بررسی تطبیقی تمثیل در اشعار محمود درویش و سید حسن حسینی
الموضوعات :لیلا رنجبر 1 , ماندانا علیمی 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
الکلمات المفتاحية: تمثیل, محمود درویش, شعر اعتراض, ادبیات پایداری, سید حسن حسینی, seyyed Hassan hossei-mahmouddarwish-Resistance literature-poetry contest,
ملخص المقالة :
در این پژوهش شعر این دو شاعر در مبحث ادبیات اعتراض مورد تجزیه و تحلیل و شباهت ها و تفاوت های مفهومی و کلامی آنان مورد بررسی تطبیقی قرار می‌گیرد. موضوعاتی که به صورت تمثیلی در شعر سید حسن حسینی شامل مسائل اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی می شود. از قبیل فراموشی آرمان های انقلاب، کم رنگ شدن ارزش های انسانی و معنوی و اعتراض به خود از نمونه های موضوعات نمادین اعتراضی وی هستند. شیوۀ بیان اعتراض در اشعار حسینی بیشتر طنز، سوگ سروده، مدح و حسرت است. موضوعات تمثیلی مورد اعتراض در اشعار محمود درویش، اعتراض به دشمن غاصب، فراموشی گذشته و سکوت و سکون مردم جهان و خود اعراب نسبت به مسئلۀ فلسطین است. در آثار محمود درویش همۀ اعتراض ها حول محور وطن شکل می گیرد. شیوۀ بیان وی در سروده های نمادین اعتراضی اش، تهدید، پرسش، سوگ سروده و حسرت است. حسینی و درویش هر دو شاعر اجتماع خود و دردهای مشترک ملی هستند، اگر چه درویش به دلیل وابستگی نژادی به اعراب، اجتماع بزرگ تری را در سروده هایش مدنظر دارد.
- آژند، یعقوب (1385)، تجدد ادبی در دوره مشروطه، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
- اصلانی، محمدرضا (1385)، فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز، همدان: کاروان.
- بهبودی، هدایت (1373) «ادبیات انقلاب»، مجموعه مقالههای سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی، (5-3 دی ماه 1370)، تهران: نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
- بیدج، موسی (1380)، فراتر از میراث خون، تهران: پالیزان.
- -------- (1389)، مقاومت و پایداری در شعر عرب (از آغاز تا امروز)، تهران: بنیاد حفظ و آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس.
- پاینده، حسین (1384)، محنت، نوستالژی و جست‌وجوی هویت؛ یادداشت‌هایی در حاشیۀ سفر به تاجیکستان، روزنامۀ شرق، 2 و 5 شهریور.
- پشتدار، علیمحمد (1389)، «چشمانداز آزادگی و ادب اعتراض در شعر فارسی»، دو فصلنامه علوم ادبی، سال سوم، شمارۀ پنجم، صص 172-157.
- تجلیل، جلیل (1373)، ویژگیهایی از شعر انقلاب اسلامی، مجموعه مقالههای سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی، (5-3 دی ماه 1370)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
- ترابی، ضیاءالدین (1384)، شکوه شقایق «نقد و بررسی شعرهای دفاع مقدس»، قم: سماء.
- حسینی، سید حسن (1365)، همصدا با حلق اسماعیل، تهران: سورۀ مهر.
- ------------- (1371)، گنجشک و جبرئیل، تهران: افق.
- ------------- (1381)، گزیده شعر جنگ و دفاع مقدس، تهران: سوره مهر.
- ------------- (1385)، از شرابههای روسری مادرم، تهران: انجمن شاعران ایران.
- ------------- (1386)، سفرنامۀ گردباد، تهران: انجمن شاعران ایران.
- ------------- (1387)، نوشداروی طرح ژنریک، تهران: سورۀ مهر. چ ششم.
- ------------- (1388)، در ملکوت سکوت، تهران: انجمن شاعران ایران.
- درویش، محمود (1358)، آخر شب، ترجمۀ موسی اسوار، تهران: سروش.
