نقد و بررسی ترجمه و تفسیر آیه نشوز با تکیه بر واژه «ضرب»
الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنیمجید خزاعی 1 , محمد کرمی نیا 2 , رضا رمضانی 3 , ابراهیم صالحی حاجی آبادی 4
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، ایران
2 - دانشجوی دکتری کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران
3 - عضو هیأت علمی گروه معارف و علوم قرآنی، دانشگاه آیت الله بروجردی
4 - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه باقر العلوم(ع)، قم، ایران
الکلمات المفتاحية: ترجمه و تفسیر قرآن, ضرب, معناشناسی, تطور معنایی, زن ناشزه,
ملخص المقالة :
توجه به معانی و تطور برخی از کلمات و تحقیق در این گونه موارد منجر به ارائه فهم صحیح از متون دینی می‌گردد. از جمله این موارد می‌توان به معنای اضربوهن در آیه نشوز اشاره کرد. بسیاری از مترجمین و مفسرین قرآن، ضرب در اینجا را به معنای زدن و تنبیه جسمانی ترجمه و تفسیر کرده‌اند، حال آنکه در کتب لغت یا معنای زدن ذکر نشده یا زدن یکی از معانی فرعی ضرب بیان شده است. در قرآن کریم هم لفظ ضرب و مشتقات آن در معانی متفاوتی استعمال شده و در روایاتی که از پیامبر اسلام(ص) وارد شده نیز ضرب به معنای غیر زدن استعمال شده و برخی از تابعین همچون عطاء معنای خشم گرفتن برای زن را از ضرب در آیه نشوز برداشت کرده‌اند و همچنین روایات فراوانی که از پیامبر اسلام در مورد نهی از زدن زنان وارد شده تمام این‌ها گویای آن است که ضرب در آیه نشوز معنایی غیر از آنچه مترجمین و مفسرین برداشت کرده‌اند دارد. لذا می‌توان گفت که اضربوهن لزوماً به معنای زدن جسمانی نیست، بلکه نوعی از برخورد با زنان ناشزه است.
کتابنامه
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن ابی جمهور. 1403ق، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، تحقیق: مجتبی عراقی، قم: سید الشهداء.
ابن ابی شیبه، عبدالله. 1409ق، المصنف فی الأحادیث والآثار، تحقیق: سعید اللحام، بیروت: دار الفکر.
ابن اثیر، مبارک. 1364ش، النّهایة فی غریب الحدیث والأثر، تحقیق: محمود محمد طناحی، الطبعة الثالثة، قم: اسماعلیلیان.
ابن حجر، احمد. 1415ق، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد و علی محمد، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
ابن حنبل، احمد. بیتا، مسند احمد، بیروت: دار صادر.
ابن سعد، محمد. بیتا، الطبقات الکبری، بیروت: دار صادر.
ابن سکیت. 1412ق، ترتیب اصلاح المنطق، تحقیق: محمد حسن بکائی، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
ابن سلام، قاسم. 1384ق، غریب الحدیث، تحقیق: محمدعبدالمعید خان، بیروت: دار الکتاب العربی.
ابن شعبة الحرانی، حسن. 1404ق، تحف العقول عن آل الرسول، تعلیق: علی اکبر الغفاری، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
ابن عاشور، محمد. بی تا، التحریر والتنویر، بی جا: بی نا.
ابن عجیبه، احمد. 1419ق، البحر المدید فی تفسیر القرآن، قاهره: حسن عباس زکی.
ابن عربی، محمد. بیتا، احکام القرآن، بیروت: دار الفکر.
ابن فارس، احمد. 1404ق، معجم مقاییس اللغة، تحقیق: عبدالسلام محمدهارون، بی جا: مکتبة الاعلام الاسلامی.
ابن فتال النیشابوری، محمد. بی تا، روضة الواعظین، قم: منشورات الرضی.
