بررسی مسایل زنان از منظر اسطوره، در رمان طوبی و معنای شب
الموضوعات :
زهرا رفیعی
1
,
سید محمود سید صادقی
2
,
شمس الحاجیه اردلانی
3
1 - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد شیراز
2 - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد بوشهر
3 - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر
تاريخ الإرسال : 11 الخميس , جمادى الأولى, 1440
تاريخ التأكيد : 11 الخميس , جمادى الأولى, 1440
تاريخ الإصدار : 13 الأحد , محرم, 1440
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
رمان طوبی و معنای شب، بازخوانی چند دهه از تاریخ ایران است، که پیچیده شده در فضایی وهم آلود و اسطوره ای با قهرمانی به نام طوبی دارد. او که نامش نیز نمادین است، در جوار پدری دانشمند به نام ادیب پرورش می یابد. این رمان شاخص ترین اثر داستانی شهرنوش پارسی پور است که در اوج انقلاب مشروطه و حوادث پس از آن تا رسیدن به دورۀ پهلوی است. نویسنده در این رمان، زندگی زنی را به تصویر می کشد که علی رغم وجود تمام محدودیت های آن زمان برای زنان، توانسته است در سایۀ تعالیم مردان آگاه، تمام زندگی خود را مصروف رسیدن به حقیقت کند. آنچه بررسی، این رمان را، درخور اهمیت می کند، این است که محوریت داستان بر اساس شخصیت طوبی به عنوان نمونۀ برجستۀ زنان هم عصر خود است؛ اما زنان دیگر رمان، اغلب یا از نوع و نمونۀ افراد عقب مانده یا جاهلی هستند که در آنها هیچ قدرتی برای جذب دیده نمی شود، یا زنانی هستند متجدد، که طوبی بخاطر بینش سنتی خود، از آنها روی گردان است. این اثر با ایجاد فضایی وهم آلود و با استفاده از مضامینی مانند اسطوره، نماد و آرکی تایپ، نشان می دهد که استعداد آفرینندگی زنان، در صورت قرار گرفتن در کنار قدرت مردان، می تواند باعث نجات بشر از تیرگی ها شود. این مقاله برآن است تا ضمن بررسی کارکرد کهن الگوها به ویژه آنیموس در قهرمان، به باورهای نمادین و اسطوره ای بپردازد و از این رهگذار به این سؤال پاسخ دهد که چگونه می توان با مطالعۀ ریشه های فکری و فرهنگی، ستیزه های جنسیتی را پایان بخشید.
المصادر:
آموزگار، ژاله. (1374). تاریخ اساطیری ایران. تهران: انتشارات سمت.
الیاده، میرچاه. (1376). اسطوره، رویا، راز. ترجمة رویا منجم، تهران: فکر روز.
باقری، نرگس. (1387). زنان در داستان. تهران: انتشارات مروارید.
بلوکباشی، علی. (1380). انار در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج1، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
بویس، مری. (1374). تاریخ کیش زرتشت. ترجمة همایون صنعتیزاده، تهران: توس.
بهار، مهرداد. (1386). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگاه.
بیلسکر، ریچارد. (1388). اندیشه یونگ. ترجمة حسین پاینده، تهران: آشتیان.
پارسی پور، شهرنوش. (1355). سگ و زمستان بلند. سوئد: نشر باران.
پارسی پور، شهرنوش. (1356). آویزههای بلور. تهران: نشر شیرین.
پارسی پور، شهرنوش. (1357). زنان بدون مردان. پاریس.
پارسی پور، شهرنوش. (1371). عقل آبی. سوئد: نشر باران.
پارسی پور، شهرنوش. (1382).طوبی و معنای شب. تهران: البرز.
جعفری، حسن. (1388). بررسی نظریه ارنست کاسیرر درباره اسطوره، پژوهشنامه ادیان. سال سوم، شماره ششم، صص 27-54.
خسروی، ابوتراب. (1392).حاشیهای بر مبانی داستان نویسی. تهران: نشر ثالث.
خسرویشکیب، محمد. (1389).بررسی اندیشه فمنیسم درآثار شهرنوش پارسیپور و مارگریت دوراس. مطالعاتادبیات تطبیقی. سال چهارم، شماره پانزدهم، صص 81-95.
دستغیب، عبدالعلی. (1391).ازدریچه نقد(مجموعه مقالات). تهران: خانه کتاب.
سیگر، لیندا. (1394). خلق شخصیتهای ماندگار. تهران: امیر کبیر.
شوالیه، ژان.، گربران، آلن. (1388). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فظایلی، جلد سوم، تهران: جیحون.
شوالیه، ژان.، گربران، آلن. (1388). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فظایلی، جلد چهارم، تهران: جیحون.
شوالیه، ژان.، گربران، آلن. (1388). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فظایلی، جلد پنجم، تهران: جیحون.
عربنژاد، زینب.، ایرانمنش، مریم.، نصراصفهانی، محمدرضا. (1392). تطبیق محتوای سه گانهی نجیب محفوظ و طوبی و معنی شب از دیدگاه عناصر داستانی. نشریه ادبیات تطبیقی. سال پنجم، شماره نهم، صص 129-154.
علامی، ذوالفقار. (1386). آسمان پدر و زمین مادر در اساطیر ایرانی و شعر فارسی. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه الزهرا. سال هفدهم، شماره شصت و هشت، صص 119-144.
علایی، مشیت. (1369). اسطوره زن، تحلیل فلسفی طوبی و معنای شب. مجله کلک. سال اول، شماره یک، صص 63-71.
فدایی، فربد. (1374). یونگ و روانشناسی تحلیلی او. تهران: دانژه.
فورستر، ادوارد مورگان. (1391). جنبههای رمان. ترجمة ابراهیم یونسی، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.
کمپبل، جوزف. (1386). قدرت اسطوره. ترجمة عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
موسوی، مصطفی.، اسپرغم، ثمین. (1389). نقد اسطوره شناسی قصه دختر نارنج و ترنج. نقد ادبی. سال سوم، شماره یازدهم، صص، 233- 255.
مونسان، فرزانه. و همکاران (1392). مشخصههای سبکی در آثار پارسیپور، گلی ترقی و غزاله علیزاده. بهار ادب. سال ششم، شماره بیست و یکم، صص 475-496.
میرصادقی، جمال. (1376). عناصر داستان. تهران: سخن.
یاوری، حورا. (1368). تأملی در طوبی و معنای شب. ایراننامه، ادبیات و زبانها. شماره بیست و نهم، صص 130-141.
یونگ، کارل گوستاو. (1381). انسان و سمبولهایش. ترجمة محمود سلطانیه، تهران: جامی.
_||_
