نوسازی و گفتمان فرهنگی - مذهبی در دو دهه پایانی عصر پهلوی دوم

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

سعید جهانگیری ¹ , ابوالقاسم طاهری ²

1 - دکتری، گروه علوم سیاسی، گرایش مسائل ایران، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2 - استاد، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 02 السبت , جمادى الأولى, 1441 تاريخ التأكيد : 02 السبت , جمادى الأولى, 1441 تاريخ الإصدار : 25 الأحد , ربيع الثاني, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش فرایند نوسازی در سقوط سلسلۀ پهلوی از منظر فرهنگی – مذهبی بود.روند نوسازی و گفتمان فرهنگی - مذهبی در عصر پهلوی دوم، جنبش انقلابی مذهبی ضد نوسازی حکومت، مجادله بر‌ سر‌ وجوه دین و رابطه آن با قدرت و کنش‌های‌ ایدئولوژیک‌ رژیم پهلوی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان دادعلت سقوط سلسله پهلوی، ریشه‌های قومی و مذهبی جامعه، نادیده گرفتن قدرت روحانیون و اثرپذیری فرهنگی از روحانیت بود، که برنامه‌های نوسازی حکومت هم نتوانست در بین آنها طرفدارانی بیابد.در مجموعنوسازی و مدرنیزاسیون متاثر از الگوهای غربی و متکی به سیاست‌های آمرانه محمدرضا شاه پهلوی از دهه 40 شمسی به بعد، نگرانی فزاینده گروه‌ها و اقشار مدافع فرهنگ و سنت اسلامی را برانگیخت و موجب انقلاب شد.

المصادر:

1. آبادیان، حسین (1383). دودههواپسینحکومتپهلوی. تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی،ج1.


2. آبراهامیان، یرواند (1388). ایران بین دو انقلاب. ترجمه کاظم فیروزمند، محسن مدیرشانه‌چی. تهران: نشر مرکز.


3. اخوان منفرد، حمیدرضا (1381). ایدئولوژیانقلابایران. تهران: عروج.


4. ازغندی، علیرضا ( 1386). نخبگانسیاسیایرانبیندوانقلاب. تهران: نشر قومس.


5. ایگلتون، تری (۱۳۸۱‌). درآمدی بر ایدئولوژی. ترجمه اکبر معصوم بیگی. تهران: نـشر آگـه.


6. بشیریه، حسین (۱۳۸3). ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی در ایران. نـاقد،2:‌ 13-29.


7. بنوعزیزی، علی (1374). جایگاه سنت و تجدد در مطالعه توسعه. ترجمه محمد عابدی اردکانی.فرهنگ توسعه، 12:18-17.


8. پزشکی، محمد؛ حسینی‌زاده، سید محمدعلی (1379).انقلاباسلامیوچراییوچگونگیرخدادآن. تهران: نشر معارف، چ4.


9. پهـلوی‌، محمدرضا (۱۳۴2). مأموریت برای وطنم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.


10. پهلوی، محمدرضا (۱۳۴۵). انقلاب سـفید. ترجمه صمد نامور. تهران: بی‌نا.


11. پهلوی، محمدرضا (۱۳55). پاسخ‌ به‌ تاریخ. تـرجمه شهریار ماکان. تهران: انتشارات شهر آب، ج10.


12. پهلوی، محمدرضا (بی‌تا). شاه گفتارهای مذهبی. ری: آسـتانه مبارکه حضرت عبدالعظیم، ج1.


13. تودارو، مایکل (1366). توسعه اقتصادی در جهان سوم. غلامعلی فرجادی. تهران: انتشارات وزارت برنامه و بودجه. چاپ دوم، ج1.


14. جیروند، عبدالله (1368).توسعهاقتصادی. تهران: انتشارات موسوی، چاپ دوم .


15. حسینی، حسین (1381). رهبریوانقلاب (نقش امام خمینی در انقلاب اسلامی ایران). تهران: انتشارات عروج.


16. دادلی، جرالد (1368). پیشگامانتوسعه. سیدعلی اصغر هدایتی، علی یاسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.


17. ریـکتور‌، پل‌ (۱۳۸۲). ایدئولوژی و اتوپیا. ترجمه احمد بستانی. تهران: سمت.


