بررسی و تحلیل سازوکارهای شروع داستان در مجموعۀ (آبی‌ماورای بحار) شهریار مندنی‌پور (بر اساس نظریۀ ویلیام پاتریک کنی)

الموضوعات :

علی کشاورز قدیمی ¹ , جواد طاهری ² , لیدا نامدار ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خدابنده، دانشگاه آزاد اسلامی، خدابنده، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ‌ابهر، دانشگاه ‌آزاد ‌اسلامی، ابهر، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ‌خدابنده، دانشگاه ‌آزاد‌اسلامی، خدابنده، ایران.

تاريخ الإرسال : 10 السبت , ذو الحجة, 1443 تاريخ التأكيد : 02 الأربعاء , ربيع الأول, 1444 تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , رمضان, 1445

الکلمات المفتاحية: شهریار مندنی‌پور, داستان ‌کوتاه, انواع‌ آغازبندی, سازو‌کارها, ابهام, پیچیدگی,

ملخص المقالة :

آغاز داستان، آستانه یا درگاهی است که ما را به جهان داستان رهنمون می‌سازد. شروع داستان که مهم‌ترین بخش داستان است دریچه یا روزنه‌ای است که خواننده از طریق آن وارد این جهان بی‌کران می‌گردد. هدف نویسنده در این مدخل، آن است که از همان سطرهای آغازین، خواننده را به ادامۀ خواندن داستان، ترغیب و تشویق نماید. شهریار مندنی‌پور از نویسندگان نسل سوم داستان‌نویسی و آگاه به اصول و فنون داستان‌نویسی از عناصر مختلفی برای آغازبندی داستان‌های خود بهره جسته¬است. کشمکش، گفتگو، رمزگونگی، توصیف، شخصیت‌پردازی، ترکیب، مستندگونگی، سیلان ذهن، صحنه و ... از ساز و کارهای شروع‌بندی داستان در مجموعۀ آبی ماورای بحار اوست. پژوهش حاضر پس از تبیین نظریه‌های مرتبط با حوزۀ شروع داستان به روش توصیفی- تحلیلی، جمله‌ها و عبارت‌های آغازین یازده داستان کوتاه این مجموعه را مشخص کرده، به تحلیل سازوکارهای شروع در آن پرداخته است یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از میان این سازوکارها، ابهام و پیچیدگی، پرکاربردترین و پربسامدترین شیوۀ شروع در داستان‌های پیش‌گفته هستند و دلیل آن می‌تواند تخیل نیرومند نویسنده باشد. یافته‌ها هم‌چنین نشان می‌دهد توصیف، در آغاز همۀ داستان‌های این مجموعه، نقش محوری دارد.

المصادر:

