تحلیل فرمالیستی سوره مبارکه قمر
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی
عسگر بابازاده اقدم
1
,
جواد کارخانه
2
,
حسین تکتبار فیروزجایی
3
1 - استادیار و معاونت آموزشی وپژوهشی دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم
2 - استادیار زبان عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
3 - استادیار زبان عربی دانشگاه قم
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
گفتار پیش رو بر آن است تا سوره قمر، یکی از سور مکّی قرآن کریم را از دیدگاه نقد فرمالیستی مورد تحلیل قرار دهد و به این مسأله بپردازد که در کلام الهی، که سرشار از مفهوم و معنا بوده و در هر حرکت و سکون آن دریایی از مفهوم وجود دارد، چگونه به نحو اعجاب انگیزی، جانب شکل و فرم نیز رعایت شده است؛ و با ملاحظه گفتمان و مبانی نقد فرمالیستی که برای بررسی متن، خالق متن و جوانب متعدد دینی، سیاسی، فرهنگی و ... را نادیده می گیرد، می کوشد صرفاً با تمرکز بر خود متن، زیبایی های اعجاب‌آمیز لفظی سخن الهی را به مخاطب عرضه کند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به این نتیجه رسیده است که الفاظ و محتوا در قرآن کاملاً در تعامل دو طرفه و هماهنگ با هم بوده و الفاظ بکاررفته در آن محتوایی نو آفریده است که به جرأت می‌توان گفت تنها وسیله ای که توان بیان این مفاهیم عمیق قرآن کریم را دارد، همین الفاظ استعمال‌شده است و هرگز نمی توان لفظ دیگری را جایگزین آن ساخت. حاصل اینکه در پرتو این پژوهش، مسیری دیگر برای تبیین اعجازهای بی شمار سخن الهی گشوده می شود.
قرآن کریم.
ابن عاشور، الشیخ محمدطاهر. بی‌تا، تفسیر التحریر والتنویر، الطبعة الاولی، بیروت: مؤسسة التاریخ.
احمدی، بابک، 1386ش، ساختار و تأویل متن، چاپ نهم، تهران: نشر مرکز.
بدوی، احمد. 2005م، من بلاغة القرآن، القاهره: نهضة مصر للطباعة والنشر.
تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر. 1387ش، المطول، الطبعة الاولی، قم: دار الکتب للطباعة والنشر.
الخطیب، عبدالکریم. 1974م، الاعجاز فی دراسات السابقین، الطبعة الاولی، بیروت: دار الفکر العربی.
سیوطی، جلال الدین. 1426ق، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق مصطفی الشیخ و شعیب الأرنووط، دمشق: مطبعة الرساله.
شایگانفر، حمیدرضا.1380ش، نقد ادبی، چاپ اول، تهران: انتشارات دستان.
شمیسا، سیروس. 1381ش، نقد ادبی، چاپ اول، تهران: فردوس.
عبدالله، محمد فرید. 2008م، الصوت اللغوی ودلالاته فی القرآن الکریم، الطبعة الاولی، بیروت: دار ومکتبة الهلال.
علویمقدم، مهیار. 1377ش، نظریههای نقد ادبی معاصر، تهران: انتشارات سمت.
قطب، سید. 1389ش، فی ظلال القرآن، ترجمه مصطفی خرمدل، چاپ سوم، تهران: نشر احسان.
مدرسی، فاطمه. 1390ش، فرهنگ توصیفی نقد و نظریههای ادبی، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مقالات
امانی، رضا و همکاران. 1394ش، «تحلیل تصویرآفرینی ساختارهای صرفی در ترجمه‌های قرآن کریم»، مجله پژوهش‌های قرآنی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، صص 78-99.
البعد، محمد سلیمان. 1989م، «من صور الاعجاز الصوتی فی القرآن الکریم»، المجلة العربیة للعلوم الانسانیة.
متقی‌زاده، عیسی و همکاران 1395ش، «معنیشناسی حرف فاء در قرآن و چالشهای ترجمه آن به زبان فارسی با تکیه بر دستور زبان عربی»، مجله پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، سال 6، شماره 14، صص 175- 198.
مرتضوی، سید ابراهیم و همکاران، 1395ش، «چرایی مرجعیت خداوند در ضمایر متکلم مع الغیر در قرآن»، فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره 28، صص 33-46.
_||_
Holy Quran.
Ahmadi, Babak, 2007: Structure and Text Release, Tehran:Markaz Publishing, 9th Edition. Amani, Reza, and others. 1394: "Image analysis of mere structures in the translations of the Holy Qur'an", Quranic Studies Journal, Islamic Sciences and Culture, Pages 78-99.
Badawi, Ahmad Ahmad, 2005: The rhetoric of the Quran, Cairo: Egyptian publishing and publication.
Abdullah, Muhammad Farid, 2008: The Linguistic Voice and Its Significance in the Holy Qur'an, Beirut: Maktabah al-Helal, First Edition.
Alavi Moqadam, Mahyar, 1998: Theories of Contemporary Literary Criticism, Tehran: Publication of the samt.
Ibn Ashour, al Shaikh Mohammad Taher: tafsir al-Tahrir and al-Tanvir, Beirut: History Institution, First Edition.
Taftazani, Saad al-Din, Masoud ibn 'Umar, 1387: al-Mutawwal, Qom: Dar al-Ketbab for printing and publishing, first edition.
Al-Khatib, Abdulkarim, 1974: The Miracles in the Studies of the Former, Beirut: Dar al-Fekr al-Arabi. , first edition.
Modarresi, Fatemeh, 2011: Descriptive Culture of Critique and Literary Theories, Tehran: Publications of the Institute of Humanities and Cultural Studies, First Edition.
Mohammed Solayman, 1989: "From the Pictures of Sound Miracles in the Holy Qur'an", The Arab Journal of Human Sciences.
Mortazavi, Seyed Ebrahim , and others, 1395: "Why is Allah the reference to the speaker's pronouns in the Quran?", Qur'anic Studies, No. 28, pp. 33-46.
Mottaqi-Zadeh, Isa ,and others., 1395: "The meaning of the word “فاء” in the Qur'an and the challenges of translating it into Persian, based on Arabic grammar," Journal of Translation Studies in Arabic Language and Literature, vol. 6, No. 14, Pages 175-198.
Qutb, Seyyed, 1389: In the Shadow of the Qur'an, translated by: Mostafa Khoramdel, Tehran: Ehsan Publishing, Third Edition.
Shamisa, Sirus, 2002: Literary Criticism, Tehran: Ferdows, First Edition.
Shaygan Far, Hamid Reza, 2001: Literary Criticism, Tehran, Dastan Publishing, First Edition.
Soyoti, Jalal al-Din, 1426: Proficiency in the Sciences of the Qur'an, Achieving: Mustafa Shaikh and Shu'ayb al-Arnout, Damascus.
