پیوند «ولایت»، «انوثت» و «انسان کامل» در داستان شیخ صنعان و عرفان ابن‌عربی
الموضوعات : عرفان اسلامی
محمدرضا پاشایی
1
(
استادیار گروه زبان وادبیات دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. نویسنده مسئول:
Pashaeireza@yahoo.com
)
سعید قاسمی پُرشکوه
2
(
مدرس دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
)
الکلمات المفتاحية: انسان کامل, عطار نیشابوری, ولایت, ابن‌عربی, منطق‌الطیر, guardianship, Ibn Arabi, perfect human, Mystic, انوثت, Attar Nishâboori, Feminity, Mantigh al-tair,
ملخص المقالة :
منطق‌الطیر عطار، داستانی نمادین از زبان مرغان است که داستان شیخ صنعان در بطن این منظومه، حکایت پیری زاهد و مشتمل بر نکات عرفانی فراوان است؛ از جمله می‌تواند بیانگر عرفان عملی صوفیه باشد که عطار آن را در قالب تمثیل بیان کرده‌است. این پژوهش به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای، به سه بحث معراج، انوثت و انسان کامل در داستان شیخ صنعان و عرفان ابن‌عربی پرداخته‌است و بدین نتیجه رسیده که شیخ صنعان نماد انسان است؛ انسانی خام و ناپخته که برای کمال خود، باید از مرتبۀ نَفْس انسانی (= دختر ترسا) درگذرد. به همین گونه، انسان کامل نیز برای رسیدن به مرتبۀ انسان کامل حقیقی و ولایت خاصه، باید از مرتبۀ انوثت بگذرد و این گذر، خود به واسطۀ انسان کامل حقیقی (پیامبر(ص)) است؛ یعنی این انسان کامل حقیقی(ص) است که به هر ولی، پیر و انسان کاملی در طول تاریخ، کمال می‌بخشد.
_||_
