واکاوی دلالت صوم بر امامت از منظر آیات و روایات

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

فاطمه انصاری ¹

1 - دانشجوی دکترای فقه و حقوق دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

تاريخ الإرسال : 28 الثلاثاء , شعبان, 1441 تاريخ التأكيد : 01 الجمعة , رمضان, 1441 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: آیات, روایات, روزه, امامت, ولایت, صبر, صوم,

ملخص المقالة :

فقها در تمام دوران همواره همِّ رسیدن به حقیقت احکام را داشته‌اند: زیرا رسیدن به مراد شارع مقدس و نیل به حقیقت أحکام، از طریق فهم معانی پنهان و اشارات کلام مولا می‌باشد. این پژوهش به بررسی بطن و حقیقت یکی از احکام الهی- صوم- می‌پردازد. نگارنده ضمن تبیین حقیقت صوم و ارتباط آن با صبر و ولایت، با نگاهی نو با استناد به قرآن و و روایات نورانی حضرات معصومین(علیهم السلام) به بررسی حقیقت ارکان صوم و شئونات متکثره‌ای از شهر الله می‌پردازد و اثبات می‌کند که حقیقت شهر رمضان، ابتنای تکالیف بر یسر، حکمت تشریع صیام، حدود الله، تکبیر در شهر الله الاکبر، فطر و زکات فطره؛ چیزی جز معرفة الامام و ولایت پذیری نیست. یعنی اساس صوم بر مبنای ولایت امیرالمؤمنین و اولادش می‌باشد؛ لذا به امساک درصورتی که در معرفت و طاعت امام نبوده باشد، صوم اطلاق نمی‌شود و چنین فعلی تخصصاً از عنوان صوم خارج خواهد بود. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد.

المصادر:

کتابنامه

قرآن کریم.

ابن بابویه. 1376ش، الأمالی، چ6، تهران: کتابچی.

ابن بابویه. 138ش، علل الشرائع، چ1، قم: کتابفروشی داوری.

ابن بابویه. 1396ق، فضائل الأشهر الثلاثة، محقق: غلامرضا عرفانیان یزدی، چ1، قم: کتابفروشی داودی.

ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی. 1385ش، دعائم الإسلام، چ2، قم: مؤسسة آل البیت(ع).‏

ابن شاذان قمی، أبو الفضل. 1363ش، الفضائل، چ2، قم: رضی.

ابن شهر آشوب مازندرانی. 1379ق، مناقب آل أبی طالب(ع)، چ1، قم: علامه.

ابن طاووس، علی بن موسی. 1409ق، إقبال الأعمال، چ2، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

ابن مشهدی، محمد بن جعفر. 1419ق، المزار الکبیر، مصحح: جواد قیومی، چ1، قم، جامعه مدرسین.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، چ3، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.

استرآبادی، علی. 1409ق، تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، چ1، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.

اشعری قمی، احمد بن محمد. 1408ق، النوادر، چ1، قم: مدرسة الإمام المهدی(عج).

بحرانی، سید هاشم. 1374ش، البرهان فی تفسیر القرآن، چ1، قم: مؤسسة البعثة.

حافظ برسی، رجب بن محمد. 1422ق، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین(ع)، چ1، بیروت: الأعلمی.

حر عاملی، محمد بن حسن. 1409ق، وسائل الشیعة، چ1، قم: مؤسسة آل البیت(ع).‏

حر عاملی، محمد بن حسن. 1425ق، إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، چ1، بیروت: الأعلمی‏.

صفار، محمد بن حسن. 1404ق، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ص)، چ2، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.

عاملی نباطی، علی بن محمد. 1384ق، الصراط المستقیم إلی مستحقی التقدیم، مصحح: میخائیل رمضان، ط1، ‏نجف: المکتبة الحیدریة.

علوی، محمد بن علی. 1428ق، المناقب، مصحح: حسین موسوی بروجردی، ‏چ1، قم: دلیل ما.

علی بن موسی الرضا. 1406ق، صحیفة الإمام الرضا(ع)، چ1، مشهد: کنگره جهانی امام رضا(ع).

عیاشی، محمد بن مسعود. 1380ق، تفسیر العیّاشی، چ1، تهران: المطبعة العلمیة.

قرشی، علی اکبر. 1412ق، قاموس قرآن، چ6، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

کلینی، محمد بن یعقوب. 1407ق، الکافی، چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

کبیر مدنی شیرازی، سید علی خان بن احمد. 1409ق، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیّد الساجدین، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

کوفی، فرات بن ابراهیم. 1410ق، تفسیر فرات الکوفی، چ1، تهران: مؤسسة الطبع والنشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی.

مجلسی، محمد باقر. 1403ق، بحار الأنوار، ط2، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

مجلسی، محمدتقی. 1406ق، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، چ2، قم: مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور.

