روندهای منطقه‌‌ای ایران در قبال بحران امنیتی در افغانستان
الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)
رضا سیمبر
1
,
دانیال رضاپور
2
,
علی اسکندری نسب
3
1 - استاد، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران
3 - کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضربررسی عوامل کاهش دهنده بحران امنیتی افغانستان و شرایط تقویت‌کننده روابط ایران با افغانستان بود. تحقیق با استفاده از تحلیل‌های استنباطی در چارچوب روش توصیفی و تحلیلی انجام شد. نتایج نشان داد،در افغانستان ترکیب پیچیده و چند لایه‌‌ای از عوامل اقتصادی، ساختار اجتماعی- مذهبی و عوامل سیاسی و بحران مشروعیت باعث شکل‌گیری بحران امنیتی شده است. ایران می‌‌تواند برای هم‌‌سویی راهبردی با افغانستان و امن نگه‌‌داشتن محیط امنیتی خود رویکردی اقتصادی و فرهنگی در مناسبات با کشورهای این منطقه اتخاذ کند که ضمن پرهیز از مسائل اختلافی، اشتراکات فرهنگی و نیازمندی‌‌های اقتصادی طرفین مورد لحاظ قرار گیرد. در واقع ایران در این برهه زمانی، نیاز زیادی به دوراندیشی، برنامه‌‌ریزی‌‌های صحیح و منطقی و ورزیدگی دیپلماتیک دارد تا موفقیت را به میزانی رساند که شایسته مواهب و امتیازات استثنایی آن در منطقه است. ایران باید در ابتدا به جستجوی منطقه‌‌ای کردن تدابیر امنیتی موجود باشد. توجه به امنیت ملی مجزا و مجرد از یک‌سو و پذیرش تحمیلی تدابیر امنیت بینالمللی از سوی دیگر، منجر به تضمین امنیت ملی ایران نمی‌‌شود و حتی گاه آن را با تهدید مواجه خواهد ساخت.
1. آقاجری، محمدجواد؛ کریمی، مرتضی (1394). نقش بازیگران منطقه‌‌ای در فرایند دولت‌سازی در دوران طالبان و پسا طالبان.پژوهش‌های سیاسی بینالمللی، 10(86): 104-57.
2. پاشاپور، حجت‌الله؛ اخباری، محمد (1391). بررسی ابعاد و پیامدهای ژئوپلیتیکی حضور ناتو در افغانستان.علوم سیاسی،11(18): 91-74.
3. تریف، تری؛ کرافت، استیوارت؛ جیمز، لوسی؛ مورگان، پاتریک (1383). مطالعات امنیتی نوین. ترجمه علیرضا طیب، وحید بزرگی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
4. جوادی ارجمند، محمدجعفر؛ قهرودی، مائده؛ اخباری، محسن (1394). سیر تحول سیاست خارجی آمریکا نسبت به افغانستان براساس نظریه ژئوپلیتیک.علوم سیاسی، 11(32):52-33.
5. حاجی خادمی، مازیار (1395). تبارشناسی جریان‌‌های تکفیری: بررسی موردی جنبش طالبان در افغانستان.مطالعات بیداری اسلامی،5 (9): 9-44.
6. حیدری، محمدعلی؛ رهنورد، حمید (1390). افغانستان، نیروهای بیگانه و چالش دولت- ملت‌سازی.ره‌نامه سیاستگذاری، 2(4): 81-57.
7. خبرگزاری میزان (1397). صادرات به افغانستان از مرز 2،5 میلیارد گذشته است. قابل دسترس در:
https://www.mizanonline.com/fa/news/500284
8. سبحانی، مهدی (1388). راهبرد جدید آمریکا در افغانستان.سیاست خارجی، 23(3): 750-722.
9. سجادپور، محمدکاظم؛ جهانبخش، محمدتقی (1396). بررسی پیوند میان کد و ژنوم در سیاست خارجی روسیه و افغانستان.آسیای مرکزی و قفقاز، 99: 49-27.
