بررسی میزان تاثیر پذیری سرمایه گذاری مستقیم خارجی از توسعه بازار پولی و مالی در اقتصاد ایران

الموضوعات : دانش سرمایه‌گذاری

غلامرضا زمردیان ¹ (عضو هیات علمی گروه مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی (نویسنده مسئول))
فرهاد حنیفی ² (عضو هیات علمی گروه مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
بابک محبوبی ³ (کارشناس ارشد علوم اقتصادی)

تاريخ الإرسال : 19 السبت , صفر, 1438 تاريخ التأكيد : 10 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 04 الأربعاء , رجب, 1439

الکلمات المفتاحية: سرمایه گذاری مستقیم خارجی, بازار مالی, نرخ ارز حقیقی, ARDL, نرخ تعرفه,

ملخص المقالة :

سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از متغیرهای مهم اقتصادی است که می تواند با توجه به ویژگی هایش، بر رشد و توسعه اقتصادی تاثیر مثبت بگذارد. شناخت عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری خارجی می تواند در سیاستگذاری کشورهایی که نتوانسته اند از این عامل به خوبی استفاده کنند، مفید واقع شود. در این مقاله در قالب یک الگوی اقتصادسنجی با استفاده از روش بازگشتی با وقفه های توزیعی به بررسی تاثیر توسعه بازارهای مالی (پولی و سرمایه) بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی طی دوره 1350 تا 1393 در اقتصاد ایران می پردازیم. نتایج حاکی از آن است که اولاً ارتباط بلندمدت تعادلی بین رشد بازارهای مالی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی وجود دارد. ثانیاً در کوتاه مدت توسعه بازارهای مالی دارای تاثیر مثبت بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی است این تاثیر در بلندمدت برای بازارهای پولی تایید می شود، ولی در خصوص بازار سرمایه مورد تایید قرار نمی گیرد.ثالثاً نرخ ارز حقیقی، توسعه بازار های پول و سرمایه دارای تاثیر مثبت و موجودی سرمایه، نرخ تعرفهو شاخص اسمی دستمزد دارای تاثیر منفی بر سرمایه گذاری خارجی هستند.

المصادر:

*       بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ (1393)؛ موجودی سرمایه در اقتصاد ایران؛ معاونت اقتصادی، اداره حساب های اقتصادی.

*       حیدری، پروین و افشاری، زهرا، (1390)؛ عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با تاکید بر شاخص های حکمرانی؛ فصلنامه پژوهش های اقتصادی،سال دوازدهم،شماره اول، ص ۱۴۶-۱۴۵.

*       ذوالقدر، مالک، (1388)؛ مبانی نظری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی؛ فصلنامه سیاست،دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دور ۳۹، شماره ۲.

*       رضایی، مهدی (1388)؛ عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری خارجی در صنایع ایران؛ تهران؛ موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی.

*       شاه‌آبادی، ابوالفضل و عبدالله، محمودی (۱۳۸۵)،تعیین‌کننده‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (مطالعه موردی ایران)، جستارهای اقتصادی، شماره ۵، صص ۲۰۷ - ۱۸۹.

*       شیخ‌الاسلامی، محمدحسین، (۱۳۸۴)؛ مناسبات بین‌المللی تشنج‌آمیز با ایالات متحده آمریکا و اروپا و عدم جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران؛ رساله دکتری روابط بین‌الملل؛ دانشگاه تهران.

*       مهدوی عادلی، محمدحسین و دیگران، (1378)؛ تأثیر حکمرانی خوب بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با کشورهای با درآمد متوسط؛ مجله دانش و توسعه، سال ۱۵، شماره ۱۰۶، ۲۴-۸۰.

*       عاقلی کهنه شهری، لطفعلی، (1384)؛ تخمین تابع سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای منتخب اسلامی؛ پژوهشنامه اقتصادی تابستان؛ شماره 17.

*       غفاری، فرهاد و اکبری، جابر؛ (1390)؛ بررسی عوامل اقتصادی مؤثر برجذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای نفت خیز خاورمیانه؛ فصلنامه اقتصاد کاربردی؛ دوره 2، شماره 4 (پیاپی 7)؛ صفحه 1 – 22 .

*       گرایلی نژاد، غلامرضا؛ دقیقی اصل، علیرضا؛ استاد رمضان، آذین سادات ؛ (1393)؛ تاثیر عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی با تاکید بر متغیرهای نهادی و ساختاری؛ فصلنامه علوم اقتصادی؛ دوره 8، شماره 29، زمستان 1393، صفحه 131-150.

*       محمدی، حسین و نارویی، محبوبه (1393)؛ اثرگذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی در تعامل با توسعه مالی روی رشد اقتصادی (مطالعه موردی کشورهای منتخب اسلامی)؛ فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران؛ سال نوزدهم؛ شماره 61؛ ص ص 149 – 171 .

*       موتمنی، مانی؛ آریایی، فائزه؛ (1392) تاثیر توسعه مالی در اثرگذاری سرمایه گذاری خارجی بر رشد اقتصادی در منطقه خاور میانه و جنوب آفریقا؛ فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال ششم، شماره 18، تابستان، ص ص 1- 15.