ابن ماجه، محمد. بی تا، سنن ابن ماجة، تحقیق: محمد فواد، بیروت: دار الفکر.
ابوالفتوح رازی، حسین. 1371ق، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، تحقیق: محمد جعفر یاحقی، مشهد: آستان قدس رضوی.
اشرفی تبریزی، محمود. 1380ش، ترجمه قرآن، تهران: جاوید.
انصاریان، حسین. 1383ش، ترجمه قرآن، قم: اسوه.
آیتی، عبدالمحمد. 1374ش، ترجمه قرآن، تهران: سروش.
بخاری، محمد. 1401ق، صحیح البخاری، بیروت: دار الفکر.
برزی، اصغر. 1382ش، ترجمه قرآن، تهران: بنیاد قرآن.
بغوی. بی تا، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، تحقیق: خالد عبدالرحمن العک، بیروت: دار المعرفة.
پاینده، ابوالقاسم. بی تا، ترجمه قرآن، بی جا: بی نا.
ترمذی، محمد. 1403ق، سنن الترمذی، بیروت: دار الفکر.
جرجانی، ابوالفتح. 1362ش، تفسیر شاهی، تهران: انتشارات نوید.
جوهری، اسماعیل. 1407ق، الصحاح، تاج اللّغة وصحاح العربیة، تحقیق: احمد عبدالغفور، الطبعة الرابعة، بیروت: دار العلم للملایین.
حر عاملی، محمد. 1414ق، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشرعیة، تحقیق: موسسة آل البیت، قم: مؤسسة آل البیت.
حمیری، عبدالله. 1413ق، قرب الاسناد، تحقیق: مؤسسة آل البیت، قم: مؤسسة آل البیت.
حویزی، عبدالعلی. 1412ق، تفسیر نور الثقلین، تحقیق: هاشم الرسولی المحلاتی، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خسروانی، علی رضا. 1390ش، تفسیر قرآن، تهران: اسلامیة.
دعاس. 1425ق، اعراب القرآن الکریم، بیروت: دار المنیر و دار الفارابی.
رضایی اصفهانی، محمدعلی و همکاران. 1383ش، ترجمه قرآن، قم: مؤسسه تحقیقاتی فرهنگی دار الذکر.
رواندی، فضل الله. 1377ش، النوادر، تحقیق سعید رضا علی عسکری، قم: مؤسسه دار الحدیث و الثقافة.
زحیلی، وهبة. 1427ق، تفسیر الوسیط، بیروت: دار الفکر.
زمخشری، محمود. 1417ق، الفایق فی غریب الحدیث، بیروت: دار الکتب العلمیة.
سمرقندی، نصر. بی تا، تفسیر سمرقندی، بی جا: بی نا.
سیوری، عبدالله. 1385ق، کنز العرفان فی فقه القرآن، طهران: مکتبة الرضویة.
سیوطی، جلال الدین و جلال الدین محلی. 1416ق، تفسیر الجلالین، بیروت: مؤسسة النور.
سیوطی، جلال الدین. 1404ق، الجامع الصغیر فی أحادیث البشیر النذیر، بیروت: دار الفکر.
سیوطی، جلال الدین. بی تا، الدر المنثور فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
شبلی، احمد. 1973م، مقارنة الأدیان، الاسلام، قاهره: مکتبة النهضة المصریة.
شوکانی، محمد. 1414ق، فتح القدیر، بیروت: دار الکلم الطیب.
شیخ صدوق. محمد بن علی. 1417ق، الأمالی، قم: مؤسسة البعثة.
شیخ صدوق. محمد بن علی. 1404ق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق علی‌اکبر الغفاری، قم: مؤسسة النّشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم.
شیخ صدوق. 1996م، علل الشرایع، تقدیم: محمد صادق بحر العلوم؛ النجف الاشرف: المکتبة الحیدریة.
شیخ صدوق، محمد بن علی. بی تا، التوحید، تصحیح: هاشم حسینی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. 1419ق، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد قصیر عاملی، بیروت: دار احیاء التراث.
