شاخص‌های فرهنگ‌ساز داستان حضرت آدم(ع)در تفسیر المیزان و اشعار مثنوی

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

محمود خورسندی ¹ , نعمت اله حسنی ²

1 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سمنان(دانشیار).
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ‌تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 23 الإثنين , جمادى الأولى, 1438 تاريخ التأكيد : 23 الإثنين , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

در این پژوهش ابتدا برخی مسائل حوزه فرهنگ از قبیل دین و فرهنگ، عوامل ایجاد و اعتلای فرهنگ و فرهنگ‌سازی اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن شاخص‌های فرهنگ‌ساز داستان حضرت آدم(ع) از جمله در مسأله خلیفة اللهی آدم(ع) و تعلیم اسماء، جایگاه والای انسان در مقام مسجود ملائکه، مسأله درخت ممنوعه، تکبرورزی و إغوای شیطان، هبوط و توبه آدم(ع)، عناوینی هستندکه سعی شده در حد بضاعت بر اساس تفسیر المیزان و اشعار مثنوی مولوی به آن پرداخته شود. با توجه به اینکه طبق تفاسیر در واقع حضرت آدم(ع) به منزله نماینده همه انسان‌ها بوده و مسائل مربوط به زندگی و سرگذشت آن حضرت در حقیقت به نوعی در مورد همه انسان‌ها مصداق می‌یابد. بنابراین تعمق و تعقل در مسائل و مراحل زندگی آن حضرت گام بلندی در فرهنگ‌سازی و تعلیم و تربیت انسان در هر زمان و مکان می‌باشد.

المصادر:

قرآن کریم.

جعفری، محمدتقی. 1375ش، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

جعفری، محمدتقی. 1386ش، فرهنگ پیرو؛ فرهنگ پیشرو، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.

حجتی، محمدباقر. 1377ش، اسلام و تعلیم و تربیت، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

خرمشاهی، بهاءالدین. 1364ش، تفسیر و تفاسیر جدید، تهران: سازمان انتشارات کیهان.

طباطبایی، محمدحسین. 1345ش، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران: کانون انتشارات محمدی.

طباطبایی، محمدحسین. 1377ش، تفسیر المیزان، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.

فیضی، کریم. 1384ش، مثنوی؛ معنای مولوی، تهران: یاران علوی.

کاظمینی، محمد. 1381ش، فرهنگ‌سازی در دوران معاصر، قم: بنیاد فرهنگی پژوهشی ریحانة الرسول.

مکارم شیرازی، ناصر. 1389ش، ترجمه قرآن حکیم و شرح آیات منتخب، قم: چاپخانه بزرگ قرآن کریم اسوه.

مولوی بلخی، جلال الدین محمد. 1371ش، مثنوی معنوی(مطابق نسخه تصحیح‌شده رینولد نیکلسون)، تهران: نگاه - نشر علم.

میرزا محمد، علی‌رضا. 1367ش، مفتاح المیزان، مرکز نشر فرهنگی رجاء.

وهومن، هارون. 1383ش، داستان‌های قرآن به روایت قرآن، تهران: نشر پانیذ.