تفسیر و تحلیل نگرشی تطبیقی به ریشه ‌های سه جنبش حرکة الاحیاء، کلاسیسم و بازگشت ادبی

الموضوعات :

میثم خوئینی ¹ (کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران،ایران.)
حسین آریان ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،واحدزنجان،دانشگاه آزاد اسلامی،زنجان،ایران.)
جواد کبوتری ³ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهدشت ،دهدشت ، ایران)

تاريخ الإرسال : 28 الخميس , شوال, 1439 تاريخ التأكيد : 28 الخميس , شوال, 1439 تاريخ الإصدار : 04 الأربعاء , رجب, 1439

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

در ادبیات غرب از آغاز قرن شانزدهم تا هفدهم، نهضت کلاسیسم یا سنت گرایی پیدا می شود و شاعران و نویسندگانی چون مولیر، راسین و ... از آثار بزرگ ادبی یونان و لاتین، تقلید می کنند. در ادبیات عرب هم چیزی شبیه به این جریان تحت عنوان حرکة الاحیاء یا جنبش بازآفرینی وجود دارد. دورۀ بازگشت در ایران نیز خلاصه ای از همۀ سبک ها و جریانات مهم ادبی دورۀ قبل است. گویی ادبیات این سه دوره به مروری همه جانبه در میراث خود احتیاج داشته است. در این جستار با نگاهی تطبیقی به اصول و قواعد ریشه های این سه جریان و همچنین بررسی ویژگی های مشترک موجود در این آثار اثبات خواهیم کرد که در ریشه های شعر این سه دوره، از نظر اصول و قواعد فکری و هنری و کاربرد تکنیک های بلاغی، مشابهت های فراوانی وجود دارد؛ همچنین با ریزبینی و مداقه در عناصر شاعری به کار رفته در آثار این دوران، به آشکارسازی این دقیقه پرداخته می شود که دلایل مشترک روی آوردن شعرای سه دورۀ بازگشت، حرکة الاحیاء و کلاسیسم به گذشته و دوختن نگاهشان به شکوه ادبیات قدمای خود چه چیز بوده است.

المصادر:

1. آذر بیگدلی، لطفعلی (1378)؛ آتشکدۀ آذر، تصحیح میرهاشم محدث، چ اول، تهران، امیر کبیر.


2. ابوالفرج اصفهانی، حسن بن عبدالله (1419)؛ الأغانی، ج11، چ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.


3. البارودی، محمود (1998)؛ دیوان البارودی، تحقیق علی الجارم و محمد شفیق معروف، الطبعة الاولی، بیروت: دار العودة.


4. بهار، محمدتقی (1351)؛ بهار و ادب فارسی، به کوشش محمد گلبن، چ اول، تهران: فرانکلین.


5. جمحی، محمد بن سلام (1400)؛ طبقات فحول الشعراء، چ اول، جده: دار المدنی.


6. سکرتان، دمینیک (1380)؛ کلاسیسیزم، ترجمۀ محمدتقی فرامرزی، چ دوم، تهران: نگاه.


7. سیدحسینی، رضا (1387)؛ مکتب­های ادبی، ج 1، چ پانزدهم، تهران: نگاه.


8. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1370)؛ صور خیال در شعر فارسی، چ چهارم، تهران: آگاه.


9. صباحی بیگدلی (1338)؛ دیوان اشعار، تصحیح پرتو بیضایی به اهتمام عباس کی منش، تهران: زوار.


10. صورتگر، لطفعلی (1348)؛ تاریخ ادبیات انگلیس، چ اول، تهران: دانشگاه تهران.


11. ضیف، شوقی (1393)؛ تاریخ ادبی عرب (العصر الجاهلی)، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی، چ چهارم، تهران: امیرکبیر.


12. عسکری، حسن بن عبدالله (1419)؛ الصناعتین (الکتابه و الشعر)، چ اول، بیروت: المکتبه العصریه.


13. عنایت، حمید (1376)؛ سیری در اندیشۀ سیاسی عرب، چ پنجم، تهران: امیر کبیر.


14. فاخوری، حنا (1991)؛ الموجز فی الادب العربی و تاریخه، ج 4، چ اول، بیروت: دار الحیل.


15. قاآنی، حبیب الله (1380)؛ دیوان حکیم قاآنی، تصحیح محمد خوانساری، چ اول، تهران: نگاه.


16. منوچهری دامغانی، احمد بن قوس (1338)؛ دیوان منوچهری دامغانی، به کوشش محمد دبیر سیاقی، چ دوم، تهران: زوّار.


17. ثروت، منصور (1381)، «مکتب کلاسیسم و نئوکلاسیسم»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، شمارۀ 33، صص (22 – 1).