تحلیل باستان گرایی در اشعار سیاوش کسرایی و نصرت رحمانی

الموضوعات :

زهرا اکبرینیا ¹ , تورج عقدایی ²

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 - دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , صفر, 1441 تاريخ التأكيد : 04 الإثنين , جمادى الأولى, 1441 تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , رمضان, 1445

الکلمات المفتاحية: آشنایی‌زدایی, باستان گرایی, سیاوش کسرایی, نصرت رحمانی, شعر معاصر.,

ملخص المقالة :

تحول و نوآفرینی در شعر چه در محتوا و چه در زبان و ساختار آن از راه هنجارگریزی رخ می‌دهد. هنجارگریزی می‌تواند از راه آفرینش‌های تازه که با ذهن و زبان ادبیات آشنایی ندارد حاصل شود یا آن که با غبارروبی از چهره‌ی کهن هنجارها که در لاتین به آن آرکائیسم گفته می‌شود و در زبان امروزی از آن با عنوان باستان گرایی یاد می‌کنند، به دست آید. مهم‌ترین جنبه‌ی رستاخیز کلمات در شعر سیاوش کسرایی و نصرت رحمانی باستان گرایی و بهره‌گیری از ساختار شعر کهن است. در بین شاعران مورد بحث، کسرایی به استفاده از مصادیق کهن زبان فارسی، چه از نظر واژگان و چه از نظر محتوا اقبال بیشتری نشان می‌دهد، به طور کلی باستان‌گرایی در شعر شاعران مورد نظر جایگاه خاصی دارد که به تشخص زبان و بیان شاعرانه‌ی آن‌ها منجر شده است. این پژوهش به بررسی و کاربرد باستان‌گرایی در اشعار این دو شاعر با روش توصیفی- تحلیلی می‌پردازد.

المصادر:

