لازم، سیستم حمل‌ونقل، ایمن‌سازی امکانات ورزشی، آلودگی هوا، ترافیک و امنیت در پارک‌ها برای سالمندان دانستند و راهکار لازم برای  مدیریت این موارد را ایجاد ارگان‌هایی برای سالمندان، ایجاد خیریه برای ارتقای سلامت سالمندان، تدوین برنامه همگانی کردن ورزش و تقویت کمیته‌های ورزش سالمندی دانستند (جورکش،2019). می‌توان بیان کرد که سالمندان چون در فضای دوستانه بیشتر قرار می‌گیرند و از فعالیت‌های جسمانی که انجام می‌دهند لذت می‌برند، به‌نوعی این افراد روحیه بانشاطی دارند و با مشکلات سالمندی که وجود دارد بهتر و واقع بینانه­تر برخورد می­کنند با در نظر گرفتن این نکته که در دوران سالمندی ممکن است از لحاظ جسمی سالمندان مشکلاتی برای آن‌ها پیش بیاید یا دچار بیماری‌های مختلفی از جمله بی‌حرکتی، بیماری مفصلی، فراموشی و موارد دیگر شوند، بنابراین فعالیت‌های ورزشی براساس نیاز هر کدام از سالمندان می‌تواند برافزایش کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر بگذارد. در حوزه بیماری همچون درد مفصل با استفاده از تمرین‌های کششی و فعالیت‌های هوازی باعث کاهش درد و بهتر شدن عملکرد مفاصل در سالمندان شده و در کنار فعالیت ورزشی از زندگی لذت ببرند. با توجه به تأثیر ورزش که بر سلامت جسم و روان افراد تأثیر می‌گذارد و همچنین افرادی که سالمند هستند با انجام فعالیت‌های ورزشی می‌توانند به بالا بردن بهره­وری خود در کارهای روزمره کمک کند و باعث کاهش هزینه‌های درمانی گردد. لذا، با این تصور که جمیعت ایران رو به سالمندی است و استان خوزستان هم با ازدیاد جمعیت به نظر می‌رسد که از لحاظ ورزش و فعالیت‌های بدنی هنوز به فرهنگ‌سازی مناسبی نرسیده است. افراد سالمند با توجه به اینکه در زمان بازنشستگی هستند و موقعیت سنی ایجاب می‌کند که به کارهای کمتری بپردازند نیاز به اوقات فراغت دارند که بتواند زمان و سلامتی آن‌ها را تامین کند، بنابراین به اقتضای شرایط جسمی؛ ورزش می‌تواند پایه مهمی از تفریحات آن‌ها باشد. کیفیت زندگی در سالمندی در گروی دوران خوش از ادامه زندگی می‌باشد و انجام فعالیت‌های بدنی می‌تواند بر کیفیت زندگی این افراد تأثیر به­سزایی بگذارد. ورزش باعث بهبود توانایی در انعطاف‌پذیری و پویایی می‌شود و سهم به­سزایی در کیفیت زندگی سالمندان دارد. هزینه‌های ناشی از بیماری باعث می‌شود که هزینه‌های مستقیم وغیر مستقیم درمانی سبب افزایش بار سنگین در خدمات درمانی شود. ورزش منظم باعث می شود که سالمندان ما اعتمادبه‌نفس بیشتری پیداکرده و با انجام فعالیت‌های صبحگاهی بتوانند بر کاهش درد و خستگی ناشی از سن بالا غلبه کنند.

 

 

نتبجه گیری

 در نهایت، براساس یافته‌های پژوهش می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که فعالیت‌های ورزشی در دوران سالمندی باعث افزایش بهتر کیفیت زندگی شده و سالمندان می‌توانند با پرداخت هزینه‌های درمانی کم­تر؛ در کنار فعالیت‌های بدنی از زندگی خود لذت ببرند. بنابراین برنامه­ریزی­هایی که بتواند منجر به افزایش سطح مشارکت ورزشی سالمندان شود می­تواند توسط نهادهای ذیربط چون شهرداری­ها و وزارت ورزش و جوانان و نیز بهزیستی  دنبال شود؛ که از آن جمله می­توان به توسعه فضاهای ورزشی همگانی در شهرها و نیز تدوین برنامه­های ورزش همگانی توسط مربیان آشنا با وضعیت اجتماعی و فیزیولوژیکی سالمندان توجه ویژه نمود. بنابراین، پیشنهاد می­شود مسئولین مراکز بهزیستی و بهداشت و درمان با دایر کردن کارگاه­های آموزشی رایگان برای قشر سالمندان آنان را از اهمیت تغذیه و فعالیت­های جسمانی آگاه کرده و از این طریق موجب کاهش هزینه­های درمانی آنان شوند و حتی­الامکان مکمل­های غذایی مانند مکمل­های ویتامین­ به­صورت رایگان یا با قیمت مناسب برای آنان در نظر بگیرند.  همچنین پیشنهاد می­شود، مسئولین مربوطه در شهرداری و اداره ورزش و جوانان شهرستان­ها جهت ارتقای سطح مشارکت ورزشی وتفریحی سالمندان اقدام به ساخت اماکن تفریحی و ورزشی ویژه افراد سالمند در این شهرستان­ها کنند

