کنکاشی در نقاط قوت اندیشه‌ها و کارکردهای تصوّف و عرفان
الموضوعات : عرفان اسلامی
محمد شریفانی
1
(دانشیار گروه الهیات ومعارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، ایران.)
محمد معرفت
2
(استادیار گروه الهیات ومعارف اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران. نویسنده مسئول: m.marefat@iau.ac.ir)
الکلمات المفتاحية: عرفان, تصوّف, mysticism, Sufism, Strengths, نقاط قوت, عرفان مثبت, میراث مثبت عرفان, positive mysticism, positive heritage,
ملخص المقالة :
در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و به کمک اسناد نوشتاری و تحقیق کاربردی نقاط قوت اندیشه‌ها و کارکردهای تصوّف و عرفان مورد کاوش و تحلیل قرارگرف ه است. هر مسلک و آیینی امکان دارد صاحب نقاط قوت یا منفی باشد. عرفان و تصوّف نیز از این قانون استثنا نیست. بررسی شاخص‌های عرفان و تصوّف مثبت، از دیدگاه دین اسلام و آموزه‌های اسلامی است. در این نوشتار به بررسی و واکاویِ چهار محور اخلاقی و تربیتی، اجتماعی و سیاسی، فرهنگی و هنری و مذهبی و فکری، به مثابه محورهای اصلیِ نقاط قوت و میراث مثبت تصوّف و عرفان پرداخته شده است؛ سپس دنباله هر محور، ارزیابی و تحلیل مهم‌ترین ویژگی‌های مثبت عرفان آورده شده است. بی‌توجهی به ظاهر و رویگردانی از عادات گذشته، تطهیر و پاکسازی نفس، توسعه آموزش و تربیت دینی، ریاضت مشروع و معقول، زهد و پارسایی، تسامح، سازش و رواداری مذهبی، خردورزی و عقلانیت، روش میانه‌روی و اعتدال، گسترش نیکوکاری و احسان اجتماعی، ایجاد شادی و نشاط، ادبیات و شعر، خطاطی و خوشنویسی، غنی‌سازی فرهنگی و گسترش هنر، موسیقی، پایبندی به آداب طریقت، شریعت‌محوری و ولایت‌پذیری از مهم‌ترین میراث مثبت محورهای یادشده هستند. نگارنده تأکیددارد به دلیل وجود بعضی از آسیب‌ها و آفت‌های تصوّف و عرفان، نباید به طور کلی تصوّف و عرفان را ناپسند دانست و نباید مانعِ انتشار نقاط قوت و مقبول آن شد.
_||_
