رویکردی متن‌شناختی به انگاره‌های انسان‌گرایانه در اشعار شاملو و عبدالوهاب بیاتی

الموضوعات :

جواد حمیدی ¹ , محمود شکیب ²

1 - دکترای ادبیات عرب از دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات
2 - دانشیار گروه ادبیات عرب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

تاريخ الإرسال : 23 الأربعاء , ربيع الأول, 1441 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , ربيع الأول, 1441 تاريخ الإصدار : 24 الأربعاء , صفر, 1441

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

عبدالوهاب بیاتی شاعر چپ‌گرای عراقی و احمد شاملو شاعر ایرانی و بنیانگذار شعر سپید، دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی و از بزرگان مکتب ادبی رمانتیسم هستند که با توجه به شرایط فردی و اجتماعی عصر خویش و روحیه انقلابی‌شان، در برخورد با مشکلات جامعه دیدگاه‌های مشترک دارند. این دو شاعر از پیشگامان شعر نو هستند که به زبان ساده و کلام آهنگین و ایجاد مضامین نو در شعر پرداختند و با وامداری از ادبیات قدیم در قالب‌های شعری نوآوری ایجاد کردند و از این مفاهیم تازه برای بیان آلام جامعه بشری سود جستند. شاه‌کلید دروازه ذهنی بیاتی و شاملو بی‌گمان انسان است. این دو شاعر بزرگ در پرداختن به موضوعاتی همچون اسطوره، انسان‌گرایی، عصیان‌گری، آزادی‌خواهی و نپذیرفتن ظلم و ستم از شیوه یگانه‌ای بهره برده‌اند. هر دو شاعرانی جهان‌وطنی هستند که برای رسیدن به هدف خویش از فرهنگ مشترک انسانی استفاده کردند. پرداختن به اجتماع و سیاست که از شاخصه‌های شعر معاصر است، در شعر شاملو و بیاتی، جایگاهی در خور را به خود اختصاص می‌دهد. در این پژوهش تلاش شده است با تأکید بر روش توصیفی به بررسی آثار و اشعار این دو شاعر بزرگ پرداخته شود.

المصادر:

براهنی، رضا. 1371ش، طلا در مس(در شعر و شاعری)، ج 2، چ 1، تهران: بی نا.

البیاتی، عبدالوهاب. 1995م، الأعمال الشعریة، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

پاشایی، عسگری. 1378ش، نام همه شعرهای تو، 2جلد، چاپ اول، تهران: نشر ثالث.

جحا، خلیل میشل. 1999م، أعلام الشعر العربی الحدیث، ط 1، بیروت: دار العوده.

جواهری گیلانی، محمّدتقی(شمس لنگرودی). 1377ش، تاریخ تحلیلی شعر نو، ج 4، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.

حقوقی، محمد. 1380ش، احمد شاملو: شعر شاملو از آغاز تا امروز، چاپ پنجم، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.

شاملو، احمد. 1349ش، شکفتن در مه، شعر که زندان مرا بارو مباد، تهران: کتاب زمان.

شاملو، احمد. 1371ش، مجموعه آثار احمد شاملو، ابراهیم در آتش، شعر شبانه، تهران: زمانه و نگاه.

شاملو، احمد. 1380ـ الف، مجموعه آثار احمد شاملو(دفتر یکم)، جلد اول، چاپ دوم، تهران: زمانه و نگاه.

شاملو، احمد. 1380ـ ب، مجموعه آثار احمد شاملو، دشنه در دیس، شعر مداح، تهران: مروارید.

شرف، عبدالعزیز. 1991م، الرویا الإبداعیة فی شعر عبدالوهاب البیاتی، بیروت: دار الجیل.

شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1387ش، شعر معاصر عرب، تهران: سخن.

مجابی، جواد. 1381، آیینه بامداد(طنز و حماسه در آثار شاملو)، تهران: فصل سبز.