جلوه های نوآوری در شعر ایرج میرزا

الموضوعات :

نیوشا دوراندیش ¹ , عصمت خوئینی ²

1 - دانشگاه خوارزمی /گروه زبان و ادبیات فارسی
2 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی

تاريخ الإرسال : 07 الأربعاء , محرم, 1442 تاريخ التأكيد : 11 السبت , رجب, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الإثنين , شعبان, 1443

الکلمات المفتاحية: نوآوری, زبان, محتوا, ایرج میرزا, شعر مشروطه,

ملخص المقالة :

ادبیات ایران در دوران مشروطه با تحولی اساسی مواجه شد که از آن به عنوان انقلاب ادبی یاد می شود.شعر فارسی نیز با فاصله گرفتن از سنت ها و قواعد کلاسیک خود، در مسیر تجدد و نوگرایی حرکت کرد.ایرج میرزا یکی از شاعران بسیار تاثیرگذار این دوره است.شعر او در این مقطع، هم از نظر محتوا و هم از نظر ساختارهای فرمی و زبانی دگرگون می شود.آثار او علاوه بر پذیرش درون مایه های نوین سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، دربردارنده ویژگی های زبانی جدید و آرایه های ادبی تازه و خلاقانه است. مهمترین و بیشترین نوآوری های ایرج میرزا در زبان شعر اوست ؛ او به انعکاس دقیق زبان عامیانه عصر و همچنین لغات جدید فارسی و فرنگی در شعر خود پرداخته است که تا پیش از آن در شعر فارسی بسیار کم سابقه بوده است. حجم نوگرایی ها و ابداعات زبانی و ادبی ایرج به قدری وسیع است که می توان او را از این نظر نوآورترین شاعر مشروطه دانست.مقاله حاضر با رویکرد سبک شناسی فرم محور(فرمالیستی)، به بررسی جنبه های نوآوری و خلاقیت در شعر ایرج میرزا می پردازد ؛ نخست مهمترین جلوه های نوگرایی در زبان اشعار او رابه تفصیل مورد بررسی قرار داده ، سپس محتوای جدید و صنایع ادبی تازه شعر وی را با نگاهی گذرا شناسایی و معرفی می کند .

المصادر:

منابع

آجودانی، ماشاالله،1381،یا مرگ یا تجدد،چاپ اول،تهران:اختران.

آرین پور،یحیی،1387،از صبا تا نیما،جلد دوم،چاپ نهم،تهران:زوار.

اسدی،فهیمه.1394.«دلایل اجتماعی گرایش ایرج میرزا به ادب غنایی».مجله شعر پژوهی دانشگاه شیراز.شماره 24.ص 25-50.

اسفندیاری پور،زهرا؛خاتمی، احمد.1397.«میزان و چگونگی استفاده از اصطلاحات عامیانه و کنایات در شعر دوره قاجار(با تکیه بر ایرج میرزا)».ادبیات و زبان ها:سبک شناسی نظم و نثر فارسی.شماره 40.ص 65-86.

امین پور،قیصر،1390،سنت و نوآوری در شعر معاصر،چاپ چهارم،تهران:علمی و فرهنگی.

 باستید،روژه،1374،هنر و جامعه،ترجمه غفار حسینی،چاپ اول،تهران:توس.

 حائری، سید هادی،1368، افکار و آثار ایرج،چاپ چهارم، تهران:جاویدان.

حائری،سیدهادی،1370،گنجینه ذوق و هنر ایرج،چاپ اول،تهران:نشر جوان.

 حسن لی،کاووس،1396،گونه های نوآوری در شعر معاصر ایران،چاپ چهارم،تهران:ثالث.

 دهباشی،علی،1387،سیری در زندگی و آثار ایرج میرزا، چاپ اول،تهران:اختران.

 رحیم بیگی،ساناز؛غلامحسین زاده،غلامحسین؛طاهری،قدرت الله.1390.  «بررسی مشخصه های زبان گفتاری در جریان های شعری معاصر از دوره مشروطه تا شعر جنگ».ادبیات و زبان ها:متن پژوهی ادبی.شماره 47.ص 9-38.

 شاهین دژی، شهریار،1391،نام آور ناشناخته:نقد و تحلیل گزیده اشعار ایرج میرزا،چاپ اول،تهران:سخن.

 شفیعی کدکنی،محمدرضا،1387،ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت،چاپ پنجم،تهران:سخن.

 شفیعی کدکنی، محمدرضا،1390،با چراغ و آینه:در جستجوی ریشه های تحول شعر معاصر ایران،چاپ دوم،تهران:سخن.

 صارمی،سهیلا.1386.«کارکرد زبان در شعرایرج میرزا».زبان و زبان شناسی.دوره سوم.شماره 6.ص 83-102.

 صدری نیا،باقر.1377.«چند و چون وطن خواهی در شعر ایرج میرزا».فصلنامه هنر.شماره 36.ص 26-38.

 فتوحی، محمود،1390، سبک شناسی:نظریه ها، رویکرد ها و روش ها،تهران:سخن.

 کریمی حکاک،احمد،1394،ترجمه مسعود جعفری،طلیعه تجدد در شعر فارسی،چاپ سوم،تهران:مروارید.

 کمرپشتی،عارف؛سلیمان پور،مریم.1396.«مولفه های زبان عامه در منظومه های زهره و منوچهر و ایرج و هوبره».دوماهانه فرهنگ و ادبیات عامه.سال 5.شماره 18.ص 207-232.

