بررسی و تحلیل علل ابهام و دیریابی مفهوم در اشعار صائب

الموضوعات :

محمدحسین کرمی ¹ (استاد زبان و ادبیات فارسی.دانشگاه شیراز.شیراز.ایران)
علی مظاهری رودبالی ² (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی.دانشگاه شیراز.شیراز.ایران)

تاريخ الإرسال : 01 الأحد , جمادى الأولى, 1438 تاريخ التأكيد : 01 الأحد , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الجمعة , ربيع الثاني, 1438

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

صائب تبریزی به عنوان نماینده ی سبکی که به تازه گویی و طرز نو و ابتکار شهرت دارد، یکی از برجسته ترین شاعران غزل گوی ایران است که در میانه ی دو جریان اصلیِ سبک هندی قرار دارد : شاعران عامی وکم سواد و سبکِ ساده و روان و شاعران هندی و زبان دشوار...از اواخر قرنِ دهم، شعر فارسی به سوی یک دشواریِ معما گونه پیش می رود که غالب ابهامات شعری، حاصل دستکاری های زبانی و هنجارگریزی های معنایی است که از رهگذرِ تلاش در کشفِ روابط تازه و ایجادِ تصاویرِ پارادوکسی حاصل می شود. ابهام در شعرِ صائب تبریزی از نوعِ ابهاماتِ شعریِ شاعرانی مانند حافظ و مولانا نیست ،زیرا ابهام در شعر این شاعران بیشتر به دلیل وسعت معناست ، همچنین با ابهاماتِ شعریِ شاعرانی چون انوری و خاقانی متفاوت است،چرا که دشواریِ شعر آنان بر اثر ورود اطلاعات علمی ،فلسفی،تاریخی،دینی و غیره می باشد و فهمِ آن مستلزمِ دانستن مقدمات است.مقاله ی حاضر به بررسی عوامل ابهام آفرینِ شعر صائب با تأکید بر عوامل هنری می پردازد. تعمّدِ صائب در ایجاد بعضی از ابهامات و در عین حال زیبایی های شعری به همراه تحلیلِ علت های ابهامِ شعر صائب، از یافته های این مقاله است .

المصادر:

1. احمدی ،بابک.(1370 ). ساختار و تأ ویل متن. تهران: مرکز.


2. اسکویی، نرگس .(1390 ).« روش آشنایی زدایی در شعر صائب »،پژوهشنامه­ی فرهنگ و ادب ،س4، ش11 ،ص183.


3. چند بهار ، لاله تیک.(1380 ).بهار عجم. تصحیح کاظم دزفولیان، تهران: طلایه.


4. حسن پور آلاشتی،حسین .(1390 ). «عواملِ ابهامِ معنایی در شعر طالب آملی »،پژوهشنامه­ی زبان و ادبیات فارسی ،س 3 ، ش9 صص108 -93 .


5. خوانساری، محمد.( 1364 ). منطق صوری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


6. دهخدا ،علی اکبر .(1373).لغت نامه .دوره­ی شانزده جلدی ،زیر نظر معین و جعفر شهیدی  تهران :دانشگاه تهران.


7. شفیعی کدکنی، محمد رضا.(1366). شاعر آیینه ها(بررسی شعر بیدل و سبک هندی) تهران: آگاه.


8. شمیسا،سیروس .(1366 ). فرهنگِ اشاراتِ ادبیات فارسی. تهران: فردوس.


9. ---------- .(1381). نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس.


10. صائب تبریزی، محمد علی .(1383) . دیوان، به کوشش محمد قهرمان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.  صفا، ذبیح الله. (1379 ). تاریخ ادبیات ایران ، ج4 ، به کوشش محمد ترابی نژاد،تهران، فردوسی.


11. صفوی ، کوروش.(1384). معنی شناسی.تهران: سوره


12. العلوی، یحیی بن حمزه .(1332 ) .الطراز المتضمّن لاسرار البلاغه و علوم حقایق الاعجاز . القاهره.


13. فتوحی، محمود. (1387). «ارزش ادبی ابهام از دو معنایی تا چند معنایی» مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، س 16، ش62، صص 36-17.


14. ---------------- .(1379). نقد خیال، تهران: نشر روزگار.


15. کرمی ، محمد­حسین.(1383).« آرایش و آفرینش واکی ، شیوه ای بدیع در آفرینش هنری(بر پایه ی دیوان خاقانی) » نشریه­ی دانشکده­ی ادبیات دانشگاه تبریز سال 47 ، شماره­ی مسلسل 193 ، صص 1-34.


16. گلچین معانی،احمد.(1381).فرهنگ اشعار صائب،ج1،تهران:امیر کبیر.


17. محبتی،مهدی.(1380).بدیع نو ،ج1،تهران:سخن.


18. نفیسی، آذر.(1368).«آشنایی زدایی در ادبیات». کیهان فرهنگی ، تهران: س6 .ش62.


19. همایی،جلال الدین.(1373). معانی وبیان.ج2،تهران:هما.