شیخ مفید، محمد بن محمد. 1424ق، تفسیر القرآن المجید، المستخرج: محمدعلی ایازی، قم: بوستان کتاب.
صادق نوبری، عبدالمجید. 1396ق، ترجمه قرآن، تهران: سازمان چاپ و انتشارات اقبال.
صفار زاده، طاهره. 1380ش، ترجمه قرآن، تهران: مؤسسه فرهنگی رایانه کوثر.
طاهری قزوینی، علی اکبر. 1380ش، ترجمه قرآن، تهران: قلم.
طباطبائی، محمد حسین. بی تا، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبائی، محمد حسین. 1374ش، تفسیر المیزان، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی.
طبرانی، سلیمان. بی تا، المعجم الصّغیر، بیروت: دار الکتب العلمیة.
طبرسی، حسن. 1418ق، تفسیر جوامع الجامع، تحقیق: مؤسسة النّشر الاسلامی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
طبرسی، حسن. 1392ق، مکارم الأخلاق، الطبعة السادسة، قم: منشورات الرضی.
طبری، محمد. 1415ق، جامع البیان عن تأویل أی القرآن، بیروت: دار الفکر.
طریحی، فخرالدین. 1363ش، مجمع البحرین، تحقیق: احمد حسینی، بی جا: مکتب النشر الثقافة الاسلامیة.
عاملی، ابراهیم. بیتا، تفسیر عاملی، تهران: کتابخانه صدوق.
عاملی، علی. 1413ق، الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، قم: دار القرآن الکریم.
عجلونی، اسماعیل. 1408ق، کشف الخفاء ومزیل الالباس، بیروت: دار الکتب العلمیة.
عینی. بیتا، عمدة القاری، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل. 1410ق، العین، تحقیق: مهدی المخزومی، قم: مؤسسة دار الهجرة.
فولادوند، محمدمهدی. 1415ق، ترجمه قرآن، تهران: دار القرآن الکریم.
فیض الاسلام، علی نقی. 1378ش، ترجمه و تفسیر قرآن عظیم، تهران: فقیه.
فیض کاشانی. 1373ش، الوافی، تحقیق: ضیاء الدین الحسینی، اصفهان: مکتبة الامام امیر المؤمنین.
قرائتی، محسن. 1383ش، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قرطبی، محمد. 1405ق، الجامع لأحکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
قمی، علی بن ابراهیم. 1404ق، تفسیر القمی، تعلیق: طیب الموسوی الجزائری، مطبعة النجف.
کاشانی، ملا فتح الله. 1333ش، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران: کتابفروشی محمدحسن علمی.
کاشانی، ملا فتح الله. 1423ق، زبدة التفاسیر، تحقیق: بنیاد معارف اسلامی، قم: بنیاد معارف اسلامی.
کلینی، محمد. 1367ش، اصول الکافی، تعلیق علی اکبر غفاری، بی جا: دار الکتب الاسلامیة.
متقی هندی، علاء الدین. 1409ق، کنز العمال، تصحیح: بکری حیانی صخوة السفا، بیروت: مؤسسة الرسالة.
مجلسی، محمدباقر. 1413ق، بحار الأنوار، طهران: مکتبة الاسلامی.
مجلسی، محمدباقر. 1408ق، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرّسول، تصحیح: علی آخوندی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مراغی، احمد. بیتا، تفسیر المراغی، بیروت: دار احیاء الثراث العربی.
مشکینی، علی. 1381ش، ترجمه قرآن، قم: الهادی.
مصباح زاده، عباس. 1380ش، ترجمه قرآن، تهران: بدرقه جاویدان.
مظهری، محمد. 1412ق، التفسیر المظهری، پاکستان: مکتبة رشدیه.
