بررسی تطبیقی مهم‌ترین مضامین اجتماعی در اشعار قاسم حدّاد و احمد شاملو

الموضوعات :

رضا کوچری ¹ , اردشیر صدرالدینی ² , مصطفی یگانی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران،
2 - استادیار زبان و ادبیّات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران،
3 - استادیار زبان و ادبیّات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران،

تاريخ الإرسال : 19 الخميس , جمادى الأولى, 1443 تاريخ التأكيد : 13 السبت , شوال, 1443 تاريخ الإصدار : 25 الثلاثاء , محرم, 1444

الکلمات المفتاحية: احمد شاملو, ادبیّات تطبیقی, مضامین اجتماعی, قاسم حدّاد, شعر,

ملخص المقالة :

مقایسة ادبای ایران و جهان عرب از جمله موضوعاتی است که مورد توجّه محقّقان عربی و فارسی قرارگرفته است. امروزه، مسائل مشترک اجتماعی، زمینه‌هایی را جهت مشترکات فکری فراهم کرده است. همچنین مضامین اجتماعی، از مضامین پرتکرار میان ادبای معاصر در سراسر جهان به شمار می‌رود و به سبب تقارب فرهنگی و اجتماعی که میان ادبیّات و ادبای ایران و جهان عرب وجود دارد، بررسی از این چشم‌انداز، دستاوردهای جدیدی به پژوهش خواهد داد. قاسم حدّاد و احمد شاملو دو شاعر بحرینی و ایرانی هستند که با توجّه به مسائل جامعه و مشکلات مردم، بخش عظیمی از اشعارشان را به بیان واقعیّت‌های جامعه اختصاص داده‌اند. در این پژوهش که به روش کتابخانه‌ای و توصیفی-تحلیلی تدوین شده است، مضامین اجتماعی در اشعار هر دو شاعر با نگاه تطبیقی بررسی شده است. در این بررسی پی می‌بریم علی‌رغم تفاوت های زبانی و مکانی، اشعار حدّاد و شاملو به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جوامع آن‌ها، دارای مشترکات فراوانی می‌باشد. مباحثی چون؛ وطن‌پرستی، آزادی، ظلم‌ستیزی و عدالت‌خواهی از موتیف‌های مشترک این دو شاعر است که با بافت روایتگرانه و داستان‌گونه، گزیدن واژگان مناسب و استفاده از موسیقی درونی مطرح شده‌اند.

المصادر:

امیردهی، علی، (1390) «بحرین(سرزمین مروارید)»، مجلّة اندیشة تقریب، ش 28

حدّاد، قاسم، (1976م)، الدّم الثانی، ط2، البحرین: دارالغد للنشر و التوزیع.

ــــــــــ، (2000م)، الأعمال الشّعریة، ط1، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات و النّشر.

حسین پورچافی، علی، (1387) جریان­های شعری معاصر فارسی، تهران: امیرکبیر.

امیردهی، علی، (1390) «بحرین(سرزمین مروارید)»، مجلّة اندیشة تقریب، ش 28

حدّاد، قاسم، (1976م)، الدّم الثانی، ط2، البحرین: دارالغد للنشر و التوزیع.

ــــــــــ، (2000م)، الأعمال الشّعریة، ط1، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات و النّشر.

حسین پورچافی، علی، (1387) جریان­های شعری معاصر فارسی، تهران: امیرکبیر.

دورانت، ویل(ویلیام جیمز)، (1392)، تاریخ فلسفه، ترجمة عبّاس زریاب خویی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ بیست و چهارم.

عبود، عبده، (1999)، الأدب المقارن، دمشق: اتّحاد الکُّتاب العرب.

غنیمى هلال، محمّد، ( 1373)، ادبیّات تطبیقى. ترجمة دکتر سیّدمرتضى آیت­الله­زاده شیرازى. تهران: امیرکبیر.

شاملو، احمد، (1389)، مجموعة آثار(دفتر یکم:شعرها)، چاپ نهم، تهران: نگاه.

_______، (1363)، برگزیدة اشعار احمد شاملو، تهران: تندر.

ـــــــــــ ،(1390)، شاملو، لالایی با شیپور (گزین گویه­ها و ناگفته­های احمد شاملو)، به کوشش ایلیا دیانوش. چاپ چهارم.

ستوده، هدایت االله، (1378)، جامعه شناسی در ادبیات، تهران: آوای نور.

محفوظ، محمّد، (2003م)، الواقع العربی و نحدیات المرحلة الرّاهنة، بیروت: دارالشّرق الثّقافة.

یعقوبشاهی، نیاز، (1378)، مجموعة آثار احمد شاملو، تهران: انتشارات زمان، چاپ اوّل.

قاسم حدّاد، الاعمال الادیبة، 15/12/1395

 

http://www.qhaddad.com/ar/moalafat/moalafat/asp