10. سردارنیا، خلیل‌الله؛ حسینی، سیدمهدی (1393). چالش‌‌های اجتماعی دولت‌سازی مدرن در افغانستان.سیاست جهانی، 3(3): 63-37.
11. شفیعی، نوذر (1396). تبیین عوامل موثر بر اتخاذ استراتژی دولت ترامپ نسبت به افغانستان.پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 1(24): 132-109.
12. عبدالله خانی، علی (1392). نظریه‌های امنیت. تهران: ابرار معاصر.
13. فلاح‌نژاد، علی؛ امیری، علی (1394). روابط ایران و افغانستان؛ همگرایی یا واگرایی.مطالعات سیاسی، 8(29): 150-125.
14. کرین قریشی، سید حسن؛ مولایی، ناصر؛ بیژن، عارف (1396). نقش جمهوری اسلامی ایران در روند دولت – ملت‌سازی افغانستان و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران.علوم سیاسی، 13(40): 95-71.
15. مارسدن، پیتر (1379). طالبان: جنگ، مذهب و نظام جدید در افغانستان. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: نشر مرکز.
16. نوریان، سید محمدعلی (1394). ریشه‌‌ها و پیامدهای همسایگی با دولت‌های ورشکسته: افغانستان و شکست دولت-ملت‌سازی و صلح.علوم سیاسی، 11(31): 136-115.
17. نیاکوئی، سیدامیر (1392). بررسی بحران‌های عراق و سوریه در پرتو نظریه‌های امنیتی.سیاست جهانی، 2(1): 116-95.
18. نیاکوئی، سیدامیر؛ اعجازی، احسان (1395). واکاوی بحران امنیتی در یمن: علل و زمینه‌ها.تحقیقات سیاسی و بینالمللی،8(28): 39-62.
19. هادیان، حمید (1388). ضعف ساختاری دولت ـ ملت‌سازی در افغانستان: جغرافیا و قومیت. راهبرد،18(51):152-133.
20. Barzegar, Kayhan (2014). Iran's Foreign Policy in Post-Taliban Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):119–137. https://doi.org/10.1080/0163660X.2014.926213
21. Chen, Kai (2017). Uncertainties of Afghanistan’s Future Security in the Post-2014 Period. Terrorism and Political Violence,29(5):943-947. https://doi.org/10.1080/09546553.2017.1341789
22. Dahl, Peter (2011). Security sector stabilisation in counterinsurgency operations: the case of Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 22(4): 619–643.
23. Edwards, Lucy M. (2010). State-building in Afghanistan. International Review of the Red Cross, 92(880):991-967.
24. Freeman, Christopher (2011). Introduction: Security, Governance and Statebuilding in Afghanistan. International Peacekeeping,14(1):1-7. https://doi.org/10.1080/13533310601114228
25. Friedman, Norman (2007). Terrorism, Afghanistan and America’s New Way of War. United States: Naval Institute Press.
26. Giustozzi, Antonio (2017). Counterinsurgency Challenge in Post-2001 Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 28(1):12–33. http://dx.doi.org/10.1080/09592318.2016.1266126
27. Goodson, Larry P. (2001). Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of the Taliban, Seattle. America: University of Washington Press.
28. Katzman, K. &, Clayton, T. (2017). Afghanistan: Post-Taliban Governance, Security, and U.S. Policy. Congressional Research Service:1-80, Available at: https://fas.org/sgp/crs/row/RL30588.pdf.
29. Kutty, Sumitha Narayanan (2014). Iran's Continuing Interests in Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):139–156. http://dx.doi.org/10.1080/0163660X.2014.926214.
30. Livingston, I.S. & O’Hanlon, M. (2017). Afghanistan Index: Note on the Methodology of the Afghanistan Index. Brookings, September 29.
31. Maleki, Abbas (2013). Rouhani Stresses Regionalism in Iranian Foreign Policy. Al-Monitor, Available in: http://www.almonitor.com/pulse/originals/2013/07/rouhani-stresses-regionalism-in-iranian-foreign-policy.html.
