بررسی معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی احداث مراکز خریدوفروش خودرو (Auto Mall)

الموضوعات :

زهرا قربانی نیا ¹ , وحید نیک زاد ² , محمدجواد امیری ³ , آرزو قربانی نیا ⁴

1 - کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی محیط‌زیست، گروه مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 - کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی محیط‌زیست، گروه مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - - استادیار مدیریت، برنامه‌ریزی و آموزش محیط‌زیست، گروه مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4 - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 14 الثلاثاء , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 01 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1438 تاريخ الإصدار : 27 الخميس , رمضان, 1438

الکلمات المفتاحية: توسعه شهری, معیارهای محیط‌زیستی, مکان گزینی, فرآیند سلسله مراتبی(AHP), بازار خودرو,

ملخص المقالة :

توسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهری ، نیاز به فروشگاه‌های بزرگی که تمامی نیازهای شهروندان را پوشش دهد، افزایش داده است. در همین راستا ورود بازارهای موضوعی مانند بازارهای تلفن همراه، فرش و...، ازجمله آخرین متدهای عرضه و فروش محصولات در عرصه تجارت است. ازجمله بازارهای موضوعی که امروزه در زندگی شهرنشینی، بسیار موردتوجه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌باشد، بازار خودرو (Auto Mall) است. بازار خودرو مکانی برای تمرکز خدمات و معاملات به‌حساب می‌آید که علاوه بر متمرکز کردن معاملات اقتصادی در آن، از آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی، محیط‌زیستی در سطوح پراکنده شهر جلوگیری می‌کند. این بازار به دلیل ارایه خدمات گسترده در آن و همچنین تجمع خودروها، نیازمند مکان گزینی درست برای جلوگیری از هرگونه آسیب‌های محیط‌زیستی بر محیط‌های شهری و افزایش بار آلودگی در سطح شهر هستند. به همین منظور در تحقیق حاضر به کمک مطالعات و بررسی منابع و پروژه‌های متفاوت در سطوح مختلف، معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی انتخاب شدند و سپس به کمک فرآیند سلسله مراتبی (AHP) اهمیت آن مشخص و اولویت‌بندی شدند. در همین راستا 3 معیار طبیعی و ایمنی و سازگاری به‌عنوان معیارهای اصلی محیط‌زیستی برگزیده شدند و معیار طبیعی که خود شامل 7 زیر معیار است با وزن نسبی 528/0 به‌عنوان مهم‌ترین معیار در مکان گزینی بر اساس معیارهای محیط‌زیستی مشخص گردید.

المصادر:

1-      Chait, Jocelyne, Ortiz, Franciso, Charles Tall, Jean, Duong, Bui vi. 2015. Urban Planning and Sustainable Environments, SIT Study Aboard. International Honors Program (IHP) Cities in 21st century.

2-      Tulumello, Simone, Picone, Marco. 2016. Shopping Malls and Neoliberal Trends in Southern European Cities: Post-Metropolitan Challenges for Urban Planning Policy. Fignisterra, LI, 101, pp. 111-132.

3-      Sewell, Ellen. 2011. Competition and dealership agglomeration in new car markets. Applied Economics Letters. 18. pp: 1279–1283.

4-      IUCN. 2004. Planning sustainable cities UN-HABITAT practices and perspectives. IUCN. Nairobi.

5-      کاشانی جو، خشایار. بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری، نشریه هویت شهر، 1389،  سال چهارم،  شماره 6، 95-107.

6-      KINGWELL, M.; TURMEL, P. 2009. Introduction Rites of Way, Paths of Desire. En: Turmel, M.K. (ed.) Rites of Way: The politics and Poetics of Public Space. Wilfrid Laurier Press (Kingston, Ontario). 190p.  

7-      SALDARRIAGA, A. 2008. The Plaza de Bolívar of Bogotá: Uniqueness of Place, Multiplicity of Events. En: Irazabal, C. (ed). Ordinary Places, Extraordinary Events: Citizenship, Democracy and Public Space in Latin America. Taylor and Francis. pp: 126-143.

8-       HUNT, S. 2009. Citizenship's place: the state's creation of public space and street vendors' culture of informality in Bogotá, Colombia. Environment and Planning D: Society and Space. 27. No. 2. pp: 331-351.

9-      Rogers, R. P. 1986. The effect of state entry regulation on retail automobile markets. Bureau of economics staff report to the Federal Trade Commission. Washington, DC.

10-  Jensen, J. R.. 2007 .Remote Sensing of the Environment an Earth Resource Perspective. Upper Saddle River, NT: Prentice Hall Series in Geographic Information Science.

11-  Pedersen, S. 2013 .The Shopping Mall as A Public Space. Mat.nr. 1 – 9.

12-  Havidt, M. 2009 .The Dubai Model: An Outline of Key Development-Process Elements in Dubai. International Journal Middle East Studies, Vol.41.pp: 397–418.

13-  Morrill, R.L. 1987. 'The structure of shopping in a metropolis'. Urban Geography. Vol. 8, no, 1, pp: 97-128.

14-  Lord, J. D. 1992. Locational dynamics of automobile dealerships and explanations for spatial clustering. The International Review of Retail. Distribution and Consumer Research. No, 2, pp: 283–308.

15-  Kenworthy, J., R. Murray-Leach, Et al. 2005. Sustainable Urban Transport. The Natural Advantage of Nations: Business Opportunities, innovation and governance in the 21st century. K.c. Hargroves and M. H. Smith. London. Earthscan.

16-  سرینیواس، هاری (نویسنده). موسوی، سیروس(مترجم)، محیط‌زیست شهری: سیاست‌گذاری و اقدام، مجله شهرداری‌ها، سال 1380، شماره 32.