 محجوب،محمدجعفر،1356،تحقیق در احوال و آثار و افکار و اشعار ایرج میرزا و خاندان و نیاکان او،چاپ چهارم،تهران:گلشن.

 مختاری،محمد،1379،اسطوره زال،چاپ اول،تهران:توس.  

 ناتل خانلری،پرویز،1365،تاریخ زبان فارسی، چاپ جدید، تهران:نشر نو.

 نادرپور،نادر.1352.«ایرج میرزا: نام آور ناشناخته».نشریه سخن.شماره 23.

 وحیدا،فریدون.1388.«راه یابی واژه های خارجی به زبان و شعر فارسی در عصر انقلاب مشروطه».پژوهش نامه ادبیات تعلیمی(پژوهش نامه زبان و ادبیات فارسی).دوره اول.شماره 3.ص 1-20.

 ولک، رنه؛ وارن ، اوستین، 1390، نظریه ادبیات، ترجمه ضیا موحد و پرویز مهاجر،چاپ سوم، تهران:نیلوفر.

 یوسفی،غلامحسین، 1388، چشمه روشن:دیداری با شاعران، چاپ دوازدهم، تهران:علمی.

Sources and references

• Ajoudani, Mashallah, 2002, or death or modernity, first edition, Tehran: Akhtaran.


• Arianpour, Yahya, 2008, From Saba to Nima, Vol 2, Ninth Edition, Tehran: Zavar.


• Asadi, Fahimeh.2015. "Social reasons for Iraj Mirza's tendency to lyrical literature". Journal of Poetry Studies of Shiraz University. No. 24. pp. 25-50.


• Esfandiaripour, Zahra; Khatami, Ahmad.2018. "The extent and manner of using slang terms and allusions in the poetry of the Qajar period (based on Iraj Mirza)". Literature and languages: Stylistics of Persian poetry and prose. No. 40. pp. 65-86.


• Aminpour, Qaisar, 2011, Tradition and Innovation in Contemporary Poetry, Fourth Edition, Tehran: Elmi farhangi.


• Bastid, Rojeh, 1995, Art and Society, translated by Ghaffar Hosseini, first edition, Tehran: Toos.


• Haeri, Seyed Hadi, 1989, Iraj's thoughts and works, fourth edition, Tehran: Javidan.


• Haeri, Seyed Hadi, 1991, The Treasure of Taste and Art of Iraj, First Edition, Tehran:Javan.


• Hassan Lee, Kavous, 2017, Types of Innovation in Contemporary Persian Poetry, Fourth Edition, Tehran: Saless publishing.


•  Dehbashi, Ali, 2008,collected articles on the life and poetry of Iraj Mirza, First Edition, Tehran: Akhtaran.


• Rahim Beigi, Sanaz; Gholam Hosseinzadeh, Gholam Hossein; Taheri, Ghodratullah.2011. "Study of the characteristics of spoken language in contemporary poetic currents from the constitutional period to the poetry of war". Literature and languages: literary textual research. No. 47. pp. 9-38.


• Shahin Deji, Shahriyar, 2012, Unknown Name: Critique and Analysis of Selected Poems of Iraj Mirza, First Edition, Tehran: Sokhan.


• Shafiei Kadkani, Mohammad Reza, 2008, Periods of Persian poetry from constitutionalism to the fall of the monarchy, fifth edition, Tehran: Sokhan.


• Shafiei Kadkani, Mohammad Reza, 2011, with lights and mirrors: In search of the roots of the evolution of contemporary Iranian poetry, second edition, Tehran: Sokhan.


• Saremi, Soheila. 2007."The function of language in the poems of Iraj Mirza". Language and linguistics. Vol. 3. No. 6. pp. 83-102.


• Sadri Nia, Baqher.1998. "The manners of patriotism in the poetry of Iraj Mirza". Art Quarterly. No. 36, pp. 26-38.


• Fotouhi, Mahmoud, 2011, Stylistics: Theories, Approaches and Methods, Tehran: Sokhan.


• Karimi Hakkak, Ahmad, 2015, translated by Massoud Jafari, Recasting Persian poetry;Scenarios of poetic modernity in Iran, third edition, Tehran: Morvarid.


• Kamarposhti, Aref; Soleimanpour, Maryam.2017. "Components of colloquial language in Zohreh and Manouchehr, Iraj and Hubreh". Bi-monthly of popular culture and literature. Year 5. No. 18. pp. 207-232.


• Mahjoub, Mohammad Jafar, 1977, research on the condition, works, thoughts and poems of Iraj Mirza and his family and ancestors, fourth edition, Tehran: Golshan.


• Mokhtari, Mohammad, 2000, The Myth of Zal, first edition, Tehran: Toos.


• Natel Khanlari, Parviz, 1986, History of Persian Language, New Edition, Tehran: Nashrenow Publishing.


• Naderpour, Nader.1973. "Iraj Mirza: Unknown name". Sokhan. No.23


• Vahida, Fereydoun.2009. "Finding foreign words in Persian language and poetry in the era of the Constitutional Revolution". Research literature book (Persian language and literature research paper). Vol.1.No.3.pp.1-20


• Wellek, René; Warien, Austin, 2011, Theory of literaure, translated by Zia Movahed and Parviz Mohajer, third edition, Tehran: Niloufar.


• Yousefi, Gholam Hossein, 2009, Cheshmeh Roshan: A Meeting with Poets, Twelfth Edition, Tehran: Elmi.