18. زونیس، ماروین (۱۳۷۰). شکست شاهانه. ترجمه عباس مخبر. تهران: انتشارات طرح نو.


19. شاعری‌، احمد‌ (۱۳۵۰‌). عصر همیشگی شاه و مردم. تهران: بی‌نا.


20. شیخی، الیاس (1382). رهیافتینودرتبیینچراییانقلاباسلامی. اصفهان: نشر دادیار.


21. صفا‌، ذبیح‌الله (بی‌تا). تاریخ علوم عـقلی در تـمدن اسلامی. تهران: دانشگاه تهران.


22. عظیمی، فخرالدین (۱۳۸۹). حاکمیت ملی و دشمنان آن. تهران: نشر نامک.


23. علم، اسدالله (۱۳۷۲). یادداشت‌های علم. تهران‌: نشر کتاب سرا، ج2،‌5.


24. عیوضی، محمدرحیم (1385). جامعه‌شناسیاپوزیسیوندرایران. تهران: نشر قومس.


25. فراتی، عبدالوهاب (1381). مجموعهمقالات:درآمدیبرریشه‌هایانقلاباسلامی. قم: انتشارات معارف.


26. فوران، جان (۱۳۷۳). مقاومت شکننده. ترجمه احمد تدین. تهران: رسا.‌


27. فوکو، میشل (1377). ایرانی‌ها چه رؤیایی در سر دارند؟. ترجمه حسین معصومی همدانی. تهران: هرمس.


28. کاظمیان، مرتضی (1384).نظامسیاسی،بحرانهژمونیواقتدار .تهران: قصیده سرا.


29. گـازیوروسکی، مارک، ج. (1373). دیپلماسی آمریکا و شاه. ترجمه جمشید زنگنه. تهران: نشر رسا.


30. لک‌زایی، نجف (1391). تحولاتسیاسی -اجتماعیایرانمعاصر. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ دوم.


31. مشیری، فرخ (1384). دولتوانقلاباجتماعیدرایران.تهران: انتشارات قصیده‌سرا.


32. مقصودی، مجتبی (1386). تحولاتسیاسیواجتماعیایران (1320-1357). تهران: نشر روزنه.


33. ملک‌محمدی، حمیدرضا (1381). ازتوسعهلرزانتاسقوطشتابان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.


34. هنرمند، منوچهر (۱۳۴۹). پهلویسم مکتب نو. تهران: بی‌نا.
    
    
    1. Abrahamian, Edvand (1980). Strutural Causes of the Iranian Revolution. MERIP Reports, 87: 21-26. DOI: 10.2307/3011417.
    
    
    2. Avery, Peter (1996). Balabcing Factor in Irano - Islamic Politics and Society. Middle East Journal, 50(2): 177-189.
    
    
    3. 36. Bill, James (1972). The Politics of Iran: New Middle Class in Iran, Genesis, Opportunity, Challenge. Qom: Eram Publishing.
    
    

 

1. A poet, Ahmad (1971). The everlasting era of the king and the people. Tehran: Bena. [In Persian]


2. Abadian, H. (2004). The Last Two Decades of Pahlavi Government . Tehran: Institute for Political Studies and Research, Vol.1.[In Persian]


3. Abrahamian, E. (1980). Strutural Causes of the Iranian Revolution. MERIP Reports, 87: 21-26. DOI: 10.2307/3011417.


4. Abrahamyan, Y. (2009). Iran between two revolutions. Translated by Kazem Firouzmand, Mohsen Modirshanchi. Tehran: Center Publication.    [In Persian]    


5. Akhavan Monfared, H. R.(2002). The ideology of the Iranian Revolution. Tehran: Ascension. [In Persian]


6. Alam, A. (1993). Science Notes. Tehran: Book Publishing, Vol.2, 5. [In Persian]


7. Avery, Peter (1996). Balabcing Factor in Irano - Islamic Politics and Society. Middle East Journal, 50(2): 177-189.         


8. Aywazi, M. R. (2006). Sociology of Opposition in Iran. Tehran: Qomes Publishing. [In Persian] 


9. Azgandi, A. (2007). Iran's political elite between the two revolutions. Tehran: Qomes Publishing. [In Persian]          


10. Azimi, F.(2010). National sovereignty and its enemies. Tehran: Namak publishing house.


11. Bashiriyeh, H. (2003). Political ideology and social identity in Iran. Naghed, 2: 13-29. [In Persian]


12.  Benoozazi, A. (1994). The place of tradition and modernity in the study of development. Translated by Mohammad Abedi Ardakani. Development Culture, 18: 12-17. [In Persian]


13. Bill, James (1972). The Politics of Iran: New Middle Class in Iran, Genesis, Opportunity, Challenge. Qom: Eram Publishing.          