کتاب¬ها
انوری، حسن، احمدی گیوی، حسن. (1380). دستور زبان فارسی (2)، تهران: فاطمی.
بهار، ملک الشعرا. (1373). سبک¬شناسی نثر، تهران: امیرکبیر.
بیهقی، ابوالفضل. (2536). تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر علی اکبر فیاض بخش، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
پورنامداریان، تقی. (1389). سفر در مه (تأملی در شعر شاملو)، تهران: نگاه.
داد، سیما. (1372). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
دهلوی، بیدل. (1368). دیوان، تصحیح حسین آهی، تهران: انتشارات فروغی.
دیچز، دیوید. (1373). شیوه‌های نقد ادبی، ترجمة محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی، تهران: علمی.
رحمانی، نصرت. (1392). مجموعه اشعار، تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
ریاضی، حشمت الله. (1380). از رابعه تا پروین، جلد 1، تهران: پردیس.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1373). موسیقی شعر، تهران: انتشارات آگاه.
علی پور، مصطفی. (1387). ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردیس.
فتوحی، محمود. (1391). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
کسرایی، سیاوش. (1391). مجموعه اشعار، از آوا تا هوای آفتاب، تهران: نشر کتاب نادر.
مولوی، جلال¬الدّین. (1363). کلیات شمس، جلد2، تصحیح بدیع¬الزمان فروزانفر، تهران: انتشارات امیرکبیر.
میرصادقی، میمنت. (1373). واژه¬نامه هنر شاعری، تهران: کتاب مهناز.
ناتل خانلری، پرویز. (1373). دستور تاریخی زبان فارسی، به کوشش عفت مستشارنیا، مشهد: توس.
نظامی گنجه¬ای، الیاس بن یوسف. (1384). مخزن¬الاسرار، شرح دکتر براتی زنجانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مقالات
بساک، حسن. (1393). هفت شمشیر عشق (باستان¬گرایی در «سرود ابراهیم در آتش» اثر شاملو). پژوهشنامه ادب غنایی، 12(22)، 51-68.
حسینی، سارا، و دانشگر، آذر. (1395). کارکرد شاعرانه آرکائیسم در شعر شفیعی کدکنی. زیبایی‌شناسی ادبی، 7(28)، 99-122.
صهبا، فروغ. (1384). باستان‌گرایی در اشعار اخوان ثالث. زیبایی¬شناسی ادبی، (5)، 41-64.
مستعلی پارسا، غلامرضا و حجت¬اله، امیدعلی. (1390). نگاهی سبک¬شناسانه به اشعار نصرت رحمانی، سبک¬شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، 4(2)، 215-228.
نورپیشه، محسن. (1388). فراهنجارهای دستوری در شعر معاصر، بهارستان سخن (ادبیات فارسی)، 5(130)، 169-202.
References
Books
Alipour, M. (2008). Language Structure of Today's Poetry, Tehran: Fardis. [In Persian]
Anvari, H., Ahmadi Givi, H. (2001). Persian Grammar (2), Tehran: Fatemi. [In Persian]
Bahar, M. Sh. (1994). Prose stylistics, Tehran: Amirkabir. [In Persian]
Bayhaqi, A. (2536sh). History of Bayhaqi, edited by Dr. Ali Akbar Fayaz Bakhsh, Mashhad: Ferdowsi University of Mashhad Publications. [In Persian]
Dad, S. (1993). Dictionary of Literary Terms, Tehran: Marvarid. [In Persian]
Dehlavi, B. (1989). Diwan, corrected by Hossein Ahi, Tehran: Foroughi Publications. [In Persian]
Deitches, D. (1994). Methods of Literary Criticism. Trans. Mohammad Taghi Sedkiani and Gholamhossein Yousefi, Tehran: Scientific. [In Persian]
Fatuhi, M. (2012). Image rhetoric, Tehran: Sokhn. [In Persian]
Kasraei, S. (2012). collection of poems, from sound to sunshine, Tehran: Nader Kitab Publishing. [In Persian]
Math, H. A. (2010). From Rabia to Parvin, Volume 1, Tehran: Pardis. [In Persian]
Maulvi, J. (1984). Kalyat Shams, volume 2, revised by Badi-ul-Zaman Farozanfar, Tehran: Amirkabir Publications. [In Persian]
Mirsadeghi, M. (1994). Dictionary of poetic art, Tehran: Mahnaz book. [In Persian]
Natel Khanlari, P. (1994). Historical Grammar of the Persian Language, by the efforts of Efat Mishtaranya, Mashhad: Tos. [In Persian]
Nezami Ganjavi, E. (2004). Makhzan Al-Asrar, Commentary by Dr. Barati Zanjani, Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Pournamdarian, T. (2009). Travel in the fog (a reflection on Shamlou's poetry), Tehran: Negah. [In Persian]
Rahmani, N. (2012). Collection of poems, Tehran: Negah publishing house.
Shafi'i Kodkani, M. R. (1994). Poetry Music, Tehran: Aghah Publications. [In Persian]
Articles
Basak, H. (2014). The Seven Sword of Love Archaism rhetorical functions in "Sorood-e EbrahimdarAtash" poem by Shamloo. Lyrical Literature Researches, 12(22), 51-68. [In Persian]
Hosseini, S. & Daneshgar, A. (2016). The Function of Archaism in the Poetry of Shafiei Kadkani. Literary Aesthetics, 7(28), 122-99. [In Persian]
Mostali Parsa, G.R. & Hojjat-oleh, A. A. (2011). A stylistic look at Nosrat Rahmani's poems, Persian poetry and prose stylistics (Bahar Adeb), 4(2), 215-228. [In Persian]
Nurpisheh, M. (2009). Grammatical norms in contemporary poetry, Baharestan Sokhon (Persian literature), 5(130), 169-202. [In Persian]
Sahba, F. (2005). Archaism in the poems of the Third Brotherhood. Literary aesthetics, (5), 41-64. [In Persian]