کتاب¬ها
اخوت، احمد. (1392). دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
اسماعیل‌لو، صدیقه. (1381). چگونه داستان بنوبسیم، تهران: نگاه.
بورونوف، رولان؛ اوئله، رئال. (1378). جهان رمان، ترجمه نازیلا خلخال، تهران: مرکز.
بیشاپ، لئونارد. (1382). درس‌هائی دربارۀ داستان‌نویسی به ضمیمۀ مصاحبه با ایزاکسینگر و جوزف هلر، ترجمۀ محسن‌سلیمانی، تهران: سورۀمهر.
پراپ، ولادیمیر. (1368). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، ترجمۀ فریدون بدره‌ای، تهران: انتشارات توس.
توماشفسکی، بوریس. (1385). «درونمایگان» نظریۀ ادبیات: متن¬هایی از فرمالیست¬های روس، ترجمۀ عاطفه طاهایی، تهران: اختران.
حنیف، محمد. (1379). راز و رمزهای داستان‌نویسی، تهران: مدرسه.
دیبل، انسن. (1391). طرح در داستان، ترجمۀ مهرنوش طلایی، اهواز: رسش.
سالاری، مظفر. (1397). گشایش داستان، قم: طه.
سلیمانی، محسن. (1370). فن داستان نویسی، ترجمه محسن سلیمانی، تهران: امیرکبیر.
کرس، نانسی. (1391). شروع، میانه، پایان، ترجمۀ نیلوفر اربابی، اهواز: رسش.
کنی، ویلیام پاتریک. (1380). چگونه ادبیات داستانی را تحلیل کنیم، تهران: زیبا.
مندنی‌پور، شهریار. (1382). آبی ماورای بحار، تهران: مرکز.
میرصادقی، جمال. (1376). ادبیات داستانی، تهران: سخن
میرصادقی، جمال. (1376). عناصر داستان، تهران: سخن.
میرصادقی، جمال. (1398). فرهنگ داستان‌نویسان: شیوه‌هایی روایت تشریحی داستان¬نویسی به ضمیمۀواژه نامه اصطلاحات ادبیات داستانی، تهران: فرهنگ معاصر.
وستلند، پیتر. (1371). شیوه‌های داستان نویسی، تهران: مینا.
یونسی، ابراهیم. (1379). هنرداستان‌نویسی، تهران: نگاه.
مقالات
بنی¬طالبی، امین، فروزنده، مسعود، صفری، جهانگیر، و صادقی، اسماعیل. (1399). بررسی آستانه‌های داستان در داستان‌های کوتاه بزرگ علوی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی(دهخدا)، 14(51)، 1-32. Doi:10.30495/dk.2022.690471
گودرزی نژاد، آسیه، کریمی، امیربانو، و فرزاد، عبدالحسین. (1397). آغاز و پایان‌بندی در رمان تاریخی عشق و سلطنت. پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، 9(31)، 185-202.
پایان¬نامه¬ها
بویری، عاطفه. (1397). بررسی و تحلیل دو عنصرشروع و پایان‌بندی درداستان کوتاه فارسی؛ از انقلاب اسلامی تاپایان دهۀ 80، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شهیدچمران اهواز، ایران.
نوربخش‌رضایی، فریده‌السادات. (1395). بررسی و تحلیل ساز و کارهای شروع در داستان کوتاه فارسی، پایان‌نامۀکارشناسی‌ارشد، دانشگاه گیلان، ایران.
References
Books
Akhovat, A. (2012). Story grammar. Isfahan: Farda. [In Persian]
Bishop, Leonard (2012) Lessons on story writing with an interview with Isaacsinger and Joseph Heller. Trans. Mohsen Soleimani, Tehran: Surah Mehr. [In Persian]
Boronov, R., Oeleh, R. (1999). Jahan Roman. Trans. Nazila Khalkhal, Tehran, Center. [In Persian]
Dibel, A. (2013). Plot in the story. Trans. Mehrnoosh Talai, Ahvaz: Resesh. [In Persian]
Hanif, M. (2000). The secret of story writing. Tehran: Madrasah. [In Persian]
Ismaillou, S. (2011). How to write a story. Tehran: Negah. [In Persian]
Kenny, W. P. (2001). How to analyze fiction literature, Tehran: Ziba. [In Persian]
Kers, N. (2012). Beginning, Middle, End. Trans. Nilofar Arbabi, Ahvaz: Resesh. [In Persian]
Mandanipour, S. (2012). Blue Beyond Bihar. Tehran: Center. [In Persian]
Mirsadeghi, J. (1997). Fiction. Tehran: Sokhn. [In Persian]
Mirsadeghi, J. (1997). Story elements. Tehran: Sokhn. [In Persian]
Mirsadeghi, J. (2018). The Culture of Storytellers: Ways of Descriptive Narration of Story Writing to the Appendix of the Glossary of Fictional Literature Terms, Tehran: Contemporary Culture. [In Persian]
Propp, V. (1989). Morphology of Fairy Tales. Trans. Fereydon Badrei, Tehran: Tos Publications. [In Persian]
Salari, M. (2017). The opening of the story. Qom: Taha. [In Persian]
Soleimani, M. (1991). The art of story writing. Trans. Mohsen Soleimani, Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
Tomashevski, B. (2016). "Introverts" of literary theory: texts from Russian formalists. Trans. Atefeh Tahai, Tehran: Akhtaran. [In Persian]
Westland, P. (1992). Ways of writing stories. Tehran: Mina. [In Persian]
Yonsi, E. (2000). Art fiction writing. Tehran: Negah. [In Persian]
Articles
Banitalebi, A., Foroozandeh, M., Safari, J.,& Sadegi, E. (2022). A Study on the Story Thresholds in Bozorg Alavi’s Short Stories (Based on Robert Funk's theory) .Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda) ,14(51) ,1-32. Doi:10.30495/dk.2022.690471
Guderzinejad, A., Karimi, A. B., Farzaad,H. (2018). Beginning and Ending in the Historical Novel Love and Monarchy. Literary Criticism and Stylistics Research, 9(31), 185-202.
Thesis
Boiri, A. (2017). Investigation and analysis of the two elements of beginning and ending in Persian short stories; From the Islamic Revolution of the late 80s, Master's Thesis, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran.
Noorbakhshrezaei, F. E. (2015). Investigation and analysis of starting mechanisms in Persian short stories. Master's Thesis, Gilan University, Iran.