14. Dudley, G. (1989). Development Pioneers. Seyed Ali Asghar Hedayati, Ali Yasi. Tehran: University of Humanities Textbooks.           [In Persian]     


15. Eagleton, T. (2002). An Introduction to Ideology. Translated by Akbar innocent beigi. Tehran: Nasir Agha. [In Persian]     


16. Farati, A. W. (2002). Articles Collection: An Introduction to the Roots of the Islamic Revolution. Qom: Moaree Publications. [In Persian]


17. Foucault, M. (1998). What dreams do Iranians have? Translated by Hossein Masoumi Hamadani. Tehran: Hermes. [In Persian]


18. Furan, John (1994). Fragile resistance. Translated by Ahmed Tadin. Tehran: Rasa. [In Persian]


19. Gaziowski, M., J. (1373). US and Shah diplomacy. Translated by Jamshid Zanganeh. Tehran: Rasa Publishing. [In Persian]          


20. Giroud, A. (1989). Economic development. Tehran: Mousavi Press, Second Edition. [In Persian]


21. Honarmand, M. (2015). Pahlavi New School. : Tehran Bna Publishing. [In Persian] 


22. Hosseini, H. (2002). Leadership and Revolution (Imam Khomeini's Role in the Islamic Revolution of Iran). Tehran: Arouj Publications. [In Persian]         


23. Kazemian, M. (2005). Political system, crisis of hegemony and authority. Tehran: Ghacideh sara. [In Persian]          


24.  Lakzai, N.(2012). Contemporary Iranian political and social developments. Qom: Institute of Islamic Science and Culture, Second Edition. [In Persian]


25. Maghsoudi, M.  (2007). The Political and Social Developments of Iran (1320-1357). Tehran: Rouzana Publication.     [In Persian]     

26. Malek Mohammadi, H. R. (2002). From shaky development to hasty collapse. Tehran: Islamic Revolution Documentation Center. [In Persian]

1. Moshiri, F. (2005). The government and social revolution in Iran. Tehran: Ghasidehsara Publications. [In Persian]                      


2. Pahlavi, M. R. (۱963). Homeland mission. Tehran: Book Publishing and Publishing Company. [In Persian]           


3. Pahlavi, M. R. (1966). The white revolution. Translated by Samad Namvar, Tehran:, Nashbrita. [In Persian]           


4. Pahlavi, M. R. (۱976). Response to history. Translated by Shahriar Makan. Tehran: Shahr-e Abbas. Publications, Vol.10.   [In Persian]     


5. Pahlavi, M. R.(Beta). The King of Religious Discourses. Ray: The Convent of Prophet Mohammad, V0l.1. [In Persian]


6. Pezeshke, M.; Hosseinizadeh, S.M. A. (2000). The Islamic Revolution and Why and How It Happened. Tehran: Ma'arif Publishing, Ch 4. [In Persian]           


7. Reactor, P. (2003). Ideology and Utopia. Translated by Ahmad Bastani . Tehran: Khome Publications. [In Persian]          


8. Safa, Z. (Bita). The History of Intellectual Science in Islamic Civilization. Tehran: University of Tehran.            [In Persian]     


9. Sheikhi, E. (2003). A New Approach to Explaining the Reasons of the Islamic Revolution. Esfahan: Dadyar Publication. [In Persian]        


10. Todaru, M. (1987). Third World Economic Development. Gholam Ali Faraji. Tehran: Ministry of Planning and Budget Publications. Second Edition, Vol. 1. [In Persian]


11. Zounis, M. (1991). Royal defeat. Translated by Abbas Mokhbar. Tehran: New Design Publishing. [In Persian]