کاربست صنعت التفات در سوره أنبیاء

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

مهرداد آقائی ¹ ( استادیار دانشگاه محقق اردبیلی )
فاضل عباس زاده ² ( استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد پارس آباد مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس آباد مغان، ایران. )

تاريخ الإرسال : 23 الإثنين , شوال, 1441 تاريخ التأكيد : 11 الخميس , ذو القعدة, 1441 تاريخ الإصدار : 27 الجمعة , صفر, 1444

الکلمات المفتاحية: کاربست, کلیدواژگان: قرآن کریم, صنعت التفات, سوره انبیاء,

ملخص المقالة :

چکیدهقرآن کریم به عنوان شاه‌کتاب هستی، با وجود مهجوریتی که در بین جوامع بشری، علی‌الخصوص در میان مسلمانان دارد، حاوی مضامین گهربار و صنایع بدیعی فراوانی است که تمامی کتب بلاغی و نحوی از این کتاب والامقام نهایت بهره را برده‌اند. صنعت التفات یکی از متداول‌ترین صنایع ادبی مورد کاربرد در زبان عربی و فارسی است که از دیرباز مورد استفاده سخنوران و نویسندگان بوده است. بلاغیون، نحویین، نقاد و مفسرین هر یک تعاریفی از التفات ارائه داده‌اند که در طول زمان این تعاریف دستخوش تغییراتی شده است. لذا نوع نگرش بلاغیون جدید با بلاغیون قدیم نسبت به این صنعت ادبی متفاوت است. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی کاربست صنعت التفات و انواع آن در سوره أنبیاء به بررسی تفاوت نگاه بلاغیون در زمان-های مختلف به این آرایه ادبی و نیز تفاوت میزان مصادیق این صنعت در سوره انبیاء در جزء هفدهم قرآن کریم بپردازد.

المصادر:

ابن جعفر، قدامه. (بی تا).  نقد الشعر. سایت مکتبه المصطفی

ابن درید، محمد بن الحسن. (بی تا). جمهرة اللغة. بی جا. سایت کتابخانه مدرسه فقاهت(lib.eshia.ir)

ابن معتز، عبدالله. (بی تا). البدیع. بی جا

ابن منظور، محمد بن مکرم. (بی تا). لسان العرب. سایت کتابخانه مدرسه فقاهت (lib.eshia.ir)

ابو عبیده معمر بن مثنّی التیمی. (بی تا). مجاز القرآن.  تحقیق دکتر محمد فؤاد سزکبن. قاهره: مکتبه الخانجی

افشار، بهروز.1389ش، زیبایی شناسی در جزء سی ام قرآن کریم، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، دوره 1،

شماره 3، صص 31-55.

باقلانی،(بی تا). اعجاز القرآن. (بی جا). سایت المکتبة الشاملة

تفتازانی ،سعد الدین. (1411).مختصر المعانی. چاپ اول. قم: منشورات دار الفکر

الدینوری، ابن قتیبه. (بی تا). تأویل مشکل القرآن. ج1. تحقیق: سید احمد صقر. قاهره: مکتبة دار التراث

رازی ،امام فخر. (1424). نهایة الایجاز فی درایة الاعجاز. چاپ اول. تعلیق: دکتر نصر الله حاجی مفتی اوغلی. بیروت: دار صادر

رحمانی، هما. (1391). بازنگری معنایی در التفات بلاغی و اقسام و کارکردهای آن. مجله جستارهای ادبی. ش176

رشید فالح، جلیل. (1404). فن الالتفات فی مباحث البلاغیین. مجله آداب المستنصریة. ش 9

زبیدی، مرتضی. (بی تا). تاج العروس من جواهر القاموس. بی جا. سایت کتابخانه مدرسه فقاهت(lib.eshia.ir)

زرکشی، امام بدر الدین محمد بن عبدالله.(بی تا). البرهان فی علوم القرآن. ج3. تحقیق :محمد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: دار التراث

زمخشری، محمود بن عمر. (بی تا). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل. ج 1کتابخانه مدرسه فقاهت

