تحلیلی بر پیشرانهای کلیدی تاب آوری در شهرهای ساحلی
الموضوعات :
1 - استادیار، گروه معماری و هنر، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: " ساحلی", "تاب‌آوری", " گروه", " کانونی", " آینده‌پژوهی",
ملخص المقالة :
مفهوم تاب‌آوری در گفتمان مدیریت زیست‌محیطی، به‌ویژه در مورد استراتژی‌های مرتبط با طبیعت ریشه دوانده است و به طور گسترده به عنوان یک ویژگی مهم سیستم‌های ساحلی در نظر گرفته شده و به طور فزاینده‌ای در سیاست‌های توسعه برجسته شده است. تحقیق حاضر تحلیلی-اکتشافی مبتنی بر مصاحبة گروه‌های کانونی و به روش دلفی و در زمرة تحقیقات کیفی قرار دارد. در گام اول مفاهیم مرتبط با تاب‌آوری شهرهای ساحلی در فرآیند پنج مصاحبة گروه کانونی و با روش تحلیل مضمون کیفی به دست آمد. در این مرحله مصاحبه‌ها در قالب کدگذاری انتخابی، محوری و گزینشی استخراج شده‌اند. این فرآیند با استفاده از نرم‌افزار تحلیل کیفی مکس‌کیو‌دی‌ای نسخة 2020 انجام شده است. پس از آن مضامین برای امتیازدهی در اختیار 35 نفر از کارشناسان خبره قرار گرفته و بر اساس تحلیل آینده‌پژوهی و با استفاده از نرم‌افزار میک مک پیشرانهای کلیدی شناسایی شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد در گام اول تعداد 45 کد انتخابی، 15 کد محوری و 5 کد گزینشی به دست آمده است. کدهای گزینشی به عنوان پیشرانهای کلیدی در اختیار خبرگان قرار داده شد و نتایج به دست آمده نشان داد پیشرانهای نهادی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان موثرین عوامل در تاب‌آوری شهرهای ساحلی مطرح هستند. بنابراین هر گونه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در مسیر تاب‌آور کردن سواحل باید این عوامل را مورد توجه قرار دهند. پیشران نهادی شامل عوامل ساختار قانونی مناسب، مدیریت ریسک، سیاستگذاری و مدیریت مخاطرات، ارزیابی مخاطرات و فرصت‌ها، دارابودن بانک‌های اطلاعاتی، شبکه‌سازی، سازمان‌های مردم‌نهاد، سیاست‌های توسعه، درگیرکردن همة ذی‌نفعان، واکنش‌های اضطراری، استفاده از فناوری روز، مدیریت یکپارچه، حکمروایی خوب شهری و بسیج منابع و امکانات می شود. پیشران اجتماعی عوامل سرمایة اجتماعی، مراقبت‌های بهداشتی، انسجام اجتماعی، همکاری‌های محله‌ای، مشارکت شهروندان، امنیت غذایی، خدمات اساسی، تحقیق و توسعه، شبکة اجتماعی و فرهنگی، آموزش شهروندان و مدیران، سبک زندگی را در بر می‌گیرد. همچنین پیشران اقتصادی شامل عوامل سرمایة اجتماعی، مراقبت‌های بهداشتی، انسجام اجتماعی، همکاری‌های محله‌ای، مشارکت شهروندان، امنیت غذایی، خدمات اساسی، تحقیق و توسعه، شبکة اجتماعی و فرهنگی، آموزش شهروندان و مدیران، سبک زندگی شده است.
1. Ahern, J. (2011). From fail-safe to safe-to-fail: Sustainability and resilience in the new urban world. Landscape and Urban Planning, 100(4), 341–343. http://dx. doi.org/10.1016/j.landurbplan.2011.02.021.
2. Alberti, M., Marzluff, J. M., Shulenberger, E., Bradley, G., Ryan, C., & Zumbrunnen, C. (2003). Integrating humans into ecology: Opportunities and challenges for studying urban ecosystems. BioScience, 53(12), 1169–1179. http://dx.doi.org/ 10.1641/0006-3568(2003)053[1169:IHIEOA]2.0.CO;2.
3. Almutairi, A., Mourshed, M., Ameen, R.F.M., (2020). Coastal community resilience frameworks for disaster risk management. Nat. Hazards 101 (2), 595–630.
4. Barbier,EB. A global strategy for protecting vulnerable coastal populations. Science 2014;345(6202):1250–1. https://doi.org/10.1126/science.1254629.
5. Bodin, P., Wiman, B., 2004. Resilience and other stability concepts in ecology: notes on their origin, validity, and usefulness. ESS Bulletin 2 (2), 33–43.
6. Brown, A., Dayal, A., & Rumbaitis Del Rio, C. (2012). From practice to theory: Emerging lessons from Asia for building urban climate change resilience. Environment and Urbanization, 24(2), 531–556. http://dx.doi.org/10.1177/ 0956247812456490.
7. Campanella, T. J. (2006). Urban resilience and the recovery of New Orleans. Journal of the American Planning Association, 72(2), 141–146. http://dx.doi.org/10.1080/ 01944360608976734.