سپاس و قدر دانی 

این مقاله برگرفته از پایان­نامه کارشناسی­ارشد، با شماره رهگیری 2596811 مصوب دانشگاه قم است. نویسندگان مقاله نهایت تشکر و قدر دانی خود را از تمام کسانی که در انجام این پژوهش ما را یاری نمودندمی نمایند. 

.تضاد منافع

 هیچ گونه تعارض منافع توسط نویسندگان مقاله بیان نشده است.

 

 

     

                                                                                                                                                                                       References  

 

 

Abbasi M, Mirderikvand F, Adavi H, Hojati M. [The relationship between personality traits (neuroticism and extraversion) and self-efficacy with aging depression]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2018; 12(4):458-66. (Persian) doi:10.21859/sija.12.4.458     

 

Askarian F,Akhtar shoja E, Malek mohammad fam N.  ]A Study of Changes in Medlcal Expenses of Type 2 Diabetds Patients Following 3 Months of Regular Exercise[.2018;10(1):144-155(persean) https://www.sid.ir/fa/journal/Viewpaper.aspx. id:333926

 

Askarian F,Akhtar shoja E, Malek mohammad fam N.  ]A Study of Changes in Medlcal Expenses of Type 2 Diabetds Patients Following 3 Months of Regular Exercise[.2018;10(1):144-155(persean) https://www.sid.ir/fa/journal/Viewpaper.aspx. id:333926

 

 

Ahmadi M, Noudedhi M, Esmaeili M, Sadrollahi A .[Comparing the Quality of Life Between Active and Non- Active Elderly Woman with an Emphasis on Physical Activity]. Iranlan Journal of Againg 2017;12(3):262-275. (person) doi:10.1128/JB.00225-16

 

Arslantas D, Ünsal A, Metintas S, Koc F, Arslantas A. Life quality and daily life activities of elderly people in rural areas, Eskişehir (Turkey). Archives of gerontology and geriatrics 2009;48(2): 127-131. 

 

Albuquerque A. P. A, Borges-Silva F , da Silva Borges E. G, Pereira A. P, Dantas E. H. M. Physical activity: Relationship to quality of life and memory in older people. Science & Sports (2017) 32(5): 259-265.

 

 

Chou CH, Hwang CL, Wu YT. Effect of exercise on physical function, daily living activities, and quality of life in the frail older adults: A meta-analysis. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 2012; 93(2):237-44.doi:10.1016/j.apmr.2011.08.042 PMID

 

‏    

Ebrahimi Z, Esmaeilzadeh Ghandehari MR, Veisi K. [The Effect of Physical Activity Based on Intergenerational Programs on the Quality of Life of Older Adults]. Iranian Journal of Ageing 2020; 14(4):406-421. (Persian) https://doi.org/10.32598/  

 

Edward M, Cet al. Physical activity and quality of life in older adults: Influence of Health students and self-Efficacy, Ann Behave med3(2006); 1(1): 99-103.

