بررسی خواب بذر و تولید بذر مصنوعی در گیاه دارویی کلپوره (Teucrium polium L.)

الموضوعات : فصلنامه کیفیت و ماندگاری تولیدات کشاورزی و مواد غذایی

سعیده سعادت ¹ (دانشجوی دوره دکتری تخصصی، گروه زیست شناسی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
احمد مجد ² (گروه زیست شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
لطفعلی ناصری ³ (دانشیار، گروه باغبانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران)
علیرضا ایرانبخش ⁴ (گروه زیست شناسی،واحد علوم وتحقیقات،دانشگاه آزاد اسالمی،تهران، ایران)
مراد جعفری ⁵ (دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران)

تاريخ الإرسال : 27 السبت , ربيع الثاني, 1445 تاريخ التأكيد : 07 الأحد , رمضان, 1445 تاريخ الإصدار : 22 السبت , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: بذر مصنوعی, جوانه‌زنی بذر, رکود بذر, Teucrium polium L.,

ملخص المقالة :

کلپوره(Teucrium polium L.) گیاه دارویی مهم از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در معرض انقراض بوده و خواب بذر و جوانه‌زنی ضعیف آن از مشکلات اصلی زراعی آن می‌باشد. در این پژوهش اثر 14 تیمار مختلف متشکل از جیبرلیک اسید، اسید سولفوریک و سرمادهی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر روی شکستن خواب بذر کلپوره مطالعه شد. نتایج نشان داد بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی‌داری وجود داشته و بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی بذور در تیمار با اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 15 دقیقه و محلول اسید جیبرلیک (ppm1000) به مدت 120 ساعت در دمای 4 درجه سانتی گراد و کمترین آن در تیمارهای خیساندن در آب و نگهداری در دمای 4 درجه سانتی گراد به مدت دو هفته و کشت در محیط کشتMS مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که اعمال تیمار اسید سولفوریک و اسید جیبرلیک به همراه سرمادهی منجر به بیشترین درصد جوانه‌زنی بذور کلپوره شده که دال بر آن است که خواب بذر در کلپوره از نوع فیزیکی- فیزیولوژیک است. نتایج نشان داد که بذرهای مصنوعی با خاستگاه مریستم نسبت به بذرهای مصنوعی با خاستگاه رویان سوماتیکی تحت شرایط نگهداری اتاق رشد و یخچال از نظر درصد جوانه‌زنی، تولید ریشه و ساقه بهتر بوده‌ است. بنابراین با روش‌های مذکور می‌توان مشکل زراعی این گیاه را برطرف نموده و با تولید بذر مصنوعی، از انقراض آن جلوگیری کرده و مواد اولیه‌ی کافی برای تولید داروهای مختلف با منشأ این گیاه را تأمین کرد.