32. Motwani, Nishank & Bose, Srinjoy (2014). Afghanistan: Spoilers in the regional security context. Australian Journal of International Affairs,69(3):266-284. https://doi.org/10.1080/10357718.2014.958815
33. Press tv (14 October 2011). China to import Iran gas via Pakistan. October 14. Available in: http://www. presstv.com/detail/204596.html.
34. Robinson, Colin D. (2018). What explains the failure of U.S. army reconstruction in Afghanistan?. Defense & Security Analysis,34(3):249-266. https://doi.org/10.1080/14751798.2018.1500756
35. Suhrke, Astri (2013). Statebuilding in Afghanistan: a contradictory engagement. Central Asian Survey, 32(3):271–286. http://dx.doi.org/10.1080/02634937.2013.834715.
36. The World Bank In Afghanistan (2018). Afghanistan’s biggest economic challenge is finding sustainable sources of growth. Available in: https://www.worldbank.org/en/country/afghanistan/overview.
37. Waldek, Lise (2018). Endemic violence in Afghanistan: a socio-cultural perspective. Journal of Policing, Intelligence and Counter Terrorism, 13(2): 216–230. https://doi.org/10.1080/18335330.2018.1473630
_||_1. Abdullah Khani, A. (2013). Security Theories. Tehran: Contemporary Abrar. [In Persian]
2. Aghajari, M. J.& Karimi, M. (2015).The Role of Regional Actors in the Taliban and Post-Taliban State-Building Process. International Political Research Quarterly, 10(86):104-57 [In Persian]
3. Barzegar, K. (2014). Iran's Foreign Policy in Post-Taliban Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):119–137. https://doi.org/10.1080/0163660X.2014.926213
4. Chen, Kai (2017). Uncertainties of Afghanistan’s Future Security in the Post-2014 Period. Terrorism and Political Violence,29(5):943-947. https://doi.org/10.1080/09546553.2017.1341789
5. Crane Qureshi, S.H. & Mawlai, N. & Bijan, A. (2017). The Role of the Iranian Government in the State-Nation Building Process of Afghanistan and Its Impact on Iran's National Security. The Political Science, 13(40): 95-76 [In Persian]
6. Edwards, L. M. (2010). State-building in Afghanistan. International Review of the Red Cross, 92(880):991-967.
7. Fallahnejad, A. & Amiri, A. (2015). Iran-Afghanistan Relations - Convergence or Divergence. Journal of Political Studies, 8(29):125-150. [In Persian]
8. Freeman, C. (2011). Introduction: Security, Governance and Statebuilding in Afghanistan. International Peacekeeping,14(1):1-7. https://doi.org/10.1080/13533310601114228
9. Friedman, N. (2007). Terrorism, Afghanistan and America’s New Way of War. United States: Naval Institute Press.
10. Giustozzi, A. (2017). Counterinsurgency Challenge in Post-2001 Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 28(1):12–33. http://dx.doi.org/10.1080/09592318.2016.1266126
11. Goodson, L.P. (2001). Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of the Taliban, Seattle. America: University of Washington Press.
12. Hadian, H. (2009). The Structural Weakness of Government-Nation-Building in Afghanistan: Geography and Ethnicity. Strategy,18(51):152-133. [In Persian]
13. Haji Khademi, M. (2016). The Tribology of Takfiri Flows Case Study of Taliban Movement in Afghanistan. Islamic Awakening Studies, 5(9):9-44. [In Persian]
15. Javadi Arjmand, M.J. & Ghahroudi, M. & Akhbari, M. (2015). The Evolution of US Foreign Policy in Afghanistan Based on Geopolitical Theory. Journal of Political Science, 11(32): 52-33. [In Persian]
16. Katzman, K. &, Clayton, T. (2017). Afghanistan: Post-Taliban Governance, Security, and U.S. Policy. Congressional Research Service:1-80, Available at: https://fas.org/sgp/crs/row/RL30588.pdf.
