مفاهیم نمادین نور در دیوان حافظ
الموضوعات : عرفان اسلامیابراهیم واشقانی فراهانی 1 , سعید مهری 2 , فرزانه دستمرد 3
1 - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.نویسنده مسئول: vasheghani1353@gmail.com
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3 - استادیارگروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: نماد, حافظ, symbol, Hafez, نور, Light,
ملخص المقالة :
بشر از همان اوان حیات خود بر زمین، با پدیده‌‌های رازآمیز بسیاری روبه‌رو بوده است و یکی از رازآمیزترین این پدیده‌ها برای او، نور بوده‌است. نور، نوع زندگی و معماری فضای زیست آدمی را تحت تأثیر قرارداده و افزون بر جنبۀ مادی و فیزیکی حیات بشر، به تدریج بر جنبۀ ذهنی و معرفتی وی نیز پرتو افکنده است. در ساحت معرفتی و فلسفی، نور، چشم‌انداز بحث‌هایی ظریف را فراروی آدمی گشوده است. در کنار همۀ این ویژگی‌ها، نور به عنوان تجلّی زیبایی، در خدمت بیان هنری درآمده و گونه‌های هنر را از امکانات مادی و بیانی وسیعی بهره‌مند کرده است. در این مقاله با استفاده از نظریۀ نماد، کارکردهای نمادین نور و خوشه‌های تصویری مرتبط با آن یعنی خورشید، آفتاب، شمع، چراغ و ... در دیوان حافظ تبیین می شود. و نیز سعی کردهایم به بررسی لایه‌ها و وجوه گوناگون نور از قبیل نور نماد حق تعالی، انسان کامل، جهانِ غیب به منزلۀ نور، حضور نور در مکان، خوراک و شراب و تبیین مقولۀ فنا و بقا در دیوان حافظ با استفاده از پدیدۀ نور بپردازیم تا دریچه‌ای دیگر برای شناخت کامل‌تر دیوان این شاعر برجسته گشوده شود.
_||_
