مدینة فاضله در منطق‌الطّیر عطّار

الموضوعات : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

رضا اشرف زاده ¹ , راضیه رضا زاده ²

1 - استاد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

تاريخ الإرسال : 03 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1438 تاريخ التأكيد : 03 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 13 الأربعاء , رجب, 1437

الکلمات المفتاحية: سیمرغ, عطّار نیشابوری, Utopia, Simorgh, Attar Neishaburi, منطق‌الطّیر, Manteq-o-Teyr, مدینة فاضله, هدهد, Hodhod, guide,

ملخص المقالة :

منطق‌الطّیر عطّار، مجموعه‌ای از لطایف حکمی و نکات قرآنی و اشارات و عبارات اولیای حقّ است که در قالب الفاظ مناسب گنجانده شده است .در این مجموعه، شاعر گروهی از پرندگان را به عنوان سمبل‌های خاص برگزیده است که نمودار بازتاب اندیشه‌ها و داستان‌های ملّت‌های گوناگون است. این گروه قدم در راهی بزرگ می‌گذارند که هدف رسیدن به سیمرغ، بیان می‌شود. عطّار شاعری است که در دنیای آرمانی‌اش سیر می‌کند، مدینة فاضله‌ای می‌سازد که هدفش رهایی از دنیا و رسیدن به جانٍ جان است و مدینة فاضلة او، جایگاه سیمرغ و معبود مطلق است وکسانی در این وادی، سالک راه عشق می‌گردند که از وادی‌های گوناگون گذر کرده و گزینش شده باشند. عاشق دلسوخته تن گرفتارش را از قیدوبند‌های حوادث عالم خاک می‌رهاند تا از دست شاهد مقصود که مقصد همۀ عالمیان است شربت حقیقت بنوشد، پس با تمام سعی و تلاش، گمراهان را هدایت و ارشاد می‌کند تا با اندیشة آرمانی خود با راهنمایی هدهد آن‌ها را به جایگاه سیمرغ -همان مدینة فاضله‌اش- برساند.

المصادر:

 

اشرف‌زاده، رضا، (1375)، تجلّی رمز و روایت در اشعار عطّار، نشر اساطیر. ـــــــــــــــ، (1375)، قصّه طوطی جان، نشر صالح، چاپ اوّل. اصیل، حجت ا...، (1371)، آرمانشهر در اندیشه ایرانی، نشر نی، تهران. افلاطون، (1348) جمهوری، ترجمه فؤاد رحمانی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران. بهار، مهرداد، (1362)، پژوهشی در ایران باستان، پاره نخست، انتشارات توس،‌تهران. ـــــــــــ، (1374)، جستاری چند در فرهنگ ایران، انتشارات فکر روز، تهران، چاپ سوم. ــــــــــ، (1381)، پژوهشی در اساطیر ایران،"پاره نخست و پاره دوم"، انتشارات آگاه، تهران، چاپ چهارم. جامی، عبد‌الرحمن، (1370)، هفت اورنگ، تصحیح مرتضی مدرس گیلانی، انتشارات گلستان کتاب. حسینی کوهساری، اسحاق، (1387)، تاریخ فلسفه اسلامی، چاپ و نشر بین‌الملل. دادگی، فرنبغ، (1369)، بندهشن، گزارنده مهرداد، بهار، انتشارات توس، تهران. دومزیل، ژرژ، (1384)، بررسی اسطوره کاووس در اساطیر ایرانی و هندی، ترجمة شیرین مختاریان و مهدی باقی، نشر قصه، تهران. دوستخواه، جلیل، (1370)، گزارش وتحقیق اوستا، جلد دوم، انتشارات، مروارید، تهران. رزمجو، حسین، (1390)، جستجو در تصوّف ایران، نشر امیرکبیر. زرّین‌کوب، عبدالحسین ،(1378)، صدای بال سیمرغ، نشر سخن. زمانی، کریم، (1383)، میناگر عشق، شرح موضوعی مثنوی معنوی، نشر نی، تهران. سجادی، جعفر، (1354)، اندیشه‌های اهل مدینۀ فاضله، شورای عالی فرهنگ و هنر. شجیعی، پوران، (1373)، جهان‌بینی عطّار، نشر ویرایش. صفا، ذبیح ا...، (1374)، تاریخ ادبیّات ایران، جلد اوّل، انتشارات ققنوس. عزیزی، محمد، (1373)، سایه در خورشید، نشر آفرینش. عطّار، فرید‌الدّین محمّد، (1374)، منطق‌الطّیر، به تصحیح گوهرین،‌ سید صادق، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. فارابی، ابونصر، (1354)، آراء اهل مدینة فاضله، ترجمه و شرح جعفر سجادی، شورای عالی فرهنگ وهنر، تهران. فردوسی، ابوالقاسم، (1371)، شاهنامه، (بر اساس چاپ مسکو) مجلد 1و2، به کوشش حمیدیان، سعید، ، نشر قطره. کریستن سن، آرتور، (1355)، کارنامه شاهان در روزگار ایران باستان، ترجمه بهمن سرکاراتی و باقر میر خانی، تبریز، انتشارات دانشگاه. مولانا، جلال‌الدّین، (1375)، مثنوی معنوی، به تصحیح استعلامی، محمّد، انتشارات زوّار، تهران. نصیر‌الدین طوسی، (1356)، اخلاق ناصری، تصحیح مینوی و حیدری، انتشارات خوارزمی. نظامی‌گنجه‌ای، (1370)، اسکندرنامه(شرفنامه و اقبال‌نامه)، به کوشش پژمان، حسین، نشر پگاه.