 

مقالات

مهریزی، مهدی. 1376ش، «اجتهاد در فهم نصوص»، فصلنامه علوم حدیث، بهار، شماره 3، صص2-9.

وزیری، مجید. 1391ش، «روش شناسی تفسیر فقهی شیعه»، مطالعات قرآنی، دوره3، شماره 11، صص161-184.

 

 

Holy Quran.

Ibn Babawiyyah. 1997, Al-Amali, Ch 6, Tehran: Ketabchi Press

Ibn Babawiyyah. 138, Causes of Sharia, Ch 1, Qom: Davari Bookstore.

Ibn Babawiyyah. 1396 AH, the virtues of the three cities, researcher: Gholamreza Erfanian Yazdi, Ch 1, Qom: Davoodi Bookstore.

Ibn Hayoun, Nu'man ibn Muhammad al-Maghribi. 1385, Da'im al-Islam, Ch 2, Qom: Al-Bayt Foundation (AS).

Ibn Shazan Qomi, Abu al-Fadl. 1984, Al-Fada'il, Ch 2, Qom: Razi.

Ibn Shahr Ashob Mazandarani. 1379 AH, Manaqib Al Abi Talib (AS), Ch 1, Qom: Allama.

Ibn Tawus, Ali ibn Musa. 1409 AH, Iqbal al-A'mal, Ch 2, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya.

Ibn Mashhadi, Muhammad ibn Ja'far. 1419 AH, Al-Mazar Al-Kabir, edited by Javad Qayyumi, Ch 1, Qom, Society of Teachers.

Ibn Manzur, Muhammad ibn Makram. 1414 AH, Arabic language, Ch 3, Beirut, Dar al-Fikr for printing, publishing and distribution.

Astarabadi, Ali, 1409 AH, Interpretation of the apparent verses in the virtues of the pure Atrah, Ch 1, Qom: Islamic Publishing Foundation.

Ash'ari Qomi, Ahmad ibn Muhammad. 1408 AH, Al-Nawadir, Ch 1, Qom: Madrasa of Imam Al-Mahdi (as).

Bahrani, Seyed Hashem. 1374, Al-Burhan Fi Tafsir Al-Quran, Ch 1, Qom: Ba'ath Foundation.

Hafiz Barsi, Rajab bin Muhammad. 1422 AH, Mashreq Anwar Al-Yaqin in the secrets of the Commander of the Faithful (pbuh), Ch.

Muhammad bin Hassan. 1409 AH, Shiite means, Ch 1, Qom: Al-Bayt Foundation (AS).

Horr Ameli, Muhammad bin Hassan. 1425 AH, Proof of guidance with texts and miracles, Ch 1, Beirut: Scientific.

Saffar, Muhammad ibn Hassan. 1404 AH, Seeing the degrees in the virtues of the family of Muhammad (PBUH), Ch 2, Qom: Library of Ayatollah Al-Marashi Al-Najafi.

Ameli Nabati, Ali bin Muhammad. 1384 AH, the straight path to the deserving presenter, corrected: Mikhail Ramadan, 1st floor, Najaf: Al-Haydari Library.

Alawi, Muhammad ibn Ali 1428 AH, Al-Manaqib, Editor: Hussein Mousavi Boroujerdi, Ch 1, Qom: Our reason.

Ali ibn Musa al-Reza. 1406 AH, Sahifa of Imam Reza (AS), Ch 1, Mashhad: World Congress of Imam Reza (AS).

Ayashi, Muhammad ibn Mas'ud. 1380 AH, Tafsir Al-Ayashi, Ch 1, Tehran: Scientific Press.

Gharshi, Ali Akbar. 1412 AH, Quran Dictionary, Ch 6, Tehran: Islamic Bookstore.

Kalini, Muhammad ibn Ya'qub 1407 AH, Al-Kafi, Ch 4, Tehran: Islamic Books House.

Kabir Madani Shirazi, Sayyid Ali Khan bin Ahmad. 1409 AH, Riyadh Al-Salkin in the explanation of the book of Sayyid Al-Sajeddin, Ch 1, Qom: Islamic Publications Office.

Kufi, Euphrates Ibn Ibrahim. 1410 AH, Tafsir Euphrates Al-Kufi, Ch 1, Tehran: Printing and Publishing Foundation in the Ministry of Islamic Guidance.

Majlisi, Mohammad Baqir 1403 AH, Sea of Lights, 2nd floor, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi.

Majlisi, Mohammad Taqi 1406 AH, Al-Muttaqin shrine in the explanation of the presence of the jurisprudent, Ch 2, Qom: Islamic Cultural Institute of Kushanbour.

 

Articles

Mehrizi, Mehdi 1997, "Ijtihad in understanding texts", Quarterly Journal of Hadith Sciences, Spring, No. 3, pp. 2-9.

Vaziri, Majid 2012, "Methodology of Shiite jurisprudential interpretation", Quranic Studies, Volume 3, Number 11, pp. 161-184.