معانی کنایه‌های قرآنی و نقد ترجمه‌های فارسی آن

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

حسن رضایی هفتادر ¹ , مجید معارف ² , سمیه برزین ³ , طاهره حیدری ⁴

1 - استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران.
2 - استاد دانشگاه تهران.
3 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه تهران.
4 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه تهران.

تاريخ الإرسال : 05 الإثنين , جمادى الثانية, 1437 تاريخ التأكيد : 05 الإثنين , جمادى الثانية, 1437 تاريخ الإصدار : 16 السبت , شوال, 1436

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

نتایج پژوهش حاضر، گواه آن است که ترجمه کنایی، بهترین ترجمه برای تعابیر کنایی است. در غیر این صورت، باید به ترجمه معنایی روی آورد و تا حد امکان، از ترجمه تحت اللفظی اجتناب کرد. و در این زمینه تسلط و اشراف مترجم بر بلاغت به عنوان یکی از علوم پیش‌نیاز ترجمه و آشنایی وی با فرهنگ زبان‌های مبدأ و مقصد امری ضروری است. ضمناً از رهگذر این جستار، مشخص می‌شود که اموری مانند تأکید بر عظمت و قدرت خداوند، بیان زیرکی و هشیاری مخاطب، زیباکردن لفظ، رعایت ادب و اجتناب از الفاظ زشت، مبالغه و اختصار، از مهم‌ترین اسرار بلاغی تعابیر کنایی قرآن بوده که توجه به آن‌ها، مترجم را در فهم بهتر معانی کنایه‌های قرآنی یاری می‌رساند.

المصادر:

قرآن کریم با ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، محمدمهدی فولادوند، سید جلال الدین مجتبوی، ناصر مکارم شیرازی و بهاءالدین خرمشاهی.

آلوسی، محمود. 1415ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیه.

پور جوادی، نصرالله. 1365ش، درباره ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

رازی، ابوالفتوح حسین بن علی. 1408ق، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

زمخشری، محمود بن عمر. 1979م، اساس البلاغة، بیروت: دار صادر.

سیوطی، عبدالرحمن.1421ق، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیه.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

طوسی، محمد بن حسن. بی تا، التبیان الجامع لعلوم القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. 1983م، القاموس المحیط، بیروت: دار الفکر.

قرطبی، محمد بن احمد. 1364ش، الجامع لأحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

گنابادی، سلطان محمد. 1372ش، ترجمه بیان السعادة فی مقامات العبادة، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیام نور.

مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه.  ‏ 

میبدی، رشید الدین. 1371ش، کشف الأسرار وعدة الأبرار، تهران: انتشارات امیرکبیر.

نیشابوری، نظام الدین. 1416ق، تفسیر غرائب القرآن ورغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیه.

نیومارک، پیتر. 1382ش، دوره آموزش فنون ترجمه، ترجمه منصور فهیم و سعید سبزیان مرادآبادی، تهران: رهنما.

 

مقالات

سیاوشی، کرم و کاظم خواجوی. 1392ش، «بررسی اعجاز نحوی در دو سوره بقره و آل عمران»، مطالعات قرآنی، شماره 13، بهار.