مقایسة سلوک مرغان منطق‌الطّیر با رفتن بنی‌اسرائیل به میقات
الموضوعات : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
جواد عباسی
1
(
استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور
)
مخدره بلوکی
2
(
کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور
)
الکلمات المفتاحية: سیر و سلوک, journey, بنی‌اسرائیل, کوه, revelation, منطق‌الطّیر, Manteq-o-Teyr, Mount Sinai, the Israelite,
ملخص المقالة :
رفتن برگزیدگان بنی‌اسرائیل به همراه پیامبرشان به کوه طور، یکی از ماجراهای این قوم در قرآن است و البتّه همچون دیگر موضوعات قرآنی به یقین بر ذهن و زبان فرهیختگان اهل دل، مژثر بوده است. از دیگر سو، منطق‌الطّیر حکیم عطّار نیشابوری از برترین منظومه‌های عرفانی ایران‌زمین و ادبیّات فارسی به شمار می‌رود که طرحی از یک سلوک عارفانه به سوی سیمرغِ حقیقت را در منظر ما قرار می‌دهد. آیا نمی‌توان شباهت‌هایی میان این دو سلوک دید؟ اگر بتوان سلوک را رفتنی برای رسیدنی دانست، میان همة سیرها و سلوک‌ها پیوندی برقرار است، خواه محسوس و زودیافتنی و خواه نامحسوس و دیریاب.فرضیة این نوشتار، امکان وجود ارتباطی اگرچه غریب میان این ماجرای قرآنی و داستان عرفانی است: حرکت نخبگان، رهبری آزموده، میعادی در کوه، عذرها و بهانه‌ها، ممات و حیاتی در انتهای مسیر یا همان فنا و بقا و نیز عرضة تجلّی حقّ از جملة شباهت‌هاست؛ اگرچه تفاوت‌هایی هم وجود دارد. در هر صورت، هیچ اصراری بر صحت این مدعا نیست و نقد و داوری این نظریه بر عهدة ارباب فکرت و اهل نظر.
یاحقی، محمد جعفر، (1386) فرهنگ اساطیر، تهران: فرهنگ معاصر.
_||_