خوانشی بر پیشرانهای اثرگذار بر وضعیت آینده متابولیسم شهری (مطالعه موردی: منطقه 22 کلانشهر تهران)
الموضوعات : Urban planning
اسماعیل علی اکبری
1
,
امیرحسین حلبیان
2
,
معصومه انصاری
3
1 - استاد تمام جغرافیا و برنامه ریزی شهری؛ دانشگاه پیام نور، تهران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور تهران
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور تهران، مرکز تحصیلات تکمیلی
الکلمات المفتاحية: پیشران, تحلیل ساختاری, متابولیسم شهری, ساختارها و کارکردها, منطقه 22 کلانشهر تهران,
ملخص المقالة :
امروزه رشد سریع شهرها، جوامع شهری را با مشکلات متعددی مواجه کرده است و اهمیت مسائل محیط زیست شهری، هیچ گاه به انداز ه امروز نمایان نبوده است. زیرا امروزه شهرها به عنوان مهم ترین دستاورد تلاش های تکنولوژیکی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی انسان محسوب می شوند،که به تناسب رشد سریع جمعیت شهری و شهرنشینی، مصرف منابع و انتشار آلودگی های زیست محیطی هم در شهر ها افزایش پیدا کرده است. این مقاله کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشرانهای موثر بر وضعیت آینده متابولیسم شهری منطقه 22 کلانشهر تهران را بازشناسی و خوشهبندی کند. دادههای نظری با روش اسنادی و دادههای تجربی با روش پیمایشی بر پایه تکنیک دلفی تهیه شده است. جامعه آماری20 نفر از خبرگان شهری بر اساس نمونهگیری هدفمند و پیشرانهای توسعه، 36 نیروی پیشران در 5 بعد اقتصادی، اجتماعی، نهادی-مدیریتی، کالبدی و زیست محیطی است که با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرمافزار MICMAC پردازش شده است. یافتهها از نظر تحلیل کلی محیط سیسم نشان داد که 645 رابطه عدد 3 دارد و این به معنای آن است که روابط پیشرانهای کلیدی بسیار زیاد بوده و از تاثیرگذاری و تاثیرپذیری زیادی برخوردارند. همچنین نتایج دیگر پژوهش از تحلیل اثرات متقابل، بیانگر پراکندگی نیروهای پیشران در وضعیتی پیچیده و بینابین از اثرگذاری و اثرپذیری است؛ نظام خوشهبندی پیشرانها حاکی از تمرکز پیشرانهای دوگانه است. از مجموع 36 نیروی پیش-برنده توسعه، 8 پیشران کلیدی شامل زیرساختهای شهری، ساختار شهری، رشد جمعیت، توسعه مسکن، پذیرش فناوریهای پایدار، حفاظت از محیط زیست، ایمنی و بهداشت و توسعه امکانات فرهنگی و تفریحی شناسایی شده است.