8. Cutter SL, Director H. A.(2008). framework for measuring coastal hazard resilience in New Jersey communities.
9. DeWeese,A & Charbonneau,K & Serey,R & Kelly,N & Chandler,L & Hoerger,L(2016),Critical Area Commission for the Chesapeake and Atlantic Coastal Bays, Nuisance flooding the day after a storm in downtown Annapolis, MD.
10. Dsikowitzky, L., Ferse, S., Schwarzbauer, J., Vogt, T.S., Irianto, H.E., 2016. Impacts of megacities on tropical coastal ecosystems - the case of Jakarta, Indonesia. Mar. Pollut. Bull. 110, 621–623. https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2015.11.060.
11. Ernstson, H., van der Leeuw, S. E., Redman, C. L., Meffert, D. J., Davis, G., Alfsen, C., et al. (2010). Urban transitions: On urban resilience and human-dominated ecosystems. Ambio, 39(8), 531–545. http://dx.doi.org/10.1007/s13280-010- 0081-9.
12. Eskandari Node, M. and gholipour, Y. (2022). Assessing the Impact of Social Capital on Urban Resilience to Manage Natural and Human Risks the Case Study of Rasht City. Sustainable city, 5(2), 75-92. doi: 10.22034/jsc.2022.257176.1350 (In Persian).
13. Eskandari Nodeh, M., Gholipoor, Y., Fallah Heydari, F., & Ahmadpour, A. (2019). Identifying Resilience Dimensions and its Impact on Urban Sustainability of Rasht City. Geography and Environmental Sustainability, 9(3), 63-77. doi: 10.22126/ges.2019.3436.1913 (In Persian).
14. Gholipour, Y. (2022). Explaining the Impact Pattern of Urban Resilience Capacity on Food Security of Urban Households during the Corona Pandemic (Case Study: Masal City). Journal of Geography and Environmental Hazards, 11(3), 311-333. doi: 10.22067/geoeh.2022.74616.1150(In Persian).
15. Godschalk, D. R. (2003). Urban hazard mitigation: Creating resilient cities. Natural Hazards Review, 4(3), 136–143. http://dx.doi.org/10.1061/(ASCE)1527- 6988(2003)4:3(136).
16. Holling, C.S. (1973).Resilience and stability of ecological systems. Annu. Rev. Ecol. Syst. 1973, 4, 1–23.
17. Karavokiros, G., Lykou, A., Koutiva, I., Batica, J., Kostaridis, A., Alves, A., Makropoulos, C., 2016. Providing evidence-based, intelligent support for flood resilient planning and policy: the PEARL knowledge base. Water 8. https://doi. org/10.3390/w8090392.
18. Kete, N., Punzo, G., Linkov, I.,(2018). Enhancing resilience within and between critical infrastructure systems. Environ. Syst. Decis. 38, 275–277. https://doi.org/10.100 7/s10669-018-9706-5.
19. Kim, M., You, S., Chon, J., & Lee, J. (2017). Sustainable land-use planning to improve the coastal resilience of the social-ecological landscape. Sustainability, 9(7), 1086.
20. Kwok, A. H., Doyle, E. E., Becker, J., Johnston, D., & Paton, D. (2016). What is ‘social resilience’? Perspectives of disaster researchers, emergency management practitioners, and policymakers in New Zealand. International Journal of Disaster Risk Reduction, 19, 197-211.
21. Lamond, J. E., & Proverbs, D. G. (2009). Resilience to flooding: Lessons from international comparison. Proceedings of the Institution of Civil Engineers Urban Design and Planning, 162(DP2), 63–70. http://dx.doi.org/10.1680/udap.2009. 162.
22. Lei, Y., Liang, Z., & Ruan, P. (2023). Evaluation on the impact of digital transformation on the economic resilience of the energy industry in the context of artificial intelligence. Energy Reports, 9, 785-792.
23. Leichenko, R. (2011). Climate change and urban resilience. Current Opinion in Environmental Sustainability, 3(3), 164–168. http://dx.doi.org/10.1016/j.cosust. 2010.12.014.
24. Liao, K.-H. (2012). A theory on urban resilience to floods – A basis for alternative planning practices. Ecology and Society, 17(4), 48. http://www. ecologyandsociety.org/vol17/iss4/art48.
25. Lhomme, S., Serre, D., Diab, Y., & Laganier, R. (2013). Urban technical networks resilience assessment. In R. Laganier (Ed.), Resilience and urban risk management (pp. 109–117). London: CRC Press. http://dx.doi.org/10.1201/b12994-13.
26. Masselink, G., Lazarus, E.D., 2019. Defining coastal resilience. Water 11, 2587. https://doi. org/10.3390/w11122587.
27. Meerow, S., & Newell, J. P. (2015). Resilience and complexity: A bibliometric review and prospects for industrial ecology. Journal of Industrial Ecology, 19(2), 236–251. http://dx.doi.org/10.1111/jiec.12252.
28. McMichael AJ.(2014). Earth as humans’ habitat: global climate change and the health of populations. Int J Health Policy Manag;2(1):9. https://doi.org/10.15171/ijhpm.2014. 03.