 

Herring MP, O’connor PJ, Dishman RK. The effect of exercise training on anxiety symptoms among patients: A systematic review. Archives of Internal Medicine. 2010;170(4):321-31.d0i:10.1001/archinternmed.2009.530 PMID

 

. Hui E, Chui BTK, Woo J. Effects of dance on physical and psychological well-being in older persons.Archives of Gerontology and Geriatrics. 2009; 49(1): 45-50.doi:10.1016/j.archger.2008.08.006 PMID

 

 

Jorkesh S, Nazari R.]Designing the Elderly Sport Model[.JNKUMS.2019;11(1):32-43.(persian).URL:http://journal.nkums.ac.ir/article-1-1727-fa.html

 

  Jorkesh S, Nazari R . ]Codification of Influential Factor Scenarios for Iranian Elderly Sport Implementing Scenario Wizard [. Journal of Sport Management and Development 2018; (9) 3: 15-23.(persian) doi:10.22124/JSMD.2020.4371

 

 

 

Karimi H, Saberi A, Bagheri Ragheb Gh . ]Strategies for the development of physical activity in the elderly in Qom[. A social marketing approach. Research in Educational Sports 2020; (8) 18: 204-179.(persian) https://civilica.com/doc/1033445

 

 

Malek Afzali H, Baradaran Eftekhary M, Hejazi F, Khojasteh T, Tabrizi R,. Faridi T.] Social mobilization for health promotion in the elderly[. Hakim Research Journal 2007; 9(4): 1-6.(persian).https://www.sid.ir/fa/journal/view paper.aspx.id:67726

 

 

 

 

Mokhtari F, Ghasemi N. [Comparison of elderlys “quality of life and mental health living in nursing homes and members of retiered club of Shiraz City”]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2011; 5(4):53-63. (Persian) http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-266-en.html 

 

 O’Dwyer T, Monaghan A, Morana J, O’Shea F, Wilson F. Behavior change intervention increases physical activity, spinal mobility and quality of life in adults with ankylosing spondylitis: a randomized trial. Journal of

Physiotherapy. 2017; (63): 30–39.

 

Osborn L.] Hottest Cities in the World. Current Results, weather and science facts[  2015. Available from:http://www.currentresults.com/Weather Extremes/hottest-cities-in-the-world.php

 

Penedo FJ, Dahn JR. Exercise and well-being: A review of mental and physical health benefits associated with physical activity. Current Opinion in Psychiatry. 2005; 18(2):189-93.d0i:10.1097/00001504-200503000-00013 PMID

 

Razaghi S, Parsaei S, Saemi E. [he Mediating Role of Physical Activity in The Relationship of Emotional Intelligence with Psychological Well-Being in Elderly People]. Iranian Journal of Ageing. 2020; 14(4):392-405 (persian) doi: org/10.32598/SIJA.13.10.350

 

   

Sanayi M, Zardoshtian Sh, Noruzi Seyed Hoseini R. [The effect of physical activitie on quality of life and hope life in older adults of Mazandaran Provincev].Sport Management Review. 2013; 5(17):137-58. (Persian) https://smrj.ssrc.ac.ir/article_295.html 

 

  Sarani H,Sir N ,Saffari M , Akbari Yazdi H .] Strategies for promoting the health of the elderly using sports activities [ A qualitative study. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion 2015; (4) 6: 339-325 .(persian).magiran.com/p1917977

 

Shamsipour Dehkordi P, Abdoli B, Modbari SH. ] the effectiveness of physical activity on the quality of life of the elderly with osteoarthritis [.J Shahrekord Univ Med Sci.2012;14 (5):92-101.(persian) URL:http://78.39.35.44/article-1-973-fa.htm 

 

                                     

 

Taheri M, Irandoost K, Yousefi S, Jamali A.] Effect of 8Week Lower Extremity Weight-Bearing Exercise Protocol and Acute Caffeine Consumption on Reaction Time in Postmenopausal Women. Salmand[. 2017;12(1):16-27.(persisn) https://www.sid.ir/fa/journal/viewPaper.aspx.id:303885

                                                                                                            

                                                                                     

 

. Thornton CM. Senior change makers pilot study: Improving physical activity environments through intergenerational advocacy [PhD dissertation]. San Diego, CA: University of California, San Diego; 2017. https://escholarship.org/uc/item/3m241491

 

 

Taheri tanjani P, Sharifi F, Nazari N, Rahim F, Fakhrzadeh H, Arzaghi S M, et al .] HEALTH STATUS OF ELDERLY PEOPLE IN KHUZESTAN: A CROSS-SECTIO NAL STUDY[. ijdld. 2017; 16 (4) :191-200.(persian) URL:http//ijdld.tums.ac.ir/article-1-5418-fa.html

 

 

Yen yen H. Y, Lin L. J. Quality of life in older adults: Benefits from the productive engagement in physical activity. Journal of Exercise Science & Fitness.  (2018); 16(2): 49-54.