معزی، اسماعیل. 1409ق، جامع أحادیث الشیعة فی احکام الشریعة، تحت اشراف آیت الله العظمی بروجردی، قم: مؤلف.
مغنیه، محمد جواد. 1987م، التفسیر الکاشف، بیروت: دار العلم للملایین.
مغنیه، محمد جواد. 1403ق، التفسیر المبین، بی جا: مؤسسة دار الکتاب الاسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر. 1373ش، ترجمه قرآن، قم: دار القرآن الکریم.
مناووی، محمد. 1415ق، فیض القدیر، شرح الجامع الصّغیر من احادیث البشیر النذیر، تحقیق: احمد عبدالسلام، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
نخجوانی، نعمت الله. 1999م، الفواتح الالهیة، مصر: دار رکابی.
نسائی، احمد. 1411ق، السّنن الکبری، تحقیق عبدالغفار سلیمان البنداری و کسروی حسن، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
نمازی، علی. 1419ق، مستدرک سفینة البحار، تحقیق حسن بن علی النمازی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
نوری، حسین. 1408ق، مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل، تحقیق: مؤسسة آل البیت، بیروت: مؤسسة آل البیت.
الهی قمشه‌ای، مهدی. 1380ش، ترجمه قرآن، قم: فاطمة الزهرا.
هیثمی، علی. 1408ق، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
مقالات
شاهرودی، محمدرضا و زهرا بشارتی. 1395ش، «واکاوی تطور معنایی «ضرب و مشتقات آن» با تأکید بر قرآن و روایات»، نخستین همایش ملی واژه پژوهشی در علوم اسلامی، گروه الهیات دانشگاه یاسوج.
علیانسب، سیدضیاءالدین و علی فرزین. 1400ش، «چالش‌های اطاعت از شوهر و راهکارهای برون رفت از آن در آیات و روایات»، فصلنامه مطالعات قرآنی، ش45، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.
_||_
The Holy Quran.
Approach to rhetoric.
Ibn Abi Jomhor. 1403 AH, Awali al-Laali al-Aziziyyah Fi Al-Ahadis Al-Diniyat, research: Mujtaba al-Iraqi, Qom: Sayyid al-Shuhada.
Ibn Abi Shaybah, Abdullah 1409 AH, Al-Musnaf Fi Al-Ahadith and al-Asar, research: Saeed Al-Laham, Beirut: Dar Al-Fikr.
Ibn Asir, Mubarak. 1985, Al-Nahayat Fi Gharib Al-Hadis Valasar, research: Mahmoud Mohammad Tanahi, third edition, Qom: Ismailian.
Ibn Hajar, Ahmad 1415 AH, Al-Asaba fi Tamiz Al-Sahaba, research by Adel Ahmad and Ali Mohammad, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Elamiya.
Ibn Hanbal, Ahmad, no date, Musnad Ahmad, Beirut: Dar Sader.
Ibn Sa'd, Muhammad, no date, Al-Tabqat Al-Kobra, Beirut: Dar Sader.
Ibn Sakit 1412 AH, the order of correcting the logic, research: Mohammad Hassan Bakai, Mashhad: Islamic Research Association.
Ibn Salam, Qasim. 2005, Gharib Al-Hadith, research: Mohammad Abdul Moayed Khan, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi.
Ibn Shuba al-Harani, Hassan.1404 AH, Tahf Al-Oghul An Al Al-Rasoul, Taligh: Ali Akbar Al-Ghafari, Qom: Moasesa Al-Nashr Al-Eslami
Ebn Ashur, Mohammad, No date, Al-Tahrir and Al-Tanvir, no place: Bita
Ibn Ajiba, Ahmad 1419 AH, Al-Bahr Al-Madid in the Interpretation of the Qur'an, Cairo: Hassan Abbas Zaki.
Ibn Arabi, Muhammad, no date, Ahkam al-Quran, Beirut: Dar al-Fikr.