- ----------- (1363)، یادداشتهای غمانگیز روزانه، برگردان امیرۀ ضمیری، تهران: مؤسسۀ امیرکبیر.
- ----------- (1389)، اگر باران نیستی نازنین درخت باش، ترجمۀ موسی اسوار، تهران: سخن.
- ----------- (1390) تابستان عاشقان، برگردان عبدالرضا رضایینیا، تهران: فصل پنجم.
- ----------- (1964)، اوراق الزیتون، بیروت: دارالعوده.
- ----------- (1967)، آخر الّیل، بیروت: دارالعوده.
- ----------- (1970)، العصافیر تموت فی الجلیل، بیروت: دارالآداب.
- ----------- (2000)، جداریّه، بیروت: دارالعوده.
- ----------- ، سمیحالقاسم، فواز عید و ... (1380)، فراتر از میراث خون (شعر مقاومت فلسطین)، گردآورنده و مترجم موسی بیدج، تهران: پالیزان.
- -----------، سمیح القاسم، توفیق زیاد و ... (1380)، تپۀ آویشن (مجموعۀ شعر هنر و ادب پایداری ملل 1، شعر مقاومت فلسطین)، انتخاب اشعار و برگردان سیروس طاهباز، تهران: فرهنگگستر.
- رادفر، ابوالقاسم (1373)، دگرگونیها و ویژگیهای ادبیات انقلاب اسلامی در یک نگاه، مجموعه مقالههای سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی، (5-3 دی ماه 1370)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
- رضایی، احمد (1387)، نوستالوژی دلتنگی و حسرت عارفانه در شعر سالهای نخستین پس از جنگ تحمیلی، کتاب ماه ادبیات (ویژهنامه بررسی ادبیات انقلاب اسلامی 1) شماره 22، بهمن.
- رضایینیا، عبدالرضا (1386)، من یوسفم پدر، تهران: سروش.
- زرقانی، سید مهدی (1384)، چشمانداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث با همکاری انتشارات دبیرخانه شورای گسترش زبان ادبیات فارسی.
- سنگری، محمدرضا (1380) نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس ج 1 (ادبیات پایداری در اسلام و ایران)، تهران: پالیزان.
- ------------- (1380)، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، ج 2 (آفاق شعر دفاع مقدس، ویژگیهای کلی شعر دفاع مقدس)، تهران: پالیزان.
- ------------- (1380)، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، ج 3 (تمایل سبکشناسانه، بررسی قالبها و گزینش نمونهها)، تهران: پالیزان.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.
- ----------------- (1380)، شعر معاصر عرب، تهران: سخن.
- صفارزاده، طاهره (1350)، شعر پالاینده است، مصاحبه با محمد حقوقی، مجلۀ فردوسی.
- غنیمی، محمد (1373)، ادبیات تطبیقی، تاریخ و تحول، اثرپذیری و اثرگذاری فرهنگ و ادب اسلامی، ترجمه، شرح و تعلیق، سید مرتضی آیتاللهزاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
- فرزاد، عبدالحسین (1380)، رؤیا و کابوس، شعر پویای معاصر عرب، تهران: مرکز بینالمللی گفتگوی تمدنها.
- کاظمی، محمد کاظم (1390)، ده شاعر انقلاب، تهران: سوره مهر.
- گلدمن، لوییس (1371) جامعهشناسی ادبیات (دفاع از جامعهشناسی رمان)، ترجمه محمد پوینده، تهران: نشر هوش و ابتکار.
- لنگرودی، شمس، (1377) تاریخ تحلیلی شعر نو، ج اول و دوم، تهران: مرکز. چ چهارم.
- موسوی گرمارودی، سید علی (1388)، دگرخند (درآمدی کوتاه بر طنز و هجو و هزل در تاریخ معاصر)، تهران: انجمن قلم ایران.
- ولک، رنه، اوستین وارن (1382) نظریه ادبیات، ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: شرکت علمی و فرهنگی. چ دوم.
