بررسی آثار کوتاه مدت و بلندمدت ارزش حقیقی پول بر شاخص کل قیمت بورس اوراق بهادار ایران

الموضوعات : دانش سرمایه‌گذاری

معصومه کریمی ¹ ( دانشجوی کارشناسی ارشد ، دانشکده مدیریت وحسابداری ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی )
غلامرضا زمردیان ² ( استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی (نویسنده مسئول) )

تاريخ الإرسال : 03 الجمعة , رمضان, 1439 تاريخ التأكيد : 29 الأحد , ذو الحجة, 1439 تاريخ الإصدار : 25 الأحد , ربيع الثاني, 1441

الکلمات المفتاحية: بورس اوراق بهادار ایران, ارزش حقیقی پول, درآمدهای نفتی, نرخ ارز, الگوی ARDL,

ملخص المقالة :

اقتصاد ایران در دو دهه گذشته تورم و به دنبال آن کاهش ارزش پول را به طور مستمر تجربه کرده است. با توجه به آثار فراوان کاهش ارزش حقیقی پول بر اقتصاد ایران، مشخص نمودن و کمی نمودن تأثیرپذیری متغیرها و شاخص های کلان اقتصادی به خصوص بورس اوراق بهادار ایران از این موضوع، می‌تواند راهنمای مفیدی برای سیاست‌گذاران در جهت تدوین مناسب برنامه های آتی به شمار آید. با این رویکرد، مطالعه حاضر به بررسی اثر کاهش ارزش حقیقی پول بر بورس اوراق بهادار ایران طی دوره زمانی 95-1370 پرداخته است. این تحقیق از جهت هدف کاربردی، از جهت روش استنتاج استقرایی و از جهت طرح تحقیق از نوع پس رویدادی است؛ در مطالعه حاضر برای تجزیه و تحلیل ارتباط میان متغیرها از آمار استنباطی استفاده شده است. بر این اساس ابتدا بر اساس مبانی نظری و نیز مطالعات مختلف صورت گرفته در داخل و خارج از کشور متغیرهایی که بر بورس اوراق بهادار ایران اثرگذار بوده اند، شناسایی شدند و سپس در چارچوب الگوی خود توضیح برداری با وقفه‌های گسترده (ARDL) ارتباط کوتاه مدت و بلندمدت میان متغیرها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که اگر چه ارزش واقعی پول و درآمدهای نفتی در دوره کوتاه‌مدت و بلندمدت بر شاخص کل قیمت بورس اوراق بهادار اثر مثبت و معنی‌دار دارند؛ اما مخارج دولت و نرخ ارز بازار آزاد هم در دوره کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت بر شاخص قیمت بورس اوراق بهادار اثر منفی و معنی‌دار می گذارند. در نهایت نیز نتایج حاصل از ضریب جزء تصحیح خطا (ECM) بیان‌گر آن بود که 2/65 درصد ‌عدم تعادل متغیر شاخص کل قیمت بورس اوراق بهادار از مقادیر بلندمدت آن پس از گذشت یک دوره از بین می‌رود. بر این اساس می توان گفت چنان چه شوکی بورس را تحت تاثیر قرار دهد و از تعادل اولیه خارج کند، زمانی به اندازه دو دوره لازم است تا عدم تعادل کوتاه‌مدت تصحیح گردد و اقتصاد دوباره به تعادل بلندمدت اولیه باز گردد.

المصادر:

*       ابونوری، عباسعلی.، نادری، اسماعیل، گندلی علیخانی، نادیا، عبداللهی، پرستو، (1393)، "تجزیه و تحلیل عدم تقارن میان شاخص سهام و نرخ تورم به کمک رویکرد هم انباشتگی پنهان: (مطالعه موردی ایران)"، فصلنامه راهبرد اقتصادی، 2(5): 94-69.

*       آل‌عمران، رویا، آل‌عمران، سیدعلی، (1392)، "اثرپذیری بازار سهام در نتیجۀ رشد نامنظم حجم نقدینگی"، فصلنامه بورس اوراق بهادار، 22:24-5.

*       پدرام، مهدی، حری، عبدالرحمان، (1393)، "بررسی رابطه بین اندازه دولت و عملکرد بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 7(23): 28-13.

*       تفضلی، فریدون، (1391)، اقتصاد کلان: نظریه­ها و سیاست­های اقتصادی، چاپ هفدهم، نشر نی.

*    حسینی دولت‌آبادی، سیدمهدی، طاهریفرد، علی، (1394)، " اثر شوک مثبت نرخ ارز بر تولید ناخالص ملی"، فصلنامه مجلس و راهبرد، 22(81): 186-171.

*       سلمانی بی­شک، محمدرضا، برقی اسکویی، محمدمهدی، لک، سودا، (1394)، "تأثیر شوک‌های سیاست پولی و مالی بر بازار سهام ایران"، فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 6(22): 131-93.

*       سجادی، سیدحسین، فرازمند، حسن، علی سوفی، هاشم، (1389)، "بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص بازده نقدی سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله اقتصاد کلان، 39: 150 -123.