Ibn Fars, Ahmad 1404 AH, Dictionary of Comparative Languages, Research: Abdul Salam Mohammad Haroon, no place: Islamic Media Library.
Ibn Fatal al-Neishaburi, Muhammad. No date, Rawzat al-Waezin, Qom: Al-Razi Publications.
Ibn Majah, Muhammad, no date, Sunan Ibn Majah, research: Mohammad Fawad, Beirut: Dar al-Fekr. Abolfotuh Razi, Hussein 1992, Rawz al-Jannan and Ruh al-Jannan in the interpretation of the Qur'an, research: Mohammad Jafar Yahaghi, Mashhad: Astan Quds Razavi.
Ashrafi Tabrizi, Mahmoud. 2001, translation of the Quran, Tehran: Javid.
Ansarian, Hussein 2004, Translation of the Quran, Qom: Oswa.
Ayati, Abdul Mohammad 1995, Translation of the Quran, Tehran: Soroush.
Bukhari, Mohammad 1401 AH, Sahih al-Bokhari, Beirut: Dar al-Fikr.
Barzi, Asghar. 2003, Quran translation, Tehran: Quran Foundation.
Bakhavi, no date, Ma'alim al-Tanzil fi Tafsir al-Quran, research: Khalid Abdul Rahman Al-Ak, Beirut: Dar al-Ma'rifah.
Payende, Abolghasem, no date, translation of the Qur'an, no place: Bina.
Tarmazi, Mohammad 1403 AH, Sunan al-Tarmazi, Beirut: Dar al-Fikr.
Jorjani, Abolfath 1983, Tafsir Shahi, Tehran: Navid Publications.
Johari, Ismail. 1407 AH, Al-Sahah, Taj al-Loghat and Al-Sahah Al-Arabiya, research: Ahmad Abdulnafur, Al-Tabaat Al-Rabeat, Beirut: Dar Al-Alam Lelmalaein
Homeiri, Abdollah, 1413, Gharib Al-Asnad, research: Moasesa Al Al-Bayt: Qom: Moasesa Al Al-Bayt
Hoveizi, Abdul Ali 1412 AH, Tafsir Noor al-Thaqalein, research: Hashim al-Rasooli al-Mahalati, Qom: Ismailian Institute.
Khosravani, Ali Reza2011, Tafsir Quran, Tehran: Islameiliya.
Doas, 1425 AH, Arabs Al-Quran Al-Karim, Beirut: Dar Al-Monir and Dar Al-Farabi.
Rezaei Esfahani, Mohammad Ali et al. 2004, Translation of the Quran, Qom: Dar Al-Zikr Cultural Research Institute.
Rawandi, Fazlullah 1998, Al-Nawader, research by Saeed Reza Ali Askari, Qom: Institute of Hadith and Culture.
Zahili, Vahaba, 1427, Tafsir Al-Vasit, Beirut: Dar Al-Fikr
Zamakhshari, Mahmoud 1417 AH, Al-Faeq Fi Gharib Al-Hadith, Beirut: Dar Al-Kotab Al-Elmiya. Samarkandi, Nasr, no date, Samarkandi Interpretation, no place: Bi Na.
Sivari, Abdullah, 2006, Kenz Al-Erfan Fi Fiqh Al-Qur'an, Tehran: Maktab al-Razawiya.
Siouti, Jalaluddin and Jalaluddin Mahali. 1416 AH, Tafsir al-Jalalin, Beirut: Al-Noor Foundation.
Siouti, Jalaluddin 1404 AH, Al-Jame Al-Saghir Fi Ahadith Al-Bashir Al-Nazir, Beirut: Dar Al-Fikr.
Siouti, Jalaluddin, no date, Al-Dar Al-Mansur Fi Tafsir Al-Quran, Beirut: Dar Al-Ma'rifah.
Shabli, Ahmad 1973, Comparison of Religions, Al-Islam, Cairo: Al-Nahzat Al-Mesriyat School.
