ارزیابی میزان خسارت سوسک کشیش (Rhizopertha dominica) بر قوه تنژگی و صفات فیزیکی بذر ارقام گندم در شرایط انباری گلستان

الموضوعات :

کبیر عیدوزهی ¹ , سلطان رون ² , عباس خانی ³ , سلیمان خرمالی ⁴

1 -
2 -
3 -
4 -

تاريخ الإرسال : 08 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1435 تاريخ التأكيد : 15 الأحد , صفر, 1436 تاريخ الإصدار : 27 السبت , شوال, 1435

الکلمات المفتاحية: viability, Physical characteristics, ارقام گندم, سوسک کشیش, صفات فیزیکی بذر, قوه تنژگی, Rhizopertha dominica, Wheat varietis, Lesser grain boror Rhizoperta dominica,

ملخص المقالة :

سوسک Rhizopertha dominica (Col.:Bostrychidae)، دارای انتشار جهانی بوده و خسارت زیادی به محصولات انباری خصوصاً گندم انبارشده وارد می‌کند. غالباً خسارت این آفت منجر به کاهش وزن دانه و قوه نامیه می‌شود. میزان خسارت و تغذیه این آفت در هشت رقم و ژنوتیپ: کوهدشت، زاگرس، مروارید، دریا، پاستور، لاین17، لاینA و 19-80- N، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و در شرایط انبار بررسی شد. مقدار 100 گرم بذر گندم در ظرف شیشه‌ای ریخته و سپس در هر ظرف 10 عدد حشره کامل قرار داده و درب آن با توری ململ پوشانده شد. وزن دانه، قوه نامیه و خلوص ارقام در دو مرحله، قبل از رهاسازی آفات و در انتهای آزمایش اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که همه صفات بررسی‌شده ارقام گندم به خسارت و تغذیه سوسک کشیش واکنش مشابهی نشان داده و اختلاف معنی‌داری نداشتند. مقایسه میانگین‌های ارقام مورد بررسی نشان داد که قوه تنژگی وزن دانه قبل از آزمایش اختلاف معنی‌داری نداشتند ولی در اثر تغذیه و خسارت سوسک کشیش، قوه تنژگی ارقام گندم دچار کاهش شده و به جزء رقم مروارید، قوه تنژگی بقیه ارقام کمتر از استاندارد بود. مروارید دارای کمترین درصد کاهش قوه تنژگی (39/10)، کمترین درصد ناخالصی بذر (84/12) و کمترین درصد کاهش وزن دانه (07/13) بود. رقم مروارید همچنین وزن هکتولیتر (50/66) بالای داشت. اگرچه رقم دریا دارای بیشترین درصد کاهش وزن (97/21) و بیشترین درصد ناخالصی (63/21) بود ولی دارای بالاترین وزن هکتولیتر (32/67) پس از آزمایش بود. بیشترین درصد کاهش قوه تنژگی (33/27) متعلق به رقم پاستور بود. بنابراین، تغذیه و خسارت سوسک کشیش کمترین تأثیر را بر قوه تنژگی و صفات فیزیکی بذر مروارید گذاشته و مقاوم‌ترین و ارقام دریا و پاستور که بیشتر تحت تأثیر تغذیه آفت قرار گرفته‌اند، حساس‌ترین رقم در بین ارقام مورد بررسی بودند.

المصادر:

Abdulaziz, S. A. & Henry, S. B. 1992. Pest Management and the Environment in (2000). C. A.B. International. Agricultural Instit Malaysia.

Agrawal, R. 2005. Seed Technology. Oxford and I BH Publishing Co.

Bageri Zenoz, E. 1996. Agricultural Products Storage Technology. Tehran: Tehran University of Medical Sciences Publication; (In Persian).

Cortez-Rocha, M. O., Wong-Corral, F. J., Borboa-Flores, J., Sanches-Marines, R. I. & Cinco-Moroyoqui, F. J. 1993. A study on the susceptibility of wheat varieties to Rhizoperthadominica (Fab). South Western Entomologist,18: 287-291.

Copland, McD. 1997. Seed Technology. Translation to Persian: Sarmadnya, GH. Second edition. Mashhad Press SID. 288 p

Dowdy, A. K. 1994. Flight initiation of lesser grain borer (Coleoptera: Bostrichidae) as influenced by temperature, humidity and light. Journal of Economic Entomology, 87: 1714–1717.

Esmaeili, M., Mirkarimi, A. & Azmayeshfard, P. 2003. Agricultural Entomology, Tehran University of Medical Sciences Publication, No. 2073 (In Persian)

Khormali, S., Taheri, MS.  & Boroomand, H. 2002. Fanatic study of storage pest insects in Gonbad and Minoodasht. Applied Entomology and Phytopathology, 70:13-23. (In Persian)

Potter, C. 1935. The biology and distribution of Rhyzopertha dominica (Fab). Transactions of the Royal Entomological Society of London, 83: 449–482.

Rao, G. H. R. & Wilson, D. A. 1972. Loss of Weight from feeding of lesser grain borer. Kansas Journal of Entomology, 45: 238-241.

Singh, O. P. & Singh, V. S. 1995b. Inheritance of resistance to Rhizopertha dominica (Fab) in wheat grain. Bulletin of Entomological Research, 36: 63-71.

Singh, J. & Talluri, B. R. 1972. Studies on the relative resistance of some varieties of pea (pisumsativum) to Callosobruchus chinensis (L.). Bulletin of Grain Technology,10: 37-40.

Sayed, T. S., Hirad, F.Y. & Abro, G. H. 2006. Resistance of Different Stored Wheat Varieties to Khapra Beetle, Trogoderma granarium (Ev) and Lesser Grain Borer, Rhizopertha dominica (Fab). Pakistan Journal of Biology, 9(8):1567-1571.

Tekrony, D.M. & Egli, D.B. 1991. Relation ship of seed vigor to crop yield: a review. Crop science 31:816-822.

Tiwari, R. & Sharma, V. K. 2002. Susceptibility of wheat germplasm to stored grain pests. Indian Journal of Entomology, 64 (1): 1-11.

White J. & Edwards, J. 2007. Wheat Growth and Devlopment. NSW Department of Primary Industries.