بررسی پتانسیل خاک کرمانشاه در ایجاد ذرات معلق با استفاده از کاربرد گل‌طوفان و گلباد

الموضوعات :

زینب نظری ¹ (کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی _ محیط زیست، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران)
نعمت الله خراسانی ² (استاد گروه محیط زیست، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران)
سادات فیض‌نیا ³ (استاد گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران)
محمود کرمی ⁴ (استاد گروه محیط زیست، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران)

تاريخ الإرسال : 21 الثلاثاء , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 16 الإثنين , جمادى الأولى, 1443 تاريخ الإصدار : 16 الخميس , صفر, 1443

الکلمات المفتاحية: گل­توفان, نرم افزار WRPLOT view, کرمانشاه, ذرات ­معلق, گلباد,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: در سال های اخیر، ذرات معلق به عنوان یکی از آلاینده های هوا (خواه با منشأ طبیعی و خواه با منشأ مصنوعی) توجه زیادی را به خود معطوف کرده اند. در این مطالعه، هدف بررسی پتانسیل خاک کرمانشاه در ایجاد ذرات معلق با استفاده از گل توفان و گلباد می باشد. روش بررسی: جهت ترسیم گلبادها و گل توفان ها از داده های هواشناسی و نرم افزارWRPLOT view استفاده شده است. همچنین، به منظور بررسی جهت باد در روزهای گردوغبار از داده های سازمان هواشناسی کشور و همچنین، برای بررسی تأثیر پارامترهای هواشناسی همانند درصد باد آرام و درصد باد غالب از روش های آماری همچون بررسی رابطه رگرسیون، ضریب پیرسون استفاده شده است . همچنین، روند تغییرات سالانه و فصلی غلظت ذرات معلق (گردوغبار) به منظور تعیین فصول با فراوانی بیشتر در وقوع گردوغبار بررسی شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که بادهای شمال غربی تا غربی در تمام فصول می وزند و بیشترین فراوانی بادها، غربی است. براساس مقایسه گلبادهای فصل بهار و تابستان، در هر دو فصل بیشترین فراوانی بادها مربوط به قطاع غربی تا شمال غربی و پس از آن قطاع جنوب شرقی است. بررسی گل توفان ها نشان داد که عمدتاً بادهای حاکم در منطقه دارای سرعتی کمتر از 5/4 متر بر ثانیه (حدود 80%) هستند، در بیشتر محدودۀ مورد مطالعه، بادها قادر به فرسایش خاک و ایجاد ذرات معلق (گردوغبار) نیستند. بحث و نتیجه گیری: باید منشأ اصلی ذرات معلق (گردوغبارهای اخیر) را در منطقه مورد مطالعه را در کشورهای همسایه جستجو کرد.

المصادر:

• ­Han,Y.M., Cao, J.J., Jin, Z.D., ZS, AN. 2008. Elemental composition of aerosols in Daihai, a Rural Area in the Front Boundary of the Summer Asian Monsoon. Atmospheric Research, Vol 92. Pp. 229-235.


• عرفان­منش، مجید، مجید افیونی، آلودگی محیط­زیست (آب، خاک و هوا)، انتشارات ارکان، 1390، صفحه: 16 –


• دبیری، مینو، آلودگی محیط­زیست (هوا-آب-خاک-صوت)، انتشارات اتحاد، 1392، صفحه: 131- 125.


• چوپانی، محمد­حسین ،آلاینده­های زیست محیطی وحفاظت ازمحیط زیست (چاپ اول)، آموزش وتجهیز نیروی انسانی شرکت ملی گاز ایران (آموزش فنی و تخصصی)، 1388، صفحه: 7-6.


• Suskia, M., G. S. Visser, J. Judith and J. C. Snepuangeres, 2004. Spatial variation in Wind - blown sediment transport in geomorphic units in northern Borkinafaso using geostatistical Mapping . Geoderma, Vol Pp. 95 – 107 .


• Goudi, A., 2004. Arid land geomorphology.


• محمدیان­بهبهانی، علی، بررسی و تعیین خطر حرکت ماسه­های روان بر جاده­های بیابانی و روش­های کنترلی آن(مطالعه موردی جاده یزد- میبد)، پایان نامه کارشناسی ارشد بیابان­زدائی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 1385.