Shokani, Mohammad 1414 AH, Fath al-Qadir, Beirut: Dar al-Kalam al-Tayeb.
.
Sheikh Saduq. Muhammad ibn Ali. 1417 AH, Al-Amali, Qom: Al-Ba'ath Foundation.
Sheikh Saduq. Muhammad ibn Ali. 1404 AH, from the presence of the jurisprudent, correction and suspension of Ali Akbar al-Ghaffari, Qom: Islamic Publishing Foundation, Al-Tabea Lejamaa Al-Mdaresin Beqom.
Sheikh Saduq. 1996, Causes of Sharia, Presented by: Mohammad Sadegh Bahr al-Olum; Al-Najaf Al-Ashraf: Al-Maktaba Al-Heidariya
Sheikh Saduq, Muhammad ibn Ali. No date, Al-Tawhid, correction: Hashem Hosseini, Qom: Islamic Publishing Foundation.
Sheikh Tusi, Muhammad bin Hassan. 1419 AH, Al-Tibyan Fi Tafsir Al-Quran, research: Ahmad Qasir Ameli, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras.
Sheikh Mofid, Muhammad ibn Muhammad. 1424 AH, Tafsir Al-Quran Al-Majid, Extracted: Mohammad Ali Ayazi, Qom: Bustan Ketab.
Sadegh Nobari, Abdul Majid 2017, Quran translation, Tehran: Iqbal Printing and Publishing Organization.
Saffarzadeh, Tahereh. 2001, Translation of the Quran, Tehran: Kowsar Computer Cultural Institute. Taheri Qazvini, Ali Akbar. 2001, Translation of the Quran, Tehran: Ghalam.
Tabatabai, Mohammad Hussain, no date, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: Islamic Publications Office.
Tabatabai, Mohammad Hussain 1995, Tafsir Al-Mizan, translated by Mohammad Baqir Mousavi Hamedani, Qom: Islamic Publications.
Tabarani, Suleiman, no date, Small Dictionary, no date, Beirut: Dar Al-Kotob Al-Elamiya.
Tabarsi, Hassan 1418 AH, Interpretation of Comprehensive Societies, Research: Islamic Publishing Foundation, Qom: Islamic Publishing Foundation.
Tabarsi, Hassan, 2013, Makarem Al-Akhlaq, Sadesa Printing, Qom: Al-Razi Publications.
Tabari, Mohammad 1415 AH, Jame Al-Bayan An Tavil Ay Al-Quran, Beirut: Dar al-Fikr.
Tarihi, Fakhreddin 1984, Majma Al-Bahrain, research: Ahmad Hosseini, no place: Islamic Culture Publishing School.
Amoli, Ibrahim. No date, Tafsir Amoli, Tehran: Sadough Library.
Amoli, Ali. 1413 AH, Al-Wajiz Fi Tafsir Al-Quran Al-Aziz, Qom: Dar Al-Quran Al-Karim.
Ajluni, Ismail. 1408 AH, Kashf Al-Khafa Vamzil Al-Albas, Beirut: Dar al-Kitab al-Elmiya.
Eini, no date, Omdat Al-Qari, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Farahidi, Khalil 1410 AH, Al-Ain, research: Mahdi Al-Makhzoumi, Qom: Dar Al-Hijra Foundation. Fooladvand, Mohammad Mehdi 1415 AH, translation of the Quran, Tehran: Dar al-Quran al-Karim. Faiz al-Islam, Ali Naqi. 1999, Translation and Interpretation of the Great Quran, Tehran: Faqih.
Faiz Kashani. 1994, Al-Wafi, research: Zia-Al-Din Al-Husseini, Isfahan: Imam Amir al-Mo'menin Library.
Qaraati, Mohsen 2004, Tafsir Noor, Tehran: Cultural Center of Lessons from the Quran.
