تحلیل دعاها و مناجات‌های عرفانی مثنوی معنوی براساس نظریه کنش‌های گفتاری سرل
الموضوعات : عرفان اسلامیریحانه فرجی 1 , علی اکبر افراسیاب پور 2 , ثورالله نوروزی داودخانه 3 , محمد رحیمی 4
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - دانشیار دانشگاه شهید رجائی، تهران، ایران. *نویسنده مسئول: ali412003@yahoo.com
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
الکلمات المفتاحية: مثنوی معنوی, مولانا, Masnavi, Rumi, کنش‌های گفتاری, دعا و مناجات, Prayers and Supplications, Speech Actions,
ملخص المقالة :
دعا و مناجات با پروردگار، از روحانی ترین لحظات زندگی هر انسان خداشناس و دین مدار است و مثنوی معنوی نیز به عنوان شاهکار عرفانی زبان فارسی سرشار از دعا و مناجات هایی است که مولانا گاه از زبان خود و گاه از زبان شخصیت های مثنوی بیان نموده است. دعا و مناجات های مثنوی ، دارای کنش های گفتاری خاصی است که نشانگر معنی ثانوی آن هاست. نظریه کنش گفتاری به عنوان یکی از مباحث مهم تحلیل گفتمان در حوزه دانش زبان شناسی در آغاز توسط آستین مطرح شد و سپس، سرل طبقه بندی پنج گانه ای را برای آن ارائه داد. پایۀ نظریه کنش گفتاری سرل بر این استوار است که نقش های فعل و به دنبال آن جمله را در فرایند گفتمان می توان به پنج دسته کنش های اظهاری، عاطفی، ترغیبی، تعهّدی و اعلامی تقسیم بندی کرد. در پژوهش حاضر تلاش شده است به شیوۀ تحلیل محتوایی و برمبنای تئوری کنش های گفتاری سرل، به تحلیل دعاها و مناجات های مثنوی پرداخته شود. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد، هریک از دعاها و مناجات های مولانا دارای کنش گفتاری خاصی است و از میان طبقه بندی پنجگانه سرل، کنش ترغیبی نسبت به دیگر کنش های گفتاری بسامد بالایی دارد و کنش اعلامی در آن ها به کارنرفته است.
_||_