17-  مهدیزاده، جواد، برنامه‌ریزی کاربری زمین، تحول در دیدگاه‌ها و روش‌ها، فصلنامه مدیریت شهری، 1379، شماره 4.

18- جعفری ورامینی، امیر،  ارزیابی اثرات محیط زیستی طرح‌ها و پروژه‌های شهری با استفاده از GIS، دومین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط‌زیست، 1387، دانشگاه تهران، ایران.

19-  کریمی، سعید، درسنامه ارزیابی اثرات محیط زیست، دانشکده محیط زیست، 1391.

20-  Gregory, Lamphier. 2006. Freeway Auto Mall & Ancillary Maritime Support Services. City of Oakland.

21-  AKRF. 2011. Kristal Auto Mall and Toys ‘R’ Us. New York City Economic Development Corporation, New York.

22-  Parker, Karlisa. 2012. Market Analysis and Positioning Strategy – Torento Auto Mall, Torento County Economic Development.

23-  دفتر امور فنی تدوین معیارها و کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله، "معیارهای فنی طراحی پایانه‌های مسافری جاده‌ای"، 1386، نشریه شماره 352.

24-  Barlow, Catherine, Mifsud, Stephanie. 2013. Sutherland Multi-storey Commuter Car Park. Review of Environmental Factors. NSW government, Scotland.

25-  M/s. RELIANCE INDUSTRIES LTD. 2014. Environmental Impact Assessment for Multistoried car parking & Commercial complex. Mumbai.

26-  خوبیاری، فاطمه، فائزی، فرزین، خانی سانیج، حامد،  مکان یابی پارکینگ های شهر شیراز، فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک، 1393، شماره 35.

27- رهنمایی، محمدتقی، "توان‌های محیطی ایران، زمینه‌های جغرافیایی طرح آمایش سرزمین"، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، 1370.

28-  بحرینی، سید حسین، "فرآیند طراحی شهری"، چاپ پنجم،  موسسه و انتشارات دانشگاه تهران، 1388، تهران، ایران.

29-  رضایی مقدم، علی، بررسی تأثیر کاربری زمین ‌بر محیط‌زیست شهری، ششمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، 1393، مشهد، ایران.

30- منوری، مسعود، شریعت، محمود و دشتی، سولماز، ارزیابی توان‌زیستی حوضه آبخیز زاخرد برای توسعه شهری با استفاده از GIS، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 1388، دوره یازدهم، صفحه 209-199.

31- فیروزی، محمدعلی و همکاران، "ارائه الگویی برای مدیریت پسماندهای خانگی شهری (نمونه موردی شهر لامرد)"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه شهید چمران، 1390.

32- امین زاده گوهرریزی ، بهناز و راضیه رضابیگی، ارزیابی جایگاه مشارکت در طرح‌های منظر شهری به‌منظور ارائه فرایند مناسب بازآفرینی بافت‌های آسیب‌دیده، هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، 1391، جلد 3، شماره 17، صفحه 29-40.

33-  Deng, H.1999 .Multicriteria analysis with fuzzy pairwise comparisons. International Journal of Approximate Reasoning, Vol, 21, pp: 215-231.

34-  Saaty, T. L. 1980. The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation. McGraw-Hill, New York, NY. Pp: 437-450.

35-  Wagner, E. D. 2002. Public key infrastructure (PKI) and virtual private network (VPN) compared using a utility function and the analytic hierarchy process (AHP). M.Sc. Thesis, Virginia Polytechnic Institute and State University. pp: 50-58.

36-  ضیایی، محمود، شاخص های توسعه پایدار، درس ارزیابی طرح های گردشگری، دانشگاه علامه طباطبایی، 1392.

37-  پورمحمد، محمدرضا، "برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری"،  چاپ چهارم، انتشارات سمت، 1387، صفحه 15-17.

38- رضوانی، محمدرضا، گلی، علی، نقش و عملکرد شهرهای کوچک در توسعه روستایی با استفاده از روش تحلیل شبکه- مطالعه موردی: دهستان رونیز شهرستان استهبان، پژوهش‌های جغرافیایی، 1386، شماره 61.

39-  اداره کل تدوین قوانین مقررات شهرداری تهران،  "مجموعه قوانین و مقررات مورد عمل شهرداری" ، موسسه نشر شهر، تهران، 1389.

40- شاکری، مریم، صادقی نیارکی ، ابالقاسم و بخشی، هدا، ، استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری AHP و VIKOR در سیستم اطلاعات مکانی، دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک، 1390، تهران، ایران.

41- وزارت نیرو،  "دستورالعمل تعیین محدوده(حریم) کمی چاه و قنوات" ، معاونت آب و آبفا، دفتر مهندسی و معیار فنی آب و آبفا، 1393، نشریه شماره 419-الف.

42-  فرجی، اسماعیل، "هوا و اقلیم‌شناسی"، چاپ چهارم، انتشارات کار نو، ، 1387.

43-  Evans, Martin. 1980. Housing climate & comfort. Agricultural press.

44-  دنورز، نوئل( نویسنده). ترکیان، ایوب و همکاران(مترجم)، "مهندسی آلودگی هوا"، انتشارات دانشگاه صنایع و معادن ایران، 1380، جلد اول.

45- مرصوصی، نفیسه و خلیل پور، ابراهیم، مکان‌یابی پایانه مسافربری بین‌شهری با تأکید بر پارامترهای محیط طبیعی (اقلیم، هیدرولوژی و توپوگرافی) مطالعه موردی شهر تسوج، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 1388، جلد 10، شماره 13.

46-  Office of Air Quality. 1999. Environmental Protection planning and standard. United States.

47-  چوپانی، محمد حسین، "آلاینده‌های زیست‌محیطی و حفاظت از محیط‌زیست"، چاپ اول، شرکت ملی گاز ایران، 1388.