*       سعیدی، پرویز، امیری، عبدالله، (1387)، "بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی با شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، 2(6): 130-111.

*       سلمانی بیشک، محمدرضا، اشکان، المیرا، (1393)، "اثر صادرات کالاهای صنعتی بر رشد اقتصادی در ایران"، مجله اقتصادی، 11: 16-5.

*       شهبازی‌، کیومرث، رضایی‌، ابراهیم، عباسی، ابوالفضل، (1392)، "سیاست‌های پولی و مالی و کارآیی بازار سهام: شواهد تجربی در ایران"، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 6(20): 77-63.

*       طالب­نیا، قدرت­الله، جلیلی، نازنین، (1385)، "بررسی رابطه بین مخارج سرمایه­ای دولت و شاخص­های بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه اقتصاد و مدیریت، 68: 62-53.

*       فطرس، محمدحسن، هوشیدری، مریم، (1395)، "بررسی تأثیر نوسانات قیمت نفت خام بر نوسانات بازدهی بورس اوراق بهادار تهران رویکرد GARCH چند متغیره"، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 5(18): 147-177.

*       کریمخانی، عباسعلی، فراتی، مهتاب، (1391)، "بررسی اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر منابع و مصارف بانک­ها"، اداره تحقیقات و کنترل ریسک بانک سپه.

*       لشکری، محمد، (1389)، "تأثیر متغیرهای پولی بر رشد اقتصادی در ایران با رویکرد پول‌گرایان"، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصاد، 1(1): 105-79.

*       مرادی، سمیه، نجفی­زاده، سید عباس، (1392)، "اثر سیاست پولی بر بازده شاخص سهام (مطالعه موردی: ایران)"، اولین همایش الکترونیکی ملی چشم‌انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی.

*       موسایی، میثم، مهرگان، نادر، امیری، حسن، (1389)، "رابطه بازار سهام و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران"، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 54: 94-73.

*       نصراللهی، زهرا، نصراللهی، خدیجه، میرزابابایی، سیدمرتضی، (1391)، "بررسی رابطه‌ی بین متغیرهای اقتصاد کلان و شاخص قیمت سهام در ایران (رویکرد الگوی تصحیح خطای برداری)"، فصلنامه اقتصاد مقداری، 8(3):103-89.

*       Akinkuotu, O.K. (2013). “Comparative Impact of Fiscal and Monetary Shocks on Stock Market Performance in Nigeria”, a post field report presented at the African Economic Research Consortium (AERC) bi-annual conference in Nairobi, Kenya.

*       Ayub1, S. and Maqbool Shah, F. (2015). “Impact of Monetary Policy on Gross Domestic Product (GDP)”, Asian Journal of Business and Management. 3(6): 470-478.

*       Chatziantonious, L. Duffy, D. and Filis, G. (2013). “Stock market response to monetary and fiscal policy shocks: Multi- country evidence”, Economic Modelling, 30:754-769.

*       Chen, J. & B. Dong .(2012)., "A Nonparametric Estimation on he Effects of Import and Export trade to Economic Growth in China", Elsevier, Procedia Engineering, 29: 952-956.

*       *Hilde C. B. Kai, L. (2010). “Identifying the Interdependence between US Monetary Policy and the Stock Market”, Journal of Monetary Economics, 56: 275-282.

*       Jusoh, M. and Shah Zaidi, M. A. (2013). “The Impact Monetary and Fiscal Policy Shock on Indonesian Stock Market”, Prosiding Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia, 2: 1022 – 1036.

*       Kundu, A. (2013), "Bi-Directional Relationships between Exports and Growth: A Panel Data Approach", Journal of Economics and Development Studies, 1­1: 10-23.

*       Laidler, D.E.W. and Parkin J.M. (1975). “An Inflation Survey”, Economic Journal, pp795.

*       Lee, B. S. (2009). "Stock Return and Inflation Revisited: An Evaluation of the Inflation Illusion Hypothesis", Journal of Banking and Finance, 34: 1257- 1273.

*       Lorde, T. (2011), "Export-led Growth: A Case Study of Mexico", International Journal of Business, Humanities and Technology, 33-44.

*       Pesaran, M.H. and Pesaran, B. (1997). “Working with Microfit 4.0: Interactive Econometric Analysis”, Oxford University Press, Oxford.

*       Pesaran, M.H. and Shin, Y. (1999). “An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis”, In: Strom, S. (Ed.), Econometrics and Economic Theory in 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Cambridge University Press, Cambridge Chapter 11.

*       Pesaran, M.H. and Smith, R.P. (1998). “Structural analysis of cointegrating VARs”, Journal of Economic Survey, 12: 471–505.

*       Pesaran, M.H., Shin, Y. and Smith, R.J. (2001). “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16: 289–326.

*      Siddiki, J.U.(2000). “Demand for money in Bangladesh: A cointegration analysis”, Applied Economics, 32: 1977-1984