Qurtabi, Mohammad 1405 AH, Al-Jami Leahkam Qur'an, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Qomi, Ali ibn Ibrahim. 1404 AH, Tafsir al-Qomi, commentary: Tayyib al-Musawi al-Jazairi, Najaf Press. Kashani, Mullah Fathullah 1954, Tafsir Menhaj Al-Sadeghin Fi Elzam Al-Mokhalefin, Tehran: Mohammad Hassan Elmi Bookstore.
Kashani, Mullah Fathullah 1423 AH, Zabdeh al-Tafasir, research: Islamic Education Foundation, Qom: Islamic Education Foundation.
Kelini, Mohammad 1988, Osul al-Kafi, commentary by Ali Akbar Ghaffari, no place: Dar al-Kitab al-Islamiya.
Mottaqi Hindi, Alaeddin. 1409 AH, Kens al-Amal, correction: Bakri Hayani Sakhwa al-Safa, Beirut: Al-Risalah Foundation.
Majlisi, Mohammad Baqir 1413 AH, Bahar Al-Anvar, Tehran: Islamic School.
Majlisi, Mohammad Baqir 1408 AH, Merat Al-Oghul Fi Sharh Akhbar Al Al-Rasool, edited by Ali Akhundi, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya.
Maraghi, Ahmad, no date, Tafsir al-Maraghi, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi.
Meshkini, Ali 2002, translation of Quran, Qom: Al-Hadi.
Mesbahzadeh, Abbas. 2001, Translation of the Quran, Tehran: Badraghat Javidan.
Mazhari, Mohammad 1412 AH, Al-Tafsir Al-Mazhari, Pakistan: Roshdieh School.
Moezzi, Ismail. 1409 AH, Jame Ahadis Al-Shia Fi Ahkam Al-Shariyat, under the auspices of Grand Ayatollah Boroujerdi, Qom: Moalef.
Mughniyeh, Mohammad Javad 1987, Al-Tafsir Al-Kashef, Beirut: Dar Al-Elam Lelmalaein.
Mughniyeh, Mohammad Javad 1403 AH, Al-Tafsir Al-Mobin, no place: Dar Al-Kitab Al-Islami Foundation.
Makarem Shirazi, Nasser. 1994, translation of Quran, Qom: Dar Al-Quran Al-Karim.
Manawi, Muhammad 1415 AH, Faiz Al-Qadir, Sharh Al-Jami 'Al-Saghir from the hadiths of Al-Bashir Al-Nazir, research: Ahmad Abdul Salam, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Elamiya.
Nakhjavani, Nematullah 1999, Al-Fawateh Al-Ilahiyah, Egypt: Dar Rakabi.
Nesaie, Ahmad 1411 AH, Al-Sunan Al-Kubra, research by Abdul Ghaffar Suleiman Al-Bandari and Kasravi Hassan, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Elamiya.
Namazi, Ali. 1419 AH, Mustadrak Safin al-Bahar, research by Hassan bin Ali Al-Namazi, Qom: Islamic Publishing Foundation.
Nouri, Hussein 1408 AH, Mustadrak al-Wasa'il wa Mustanbat al-Masa'il, research: Al-Bayt Foundation, Beirut: Al-Bayt Foundation.
Elahi Ghomshei, Mahdi. 2001, translation of the Quran, Qom: Fatima Al-Zahra.
Haisamy, Ali 1408 AH, Al-Zawaid Complex and the Source of Benefits, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Elamiya.
Articles
Shahroudi, Mohammad Reza and Zahra Besharti. 2016, "Analysis of the semantic evolution of" Zarb and its derivatives "with emphasis on the Qur'an and hadiths", the first national conference on the term research in Islamic sciences, Department of Theology, Yasouj University.
Alianasab, Seyed Zia-Al-Din and Ali Farzin. 1400 AH, "Challenges of Obedience to the Husband and Strategies to Get Out of It in Verses and Traditions", Quarterly Journal of Quranic Studies, No. 45, Islamic Azad University, Jiroft Branch.