17. Kutty, S.N. (2014). Iran's Continuing Interests in Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):139–156. http://dx.doi.org/10.1080/0163660X.2014.926214.
18. Livingston, I.S. & O’Hanlon, M. (2017). Afghanistan Index: Note on the Methodology of the Afghanistan Index. Brookings, September 29.
19. Maleki, A. (2013). Rouhani Stresses Regionalism in Iranian Foreign Policy. Al-Monitor, Available in: http://www.almonitor.com/pulse/originals/2013/07/rouhani-stresses-regionalism-in-iranian-foreign-policy.html.
20. Marsden, P. (2000). The Taliban: War, Religion and the New System in Afghanistan. Translated by Kazem Firouzmand. Tehran: Center Publishing. [In Persian]
21. Mizan Agency (2018). Exports to Afghanistan exceeded $ 2.5 billion. Available in: https://www.mizanonline.com/fa/news/500284 [In Persian]
22. Motwani, N. & Bose, S. (2014). Afghanistan: Spoilers in the regional security context. Australian Journal of International Affairs,69(3):266-284. https://doi.org/10.1080/10357718.2014.958815
23. Niakouee, S.A. & Ajazi, E. (2016). Investigating the Security Crisis in Yemen: Causes and Contexts. Journal of Political and International Research,8(28):39-62. [In Persian]
24. Niakouee, S.A. (2013). Investigating the Crisis in Iraq and Syria in the Light of Security Theories. Journal of World Politics and Research, 2(1): 116-95. [In Persian]
25. Nourian, S.M.A. (2015). The Roots and Consequences of Neighboring States with Bankrupt States: Afghanistan and the Failure of State-Nation-Building and Peace. The Political Science, 11(31): 136-115 [In Persian]
26. Pashapour, H. & Akhbari, M. (2012). An Examination of the Geopolitical Dimensions and Consequences of NATO Presence in Afghanistan. Quarterly Journal of Political Science, 11(18): 91-74 [In Persian]
27. Peter, D. (2011). Security sector stabilisation in counterinsurgency operations: the case of Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 22(4): 619–643.
28. Press tv (14 October 2011). China to import Iran gas via Pakistan. October 14. Available in: http://www. presstv.com/detail/204596.html.
29. Robinson, Colin D. (2018). What explains the failure of U.S. army reconstruction in Afghanistan?. Defense & Security Analysis,34(3):249-266. https://doi.org/10.1080/14751798.2018.1500756
30. Sajjadpour, M.K. & Jahanbakhsh, M.T. (1396). Investigating the Link between Code and Genome in Russian and Afghan Foreign Policy. Central Asian and Caucasian Journal, 99: 49-27. [In Persian]
31. Sardarnia, K. & Hosseini, S. M. (2014). The Social Challenges of Modern State-Building in Afghanistan. Global Politics, 3(3): 63-37. [In Persian]
32. Shafi'i, N. (1986). Explaining the Factors Affecting the Adoption of the Trump Government's Strategy on Afghanistan. Journal of International Relations Research, 1(24): 132-109.[In Persian]
34. Suhrke, A. (2013). Statebuilding in Afghanistan: a contradictory engagement. Central Asian Survey, 32(3):271–286. http://dx.doi.org/10.1080/02634937.2013.834715.
35. Terriff, T.; Croft, S.; James, L.; Morgan, P.) 2004). Security studies today. Translated by Ali-Reza Tayeb, Vahid Bozorgi. Tehran: Research Institute of Strategic Studies. [In Persian]
36. The World Bank In Afghanistan (2018). Afghanistan’s biggest economic challenge is finding sustainable sources of growth. Available in: https://www.worldbank.org/en/country/afghanistan/overview.
37. Waldek, L. (2018). Endemic violence in Afghanistan: a socio-cultural perspective. Journal of Policing, Intelligence and Counter Terrorism, 13(2): 216–230. https://doi.org/10.1080/18335330.2018.1473630
