«براعت استهلال» یا «خوش‌آغازی»، در رمان‌های «ارمیا»، «بی‌وتن»، «ره‌‌ش»، «قیدار» و «من او» رضا امیرخانی

الموضوعات :

سعید فرمانی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.)
حسین آذرپیوند ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.)
سعید خیرخواه ³ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.)

تاريخ الإرسال : 03 الأحد , ذو القعدة, 1442 تاريخ التأكيد : 03 الأربعاء , محرم, 1443 تاريخ الإصدار : 23 الأربعاء , ذو القعدة, 1443

الکلمات المفتاحية: ارمیا, من او, امیرخانی, خوش‌آغازی, بی‌وتن, قیدار, ره‌‌ش,

ملخص المقالة :

یکی از اصول مهم و سرنوشت‌ساز در داستان‌نویسی؛ نحوۀ ورود نویسنده به داستان است. جایی که اولین برخورد منطقی با اثر شروع می‌شود و منحنی‌های ادراکی و احساسی مخاطب در کوتاه‌ترین زمان برهم منطبق می‌گردند. انتخاب نقطۀ آغاز مناسب یا خوش‌آغازی داستان سابقه‌ای طولانی در ادبیات داستانی دارد لیکن با وجود تأثیر شگرف آن بر داستان، عناصر سازندۀ آن و نگاه و توجه خواننده؛ چندان مورد اقبال نبوده و در اکثر موارد حتی جزو عناصر اصلی و مهم داستان محاسبه نمی‌شود. حساسیت موضوع آنجاست که خواننده، باید در جملات ابتدایی تحت تأثیر داستان و فضای کلی آن قرار بگیرد، با داستان ارتباط برقرار کند و هیجانی در وجود خویش احساس نماید وگرنه ادامۀ مطلب را نخواهد خواند. امیرخانی یکی از نویسندگان موفق سال‌های اخیر است که با استفاده از شگردهای خاص و شیوه‌های نو؛ توجه مخاطبان بی‌شماری را به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر؛ آغاز داستان، جملات آغازین آن و ساختار کلی آغاز در پنج اثر رضا امیرخانی را با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار خواهد داد. نتیجۀ این پژوهش نشان می دهد که شروع داستان در رمان‌های امیرخانی، به عنوان ضرورتی قطعی، توانسته است با القای باورپذیری منطقی، مانند یک قلاب عمل کرده و خواننده را تا پایان داستان بـه دام بیندازد. ضمن اینکه ارتباط منظم و منطقی شروع داستان با سایر عناصر و روند کلی روایت، کششی زیبا برای خواندن ایجاد کرده، از شکست داستان جلوگیری نموده است.

المصادر:

کتاب‌ها

ابراهیمی، نادر (1396) براعت استهلال یا خوش آغازی در ادبیات داستانی، چاپ اول، تهـران: نشر روزبهان.

احمدی، نصراله (1379) ساختار داستان کوتاه، چاپ اول، شیراز: موسسۀ فرهنگی، هنری و انتشاراتی میرزای شیرازی.

امیرخانی، رضا (1391) ارمیا، چاپ سوم، تهران: انتشارات افق.

امیرخانی، رضا (1387) بی‌وتن، چاپ پنجم، تهران: نشر علمی.

امیرخانی، رضا (1398) ره‌ش، چاپ پنجم، تهران: انتشارات افق.

امیرخانی، رضا (1398) قیدار، چاپ پنجم، تهران: انتشارات افق.

امیرخانی، رضا (1385) من او، چاپ دوازدهم، تهران: سورۀ مهر.

بیشاب، لئونارد (1391) درس‌هایی دربارۀ داستان‌نویسی، ترجمۀ محسن سلیمانی، چاپ پنجم، تهران: نشر سورۀ مهر.

بی‌نیاز، فتح‌اله (1394) درآمدی بر داستا‌‌‌‎‎‎‌‎‎‎ن‌نویسی و روایت‌شناسی، چاپ ششم، تهران: نشر افراز.

پاینده، حسین (1394) گشودن رمان، چاپ سوم، تهران: انتشارات مروارید.

پلیگمن، بنتز (1390) چگونه داستان بنویسیم؟، ترجمۀ بهرنگ اسماعیلیون، چاپ دوم، تهران: انتشارات روزبهان.

سعدی، مصلح‌الدین (1392) کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، چاپ اولف تهران: انتشارات سمیر.

سناپور، حسین (1393) یک شیوه برای رمان‌نویسی، چاپ دوم، تهران: نشر چشمه.

کرس، نانسی (1391) شروع، میانه، پایان، ترجمۀ نیلوفر اربابی، چاپ دوم، شیراز: نشر رَسش.

مقالات

نوروزیان، مسعود، شکروی، شادمان، صحتی، افسانه. (1386). هنر شروع داستان در حکایات سعدی و داستان‌های کوتاه غرب. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 7(4)، 1-10.

پایان‌نامه

نوربخش، فریده‌السادات. (1395). بررسی و تحلیل سازوکارهای شروع در داستان کوتاه فارسی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. گیلان. دانشگاه گیلان.

Books

Ahmadi, Nasrallah (2000) Short Structure Structure, First Edition, Shiraz: Mirzai Shirazi Cultural, Artistic and Publishing Institute.

Amirkhani, Reza (1398) Gheydar, fifth edition, Tehran: Ofogh Publications.

Amirkhani, Reza (1398) Rahesh, fifth edition, Tehran: Ofogh Publications.

Amirkhani, Reza (2006) Man - e – ou, Twelfth Edition, Tehran: Surah Mehr.

Amirkhani, Reza (2008) Bivatan, fifth edition, Tehran: Scientific publication.

Amirkhani, Reza (2012) Eremiah, third edition, Tehran: Ofogh Publications.

Biniaz, Fathullah (2015) Introduction to fiction and narrative studies, Sixth Edition, Tehran: Afraz Publishing.

Bishab, Leonard (2012) Lessons on storytelling, translated by Mohsen Soleimani, fifth edition, Tehran: Surah Mehr Publishing.

Ebrahimi, Nader (2017) Good start in fiction, first edition, Tehran: Roozbehan Publishing.

Kress, Nancy (2012) Start, middle start, end, translated by Niloufar Arbabi, Second Edition, Shiraz: Rasesh Publishing.

Payende, Hossein (2015) Open a novel, Third Edition, Tehran: Morvarid Publications.

Pligman, Bentz (2011) How to write a story? ,Translated by Behrang Ismailiun, second edition, Tehran: Roozbehan Publications.

Saadi, Moslehuddin (2013) General saadi, edited by Mohammad Ali Foroughi, published by Olf Tehran: Samir Publications.

Snapour, Hossein (2014) A way to write a story, Second Edition, Tehran: Cheshmeh Publishing.

Articles

Nowruzian, Massoud, Shokravi, Shadman, Sehati, Afsaneh. (2016). The art of beginning a story in Saadi anecdotes and short stories in the West. Persian Language and Literature Research, 7 (4), 1-10.

Thesis

Noorbakhsh, Farida al-Sadat. (2016). Investigation and analysis of starting mechanisms in Persian short stories. Master Thesis. Guilan. University of Guilan.