ساختار و شگردهای روایی رمان «پاییز فصل آخر سال است»
الموضوعات :تیمور مالمیر 1 , زینت ناطق‌پور 2
1 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
الکلمات المفتاحية: پیرنگ, ساختار روایت, نسبیّت, داستان زنان, درونمایه, «پاییز فصل آخر سال است»,
ملخص المقالة :
رمان پاییز فصل آخر سال است نوشتۀ نسیم مرعشی، روایت‌هایی است از زندگی سه دختر. ساختار روایت رمان را تحلیل کرده‌ایم. رمان شامل دو بخش با عنوان‌های تابستان و پاییز است که هر کدام از این دو بخش نیز دارای سه فصل است که هر فصل از نگاه یکی از سه شخصیت اصلی روایت می‌شود. طرح اصلی رمان، مبتنی بر روایت تناوبی هر یک از این سه شخصیت است که با دیگری نیز پیوند دارد. روایت غالب هر کدام اما مبتنی بر وضعیت خاص خود آنان است. هر سه زن دو گونه روایت دارند. نحوۀ روایت آنان نیز یکسان است؛ از شیوۀ تناوبی استفاده می‌کنند. درونمایه و اندیشۀ اصلی رمان، بیان نسبیّت است. شیوۀ روایت، دوگانگی و تضادهای رمان، نام‌گذاری کتاب و شخصیت‌ها و شیوۀ بخش‌بندی رمان را براساس نسبیت تحلیل کرده‌ایم. براساس دانش ساختاری به تناسب شیوه و شگردهای مختلف نویسنده متناسب با اندیشه و درون مایۀ رمان پرداخته‌ایم. وجود و حضور مرد برای هر سه زن اهمیت دارد اما نوع و میزان این اهمیت در هر مورد متفاوت است. روایت چندمحور رمان می‌خواهد درد مشترک نسل جوان بخصوص جوانان دهۀ شصت را در مناطق و موقعیت‌های مختلف بازنمایی کند. داده‌های پژوهش به شیوۀ کتابخانه‌ای گرد آمده و با روش توصیفی- تحلیلی پردازش شده است.
کتاب‌ها
اخوت، احمد (1371) دستور زبان داستان، چاپ اول، اصفهان: فردا.
استاترن، پل (1389) اینشتین و نسبیّت، ترجمۀ ابوالفضل حقیری قزوینی، چاپ دوم، تهران: بصیرت.
اسکولز، رابرت (1379) درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ اول، تهران: آگاه.
اسکولز، رابرت (1377) عناصر داستان، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ اول، تهران: مرکز.
بی‌نیاز، فتح‌الله (1388) درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی، چاپ اول، تهران: افراز.
پرینس، جرالد (1391) روایت‌شناسی (شکل و کارکرد روایت)، ترجمۀ محمد شهبا، چاپ اول، تهران: مینوی‌خرد.
تودوروف، تزوتان (1382) بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه.
تولان، مایکل جی (1383) درآمدی نقادانه- زبان‌شناختی بر روایت، ترجمۀ ابوالفضل حرّی، چاپ اول، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
دهخدا، علی اکبر (1379) امثال و حکم، جلد2، چاپ یازدهم، تهران: امیرکبیر.
فورستر، ادوراد مورگان (1391) جنبههای رمان، ترجمۀ ابراهیم یونسی، چاپ ششم، تهران: نگاه.
کالر، جاناتان (1388) بوطیقای ساختگرا، ترجمۀ کوروش صفوی، چاپ اول، تهران: مینوی‌خرد.
گت، و. س (1361) این جهان سرشار از شگفتی‌هاست (برخی از جنبههای فلسفی فیزیک نوین)، ترجمۀ محمد باقری، چاپ دوم، تهران: هدهد.
مرعشی، نسیم (1397) پاییز فصل آخر سال است، چاپ سی‌وهشتم، تهران: چشمه.
مستور، مصطفی (1384) مبانی داستان کوتاه، چاپ دوم، تهران: مرکز.
نظامی گنجه‌ای، الیاس بن یوسف (1363) سبعه حکیم نظامی‌گنجه‌ای، لیلی و مجنون، تصحیح وحید دستگردی، چاپ دوم، تهران: علمی.
یونسی، ابراهیم (1379) هنر داستان‌نویسی، چاپ ششم، تهران: نگاه.
منابع لاتین
Chatman, Seymour (1978) Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film, United State of America :Cornell university Press.
_||_Books
Biniaz, Fathollah (2009) An Introduction to Fiction and Narrative Studies, First Edition, Tehran: Afraz.
Color, Jonathan (2009) Constructivist Poetics, translated by Cyrus the Safavid, first edition, Tehran: Minavi Khard.
Dehkhoda, Ali Akbar (2000) Proverbs and Verdict, Volume 2, Eleventh Edition, Tehran: Amirkabir.
Forrester, Edward Morgan (2012) Aspects of the Novel, translated by Ebrahim Younesi, sixth edition, Tehran: Negah.
Gat, v. s. (1982) This world is full of wonders (some philosophical aspects of modern physics), translated by Mohammad Bagheri, second edition, Tehran: Hudhud.
Marashi, Nasim (2018) Autumn is the last season of the year, thirty-eighth edition, Tehran: Cheshmeh.
Mastoor, Mostafa (2005) Basics of Short Story, Second Edition, Tehran: Center.
Nezami Ganjahayi, Elias Ibn Yousef (1984) Sabae Hakim Nezami Ganjahayi, Lily and Majnoon, edited by Vahid Dastgerdi, second edition, Tehran: Elmi.
Okhovat, Ahmad (1992) Grammar of the story, first edition, Isfahan: Farda.
Prince, Gerald (2012) Narrative Studies (Form and Function of Narration), translated by Mohammad Shahba, first edition, Tehran: Minavi-Kherd.
Scholes, Robert (1998) Elements of a Story, translated by Farzaneh Taheri, first edition, Tehran: Markaz.
Scholes, Robert (2000) An Introduction to Structuralism in Literature, translated by Farzaneh Taheri, first edition, Tehran: Agah.
Statern, Paul (2010) Einstein and relativity, translated by Abolfazl Haghiri Qazvini, second edition, Tehran: Basirat.
Todorov, Tzutan (2003) Structuralist Poetics, translated by Mohammad Nabavi, second edition, Tehran: Ad.
Tolan, Michael J. (2004) A Critical-Linguistic Introduction to Narration, translated by Abolfazl Hori, first edition, Tehran: Farabi Cinema Foundation.
Younesi, Ebrahim (2000) The Art of Fiction, Sixth Edition, Tehran: Negah.
Latin References
Chatman, Seymour (1978) Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film, United State of America :Cornell university Press.