29. M.L. Hutchison, K. Johnson, J. Peace Res. 48 (6) (2011) 737–752, https://doi.org/10.1177/0022343311417981.
30. NOAA,(2018). What is coastal resilience [WWW Document]. URL https://oceanservice.no aa.gov/ecosystems/resilience/. . (Accessed 2 September 2019).
31. Norris, F.H., Stevens, S.P., Pfefferbaum, B., et al., 2008. Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. Am. J. Commun. Psychol. 41, 127–150.
32. Oppenheimer, M., Glavovic, B. C., Hinkel, J., van de Wal, R., Magnan, A. K., AbdElgawad, A., et al. (2019). Sea level rise and implications for low-lying islands, coasts and communities. In IPCC Special Report on the Ocean and Cryosphere in a Changing Climate. IPCC.
33. Pesaresi, M., Melchiorri, M., Siragusa, A., Kemper, T., 2016. Atlas of the human planet–Mapping human presence on earth with the global human settlement layer. Public. Office Europ. Union. https://doi.org/10.2788/582834.
34. Pickett, S. T. A., Cadenasso, M. L., & Grove, J. M. (2004). Resilient cities: Meaning, models, and metaphor for integrating the ecological, socio-economic, and planning realms. Landscape and Urban Planning, 69(4), 369–384. http://dx.doi. org/10.1016/j.landurbplan.2003.10.035.
35. Rahman MA, Rahman S.(2014). Natural and traditional defense mechanisms to reduce climate risks in coastal zones of Bangladesh. Weather and Climate Extremes 2015;7:84–95. https://doi.org/10.1016/j.wace.2014.12.004.
36. Reidmiller, D. R., C. W. Avery, D. R. Easterling, K.E. Kunkel, K.L.M. Lewis, T.K. Maycock, and B.C. Stewart (eds.) U.S. Global Change Research Program (USGCRP), (2018). Impacts, Risks, and Adaptation in the United States: Fourth National Climate Assessment, Volume II U.S. Global Change Research Program, Washington, DC, USA, 1515 pp. doi: 10.7930/NCA4.
37. Rose, A.; Krausman, E (2013), An economic framework for the development of a resilience index for business recovery. Int. J. Disaster Risk Reduct, 5, 73–83.
38. Rumson, A. G., Garcia, A. P., & Hallett, S. H. (2020). The role of data within coastal resilience assessments: an East Anglia, UK, case study. Ocean & Coastal Management, 185, 105004.
39. P.A. Sandifer, A.E. Sutton-Grier,(2014),Connecting stressors, ocean ecosystem services, and human health, Nat. Resour. Forum 38 (2014) 157–167, https://doi.org/ 10.1111/1477-8947.12047.
40. Rose, A.; Krausman, E.(2013). An economic framework for the development of a resilience index for business recovery. Int. J. Disaster Risk Reduct.5, 73–83.
41. Sharifi, A., Yamagata, Y., (2016). Principles and criteria for assessing urban energy resilience: a literature review. Renew. Sust. Energ. Rev. 60, 1654–1677. https://doi.org/ 10.1016/j.rser..03.028.
42. Sooriyaarachchi, P., Sandika, A. L., & Madawanarachchi, N. (2018). Coastal community resilience level of Tsunami prone area: a case study in Sri Lanka. Procedia engineering, 212, 683-690.
43. Tanner, T.; Lewis, D.; Wrathall, D.; Bronen, R.; Cradock-Henry, N.; Huq, S.; Lawless, C.; Nawrotzki, R.; Prasad, V.; Rahman, M.A.; et al.(2015), Livelihood resilience in the face of climate change. Nat. Clim. Chang.1, 23–26.
44. Timmerman, P.(1981). Vulnerability Resilience and Collapse of Society: A Review of Models and Possible Climatic Applications Institute for Environmental Studies; University of Toronto: Toronto, ON, Canada.
45. Tyler, S., & Moench, M. (2012). A framework for urban climate resilience. Climate and Development, 4(4), 311–326. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10. 1080/17565529.2012.745389.
46. Ward, R. D., Friess, D. A., Day, R. H., & Mackenzie, R. A. (2016). Impacts of climate change on mangrove ecosystems: A region by region overview. Ecosystem Health and Sustainability, 2, e01211. https://doi.org/10.1002/ehs2.1211.
47. Zali, N. and Atrian, F. (2016). Presentation of Tourism Regional Development scenarios Based on the Principles of Futures Studies (Case: Hamadan Province). Town and Country Planning, 8(1), 107-131. doi: 10.22059/jtcp.2016.59147 (In Persian).
48. Zhang, B., Yang, X., Tong, R., 2022. Health impacts of air pollution in Chinese coal-based clean energy industry: LCA-based and WTP-oriented modeling. Environ. Sci. Pollut. Res. 29 (45), 67924–67940.
49. Zhou, H.; Wang, J.; Wan, J.; Jia, H. Resilience to natural hazards: A geographic perspective. Nat. Hazards 2010, 53, 21–41.
