اثرات مقادیر زیر کشنده (LC25) اسانس رازیانه و پونه روی پارامترهای زیستی زنجرک خرما Ommatissus lybicus (Homoptera: Tropiduchidae)

الموضوعات :

آزیتا دهقان ¹ (گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران)
آرزو پاینده ² (گروه گیاه‌‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد، واحد بم)
سهراب ایمانی ³ (گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران)
محمود شجاعی ⁴ (گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران)
هادی استوان ⁵ (گروه گیاه‌‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد، واحد شیراز)

تاريخ الإرسال : 17 الأحد , ذو الحجة, 1437 تاريخ التأكيد : 06 الأحد , جمادى الثانية, 1438 تاريخ الإصدار : 26 الإثنين , شعبان, 1438

الکلمات المفتاحية: زنجرک خرما, جدول زندگی دو جنسی, سم‌‌شناسی دموگرافیک, Dubas bug, Two-Sex life table, Demographic toxicology,

ملخص المقالة :

زنجرک خرما Ommatissus lybicus یکی از آفات مهم خرما در بسیاری از نقاط جهان و ایران است. برای کنترل این آفت در نواحی که آلودگی بالا است از آفت‌ کش ‌ها استفاده می ‌شود. باتوجه به خطر آفت‌ کش ‌ها، مطالعه در مورد جایگزین ‌های بی‌خطر ضروری به نظر می ‌رسد. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات زیر کشنده (LC25) اسانس گیاهان پونه و رازیانه روی پارامترهای جدول زندگی زنجرک خرما با استفاده از جدول زندگی دوجنسی می باشد. مقادیر LC25 برای اسانس پونه و اسانس رازیانه به ترتیب 23 و 30 میکرولیتر بر لیتر بود. نتایج نشان داد که اسانس ‌ها باعث کاهش معنی ‌داری در باروری، تعداد روزهای تخم‌ ریزی و نرخ بقا پیش از بلوغ زنجرک خرما شدند. بیشترین و کمترین دوره پیش از بلوغ به ترتیب در اسانس پونه (21/0±09/76 روز) و شاهد (24/0±88/73 روز) مشاهده گردید. همچنین، بیشترین طول عمر بالغین در شاهد (32/0±63/16 روز) و کمترین آن در اسانس پونه (42/0±00/16 روز) بود. به علاوه، پارامترهای جدول زندگی مانند نرخ ذاتی افزایش جمعیت و نرخ خالص تولید مثل به طور معنی ‌داری با استفاده از اسانس ‌ها کاهش یافتند. اسانس ‌ها باعث کاهش نرخ بقا و امید به زندگی زنجرک خرما شدند. کمترین نرخ بقا، mx و exj در تیمار اسانس پونه مشاهده شد. نتایج نشان داد که اسانس پونه نسبت به اسانس رازیانه دارای تاثیرات بیشتری روی پارامترهای بیولوژیکی، نرخ بقا و باروری زنجرک خرما می ‌باشد.