پیش‌درآمدی بر اکولوژی منظر دریایی (مطالعه موردی: ساحل منطقه عسلویه)

الموضوعات :

مریم فرهی فریمانی ¹ (کارشناس ارشد معماری منظر، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
مهدی حقیقت بین ² (استادیار دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 23 السبت , رجب, 1437 تاريخ التأكيد : 13 الجمعة , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , ربيع الثاني, 1439

الکلمات المفتاحية: معماری منظر, اکولوژی منظر, منظر دریایی, نوار ساحلی, عسلویه,

ملخص المقالة :

اکولوژی و بالاخص اکولوژی منظر پدیده ای نسبتاً نوپا در دنیای علم بیولوژیک است. اکولوژی منظر(سیمای سرزمین) به بررسی رابطه بین عملکرهای اکولوژیکی و الگوهای سه بعدی در زیستگاه های خشکی می پردازد. اخیراً بسیاری از مکتوبات علمی در این حوزه حول اکوسیستم های آبی از جمله اکوسیستم های دریایی می چرخد که اکولوژی منظر دریایی نام گرفته است. وجود اکوسیستم های آبی متنوع و 6700 کیلومتر نوار ساحلی در ایران ضرورت پژوهش در این حوزه را یادآور می شود. در عصر حاضر که جوامع به دنبال مهاجرت به شهرهای ساحلی هستند و به سرعت از منابع غنی دریایی استفاده می کنند، ایجاد تعادل و تعامل مثبت میان اکوسیستم دریایی، شهری و انسانی امری حیاتی و مشکل است. هدف از انجام این مطالعه معرفی عوامل و اجزای محیط زیست ساحلی- دریایی است که می تواند گستره ای از عوامل فیزیکی(مانند خشکی، آب) تا غیرفیزیکی(فرهنگ، تاریخ، چشم انداز) را دربرگیرد. در این پژوهش که از نظر ماهیت و روش توصیفی است، با استفاده از جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و میدانی به توصیف این شاخه از علم اکولوژی می پردازد، تا از این رهگذر دریچه ای برای جامعه علمی کشور باز نماید. سپس به دو ویژگی مهم از منظر دریایی عسلویه یعنی اجزای تشکیل دهنده و نحوه پیکربندی و آرایش فضایی پرداخته می شود. در تجزیه و تحلیل ویژگی نخست با کمک تکنیک سوآت، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید هر یک از اجزا بررسی می شوند. در مورد ویژگی دوم، به کمک روی هم اندازی نقشه های هوایی و تعیین حد و مرزِ لکه ها، دالان ها و ماتریکس، پیوستگی اکولوژیکی و اتصال لکه های منطقه ساحلی به کمک دالان ها تجزیه و تحلیل می شوند

المصادر:

1. Broja, Angel, 2014. Grand challenges in marine ecosystems ecology. Journal of Frontiers in Marine Science. V1: 1- 6.


2. مجنونیان، هنریک. مناطق حفاظت­شده ساحلی- دریایی. تهران: سازمان حفاظت محیط­زیست، سال 1377.


3. Duda J, Warrick A, Magirl S., 2011. Coastal and lower Elwha River, Washington, prior to dam removal--history, status, and defining characteristics. V1: 1- 26.


4. Fuller, Brandon J. C., 2013. Advances in seascape ecology: applying landscape metrics to marine systems. Ecol Fragmented Landscapes. V5: 1- 5.


5. بمانیان، محمدرضا، فریال احمدی، طراحی و اکولوژی منظر: مقدمه­ای بر اصول و روش­ها. تهران: هنر معماری قرن، سال 1393.


6. اردکانی، محمد. اکولوژی. تهران: دانشگاه تهران، سال 1386.


7. Pittman SJ, Kneib RT, Simenstad CA., 2011. Practicing coastal seascape ecology. Mar Ecol Prog Ser 427: 187- 190.


8. Bostrom C, Pittman SJ, Simenstad C, Kneib RT., 2011. Seascape ecology of coastal benthic habitates: advances, gaps. And challenges. Mar Ecol Prog Ser 427: 191- 217.


9. Wedding LM, Lepczyk CA, Pittman SJ, Friedlander AM, Jorgensen S., 2011. Quantifying seascape structure: extending terrestrial spatial pattern metrics to the marine realm. Mar Ecol Pro Ser 427: 219- 232.


10. Barnes T., 2002. Landscape ecology and ecosystems management. Www.ca.uky.edu.


11. بل، سایمون، منظر: الگو، ادراک، فرایند. ت: بهناز امین­زاده. تهران: دانشگاه تهران، سال 1382.


12. Natural England., 2012. The European Landscape Convention: A Framework for Implementation. P 8.


13. Scott KE, Anderson C, Dunsford H, Benson JF, MacFarlane R., 2005. An assessment of the sensitivity and capacity of the Scottish seascape in relation to offshore wind farms. Scottish Natural Heritage commissioned report 103.


14. Defra., 2011. The Uk Marine Policy Satatement (UKMPS). Available at: Www.defra.gov.uk. Visited: 10/09/2012.


15. The Landscape Institute and The Institute of Environmental Management and Assessment (IEMA)., 2011. Guidelines for landscape and visual impact assessment (GLVIA). 3rd Edition.


16. مؤسسه منظر و مؤسسه مدیریت و ارزیابی زیست­محیطی، دستورالعمل­های ارزیابی منظر و آثار بصری. ت: منوچهر طبیبیان. تهران: دانشگاه تهران، سال 1385.