نگاهی به ریشه های ادبیات مقاومت (مطالعه موردی شعر مقاومت در صدر اسلام)
الموضوعات : Persian Language and Literature
1 - استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه کردستان
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
ادبیات مقاومت در نیمه دوم قرن بیستم و به طور مشخص پس از جنگ های 1967 میان اعراب و اسرئیل شایع شد. شاعرانی چون محمود درویش، سمیح القاسم و دیگران به شاعران مقاومت مشهور شدند و این اصطلاح به دنیای اسلام وارد شد. اما ادبیات مقاومت که ترجمان خود آگاهی و هویت بوده و به دنبال آزادی می گردد به این مقطع منحصر نمی شود و ریشه در ادبیات گذشته دارد. قصیده میمیه زهیر بن ابی سلمی و نیز معلقه او از نمونه های بارز ادبیات مقاومت در میراث عرب به شمار می آیند. اما در صدر اسلام و در سایه‌ی تعالیم حیات بخش قرآن و رهنمودهای نورانی پیامبر عظیم الشأن این ادبیات در میان مسلمانان رنگ دیگری به خود گرفت. شاعران مسلمان در دفاع از ارزش های اسلامی و پیامبر اسلام (ص) در میدان جنگ حضور می یافتند و با سلاح زبان و به کارگیری ذوق و هنر شعری خود در کنار مجاهدان ادای تکلیف می کردند. شاعرانی چون حسان بن ثابت، کعب بن مالک و عبد الله بن رواحه را می توان از پیشتازان ادبیات مقاومت در دنیای اسلام دانست که البته از تأییدات قرآن کریم و توجیهات پیامبر اسلام نیز برخوردار بودند و این شاید از مهم‌ترین خصوصیات ادبیات مقاومت در این دوره به حساب می‌آید. نویسنده در این مقاله می کوشد که زوایای مختلف شعر مقاومت در صدر اسلام را مورد بررسی و پژوهش قرار دهد. تأثیر قرآن کریم و سنّت نبوی در تقویت ادبیات مقاومت اسلامی، اثرگذارترین شاعران مقاومت در صدر اسلام و سبک شناسی ادبیات مقاومت در این دوره از مهم‌ترین مسائلی است که این پژوهش به آن پرداخته است.