• اختصاصی، محمدرضا، بررسی مورفومتری و مورفودینامیک رخساره­های فرسایش بادی دشت یزد_ اردکان و تعیین شاخص­های این فرآیند جهت کاربرد در مدل­های ارزیابی بیابان­زایی، پایان نامه دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 1383.


• صارمی­نائینی، محمد­علی، تحلیل مقایسه­ای بر توزیع مکانی گلباد، گل­توفان و گل­ماسه در مطالعات فرسایش بادی با استفاده از تکنیک GIS ( مطالعه موردی دشت یزد- اردکان)، پایان نامه کارشناسی ارشد بیابان­زدائی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 1385.


• حنیفه­پور، مهین، ناصر مشهدی، تحلیل توفان­های گرد­و­غبار با استفاده از ترسیم گل­توفان و گلباد، فصلنامه جنگل و مرتع، 1393، شماره 100، صفحه:21 .


• حنیفه­پور، مهین، ناصر مشهدی، حسن خسروی، تاثیر شدت و مدت خشکی بر وضعیت باد و فرسایش بادی در اراضی کشاورزی ( مطالعه موردی: شهرستان دامغان، فصلنامه پژوهش­های فرسایش محیطی، 1392، سال سوم، شماره 10، صفحه:77-65.


• شجاعی­زاده، کبری، روح­الله دریجانی، فرزاد حیدری، بررسی رابطه اقلیم و پدیده گرد­و­غبار( مطالعه موردی: شهر ماهشهر)، دومین کنفرانس بین­المللی مخاطرات محیطی، 1392، تهران، دانشگاه خوارزمی.


• اختصاصی، محمدرضا، صدیقه دادفر، فروغ کامرانی، راضیه شاه­بندری، شناسایی مناطق توفان خیز دشت­های بیابانی با استفاده از تلفیق نتایج گلباد، گل­توفان و گلماسه، علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، 1390، سال پنجم، شماره 16، صفحه:44-33.


• Wang, W., Z. Y., Fang, 2006. Numerical simulation and synopticanalysis of dust, emission and transport.


• قاسمی، محسن، بررسی وضعیت گرد­و­غبار استان کرمانشاه در سال 1388. فصل­نامه هواشناسی استان کرمانشاه، 1388، شماره سیزدهم، صفحه: 6 -4.


• Rajabi, M.R. 2003. Analysis of erosive winds in the area of Isfahan. M.S Thesis. Faculty of Natural Resources. Industrial University of Isfahan. Iran.


• اداره کل تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمانشاه، طبقه­بندی اقلیم کرمانشاه، 1389،kermanshahmet.ir .


• نظری، زینب، همکاران، بررسی تغییرات زمانی غلظت PM₁₀ و تأثیر پارامترهای هواشناسی بر آن طی سال­های 1389-1384 ، نشریه محیط زیست طبیعی، 1392دوره 66، شماره1، 101-111.


• ذوالفقاری، حسن، حیدر عابدزاده، تحلیل سینوپتیک سیستم­های گرد­و­غبار در غرب ایران، مجله جغرافیا و توسعه، پاییز و زمستان، 1384، صفحه: 174-188.


• عطایی، هوشمند، فریبرز احمدی، بررسی گرد­و­غبار بعنوان یکی از معضلات زیست­محیطی جهان اسلام (مطالعه موردی: استان خوزستان)، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین­المللی جغرافیدانان جهان اسلام، 1389، زاهدان، ایران، صفحه: 19-1.


• زورآوند، علی محمد و فاطمه شهبازی، تحلیل سینوپتیکی جو در استان کرمانشاه، فصل­نامه هواشناسی، 1387، جلد 13، 9-7.


• Guinot, B., Cachier, H., Sciare, J., Tong, Y., Wang, X., Yu, J. 2007. Beijing aerosols: Atmospheric interactions and new trends, Geophysical Resech. 112, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2006JD008195/full.


• حیدری، محمد­طالب، توفان­های گرد­و­غبار مهمان ناخوانده و حوادثی نامنتظره و زیانبار، فصل­نامه هواشناسی استان کرمانشاه، 1387، شماره هفتم، صفحه:13-4.