إطلالة نقدیة علی نشأة المسرحیة التاریخیة فی إیران

الموضوعات :

ناصر قاسمی ¹

1 - أستاذ مساعد فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة طهران – فردیس قم .

تاريخ الإرسال : 13 السبت , ربيع الثاني, 1434 تاريخ التأكيد : 19 الأربعاء , رجب, 1434 تاريخ الإصدار : 19 الأربعاء , رجب, 1434

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

إن المسرح الحدیث قد غرست جذوره فی أواسط القرن التاسع عشر المیلادی بطرق مختلفة ولا سیما الترجمة، وقام الکتاب المسرحیون بتأثر من المسرحیات الفرنسیة ولا سیما مسرحیات مولییر. فکان المسرح فی البدایة تکوّن من المسرحیات الهزلیة التی کان أبطالها من القرویین السذج والشخصیات القریبة من المجتمع الإیرانی. ثم تطور ونشأت المسرحیات التی رکزت على نماذج حیة من الحیاة والمجتمع. اتسم المسرح الإیرانی منذ نشأته بالنزعة التاریخیة، فقد لجأ الکاتب المسرحی الإیرانی منذ تعرّفه المسرح الغربی إلى التاریخ واستلهمه فی مسرحیاته لدوافع مختلفة، کالحنین إلى الماضی لما یحفل به من قصص مثیرة ونوادر طریفة وشخصیات بطولیة، والتغنی به، وتنویر الشعب وإثارته على الطغاة من الحکام والأجانب، وبغرض الإسقاطات التاریخیة وإعادة تقییم الأحداث من المنظور المعاصر، والدفع بالآخرین لاتخاذ موقف من الواقع عبر أمثولة الماضی والتاریخ. وتقوم هذه المقالة بتسلیط الضوء علی نشأة المسرحیة التاریخیة فی إیران، والأسباب التی أدّت إلی إقبال الکتاب المسرحیین علی هذا النوع الأدبی، وتبیین مسار تطورها عبر اجتیاز مراحلها المختلفة، وتقوم أیضاً بدراسة المسرحیات التی ترکها الکتاب المسرحیون آنذاک استمداداً من طریقة وصفیة تحلیلیة والنقد علیها.

المصادر:

آرین پور، یحیی. (1372ش). از صبا تا نیما. جلد اول، دوم. تهران: انتشارات زوار. ‏

آژند، یعقوب. (1373ش). نمایشنامه نویسی در ایران از آغاز تا سال 1320ش. تهران: نشر نی.‏‏

اسکویی، مصطفی. (1378ش). سیری در تاریخ تئاتر ایران. تهران: نشر آناهیتا اسکویی.

باختری، هوشنگ. (1348ش) قیام بابک. تهران: انتشارات روز.

بصیرت منش، حمید. (1377ش). علماء و رژیم رضا شاه: نظری به عملکرد سیاسی- فرهنگی روحانیون در ‏سالهای 1305- 1320. چاپ اول. تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج.

بیضائی، بهرام.‏ (1362ش). فتحنامه کلات. تهران: انتشارات دماوند.

پوریا، ارسلان. (1350ش). رستاخیز تبریز. چاپ اول. تهران: انتشارات فرزانه.

خلج، منصور. (1381ش). نمایشنامه نویسان ایران. تهران: نشر اختران.

سایکس، ژنرال سرپرسی. (1377ش). تاریخ ایران. ترجمه: سید محمد تقی فخر داعی گیلانی. ‏تهران: دنیای کتاب.

سپانلو، محمدعلی. (1362ش). نویسندگان پیشرو ایران از مشروطیت تا 1350ش. تهران: انتشارات نگاه.‏‏

طالبى، فرامرز. (1382ش). شناختنامه ى اکبر رادى. تهران: نشر قطره.

ملک پور، جمشید. (1364ش). ادبیات نمایشی در ایران. تهران: انتشارات توس.

نفیسی، سعید. (1305ش). آخرین یادگار نادر شاه. تهران: مطبعه شرق.

یقیکیان، گریگور. (1307ش). جنگ مشرق و مغرب یا داریوش سوم. رشت: لانا.

یقیکیان، گریگور. (لاتا). میدان دهشت. تهران: مطبعه عروة الوثقى.