بازتاب تمثیلی و لفظی اسمای الهی در آثار عطار
الموضوعات :
مسلم مصطفوی
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج - ایران)
علی محمد مؤذّنی
2
(استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران - ایران)
الکلمات المفتاحية: آثار عطّار, اسمای الهی, تمثیلی و لفظی, Works of Attar, divine names, allegorically and verbally,
ملخص المقالة :
بازتاب تمثیلی و لفظی اسمای الهی در آثار شیخ فریدالدّین عطّار نیشابوری، به ویژه در مثنویّاتش؛ اهمّیت فراوان و جایگاه والایی دارد. پی بردن به چگونگی کاربرد اسمای الهی در آثار این شاعرِ عارف؛ مستلزم آگاهی از نظر وی دربارهی توقیفی بودن اسما و صفات خداوند است. مقالهی حاضر، ابتدا دیدگاه عطّار را در این مورد مشخّص ساخته؛ با استناد به دادههای تحقیق نتیجه میگیرد که وی معتقد به عدم توقیفی بودن آنهاست. سپس به بررسی چگونگی بازتاب برخی از اسمای خداوند از لحاظ لفظی، حقیقی و تمثیلی؛ به همراه شواهد مثال از آثار عرفانی و تعلیمی وی میپردازد و آن ها را از جنبه های مختلف شکلی و ماهوی مورد بررسی قرار می دهد. با دقّت در منظومه های تعلیمی و داستانهای تمثیلی و رمزی عطّار، معلوم می شود که مشرب عرفانی وی وحدت وجودی است، لذا تطابق کامل و یگانگی حقیقی بین صفات و ذات خداوند، در آثار وی کاملاً مشهوداست. همین ویژگی، آثار عطّار را منشور اسمای الهی قرار داده که اغلب آن ها را به کمک تمثیلهای کوتاه و به گونهی رمز و اشاره بیان کرده است.
قرآن کریم