ضیف، شوقی. (1383). تاریخ تطور و علوم بلاغت. ترجمه: محمد رضا ترکی. تهران: انتشارات سمت

طبل، حسن. (1418هـ). اسلوب الالتفات فی البلاغة القرآنیة. چاپ اول. قاهره: دار الفکر العربی

عسگری، ابوهلال. (بی تا). کتاب الصناعتین. سایت مکتبة المصطفی

فراهیدی، خلیل بن احمد. (1367). کتاب العین. چاپ دوم. قم: مؤسسه دار الهجرة

فوال عکاوی، انعام. (1417). المعجم المفصل فی علوم البلاغه. بیروت: دار الکتب العلمیه

القرطبی، ابی عبد الله محمد بن احمد الانصاری. (1353ه ق). الجامع لاحکام القرآن. ج1. چاپ دوم. قاهره: دار الکتب المصریة.

 

Ibn Ja'far, Qadameh. (Bita). Poetry Criticism. Al-Mustafa School website

Ibn Darid, Muhammad ibn al-Hasan. (Bita). Jamrah al-Lagh. Out of place. Jurisprudence School Library Site (lib.eshia.ir)

Ibn Mu'taz, Abdullah. (Bita). Out of place

Ibn Manzur, Muhammad ibn Makram. (Bita). The Arabic language. Jurisprudence School Library Site (lib.eshia.ir)

Abu Ubaydah Mu'ammar bin Muthanna Al-Timi. (Bita). Permissible Quran. Research by Dr. Mohammad Fouad Sezkben. Cairo: Al-Khanji School

Afshar, Behrooz 1389, Aesthetics in Part 30 of the Holy Quran, Quarterly Journal of Quranic Studies, Islamic Azad University, Jiroft Branch, Volume 1,

No. 3, pp. 31-55.

Baklani, (Bita). The Miracle of the Qur'an. (Out of place).

Taftazani, Saaduddin. (1411). First Edition. Qom: Al-Fikr Publications

Al-Dinuri, Ibn Qutaybah. (Bita). Interpretation of the problem of the Qur'an. C1. Research: Seyed Ahmad Saqr. Cairo: School of Heritage

Razi, Imam Fakhr. (1424). The end of Al-Ajaz in the Sea of Miracles. First Edition. Suspension: Dr. Nasrullah Haji Mufti Oghli. Beirut: Dar Sader

Rahmani, Homa. (1391). Semantic revision of rhetorical attention and its types and functions. Journal of Literary Research.

Rashid Faleh, Jalil. (1404). The art of death in the discussions of rhetoric. Al-Mustansiriyah Magazine.

Zabidi, Morteza. (Bita). The crown of the bride is the jewel of the bride. Out of place. Jurisprudence School Library Site (lib.eshia.ir)

Zarkashi, Imam Badruddin Muhammad ibn Abdullah. Al-Burhan Fi Uloom Al-Quran. C3. Research: Mohammad Abolfazl Ibrahim. Cairo: Heritage

Zamakhshari, Mahmoud bin Omar. (Bita). Al-Kashf on the truths of Ghomamz Al-Tanzil and Ayoun Al-Iqawil in the aspects of interpretation. C 1 Library of the School of Jurisprudence

Zif, Shoghi. (1383). The history of evolution and rhetoric. Translation: Mohammad Reza Torki. Tehran: Samat Publications

Drum, Hassan. (1418 AH). The style of death in the rhetoric of the Qur'an. First Edition. Cairo: Dar al-Fikr al-Arabi

Asgari, Abu Hilal. (Bita). The Book of Industries. Al-Mustafa School website

Farahidi, Khalil bin Ahmad. (1367). The Book of Eyes. second edition. Qom: Al-Hijra Institute

Photojournalism, Reward. (1417). Al-Mujam al-Mufasl fi al-Balaghah. Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya

Al-Qurtubi, Abi Abdullah Muhammad bin Ahmad Al-Ansari. (1353 AH). Al-Jame 'Lahkam Al-Quran. C1. second edition. Cairo: Dar al-Kitab al-Masriya.