*       مهدوی، رحمان؛ مهدوی روح اله؛ (1387)؛ تاثیرگذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی و توسعه بازار مالی بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین؛ شماره 14؛ ص ص 129-147.

*       نجارزاده، رضا؛ ملکی، مهران؛ (1384)؛ بررسی تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی با تکیه بر کشورهای صادرکننده نفت؛ فصلنامه پژوهش های اقتصادی، سال هفتم، شماره 23، ص ص 147-163.

*       نوفرستی، محمد (1378)؛ ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی؛ تهران؛ موسسه خدمات فرهنگی رسا؛ ص ص 92 – 100.

*       هژبر کیانی،کامبیز؛ سبزی،کیومرث؛ (1385)؛ تخمین تابع عرضه سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران؛ مجله: پژوهشنامه اقتصادی؛ شماره 22؛44 صفحه–ص ص 161 تا 204.

*       Adeoye، A.، (2004); Macroeconomic Level Corporate Governance and Fdi in Emerging Markets: Is There a Close Relationship? A Dissertation Thesis Presented to the Management Department, School of Social Science and Public Policy, King،s College London.

*       Asiedu, E, Lien، D; (2011); "Democracy, Foreign directinvestment and nationalresovrces", Journal of International Economics, vol.82.

*       Azman – saini, w.n.w, Baharumshah, A.Z, "Foreign Direct Investment, Economic Freedom and Economic Growth", Economic Modeling, VOL. 22, pp.19029-1089, 2010.

*       Bajio, R. and Simon, S. (1994). "An Econometric Analysis of Foreign DirectInvestment 1964-89"., Southen& Economic Journal, Vol.1 ,No.2

*       Boiver, L. & J. H. Bergstrand (2003), "Do Free Trade Agreements ActuallyIncrease Members’ International Trade?", Journal of International Economics,Vol. 71, PP. 72-95.

*       Banerjee, A. , J.J. Dolado and Master, R. (1992), “On Some Simple Test ForCointegration: The Cost Simplicity”, Bank of Spain Working Paper No.9302.

*       Brendan. P, (2007); “Democracy, Property Rights and FDI in Developing Countries A Regional Analysis,” Honor Paper Presented to Macalester College, Economic Departman. Minneapolisfed.org/mea/contest/ 2007 papers/ierpont.pdf.

*       Constantina , Kottaridi , Thansis ,Stengos,(2010), Foreign Direct Investment , Human Capital and Non- linearities in Economic Growth, Journal of Macroeconomics 32(2010) 858-871.

*       DevitaGlauco, & Lawler Kevin, (2004), "Foreign Direct Investment and Its Determinants, A look to the past, A view to the future " . In Foreign Investmen in developing countries, by H.S.Kehal .London : Palgrave, Macmillon ltd.

*       Dunning . J., (1977), "Trade, Location of Economic Activity And MNE : search for Eclectic Approach " International Economics.

*       Dunning . J., (1988), "Location and The multinational Enterprise :ANeglected Factor" , Journal of International Business Studies.

*       Globerman, S., D. Shapiro،“Global Foreign Direct Investment flows. The role of governance infrastructure : world development 30 (11): 1899-1919،2002.

*       Frawsen, G., Henrik, J. (2004). FDI & Developing Countries, How To Attract Trans- National Corporation?. School of Economics and Management, LUND University, PP: 3.

*       Hymer, S.H. The International Operations of National Firms: A Study of DirectForeign Investment, (Cambridge, MA: MIT Press, 1960 &1976), pp.203-223.

*       Ian A &VasantiMonsingh Peter (2001); “The Determinants of FDI in china” , paper presented at the 30th conference of Economics, University of Western Australia (23 nd- 26th Sep).

*       Jones, Jonathan, (2005)" Foreign Direct Investment and the Regional Economy", University of Newcasel uh.

*       J. Jun, , (1989). "Tax Policy and International Direct Investment", NBER Working Paper Series,WP, No.3048.

*       Kehal.s. (2004), Foreign Investment In Development Countries. Austrialia, University of Western Sydny.

*       Kathuria ,V,(2001), Foreign Firms, Technology Transfer and Knowledge Spillovers to Indian Manufacturing Firms: A stochastic frontier analysis.Applied Economics 33,625-642.

*       Li, Quan, Resnick, Adam, 2003. Reversal of fortunes: democratic institutions and FDI inflows to developing countries. International Organization 57, 175–211.

*       Lucas, Robert E, Jr, (1990) "Why Doesn't Capital Flow From Rich to Poor Countries", AmericanEconomic Review, Vol. 80, pp.92-96.

*       Poelhekke,s, vanderploeg, F, (2010), "Do natural resources attract FDI  Evidence from non- stationary sector Level data", DNB working paper, no 200.

*       Posner M. V. (1961), “International Trade and Technical Change”, Oxford Economic Papers, 13 (3): 323-341.

*       Quazi, R., 2007. Economic freedom and foreign direct investment in East Asia. Journal of the Asia Pacific Economy 12 (3), 329–344.

*       Saini Azman W.N.W, Siong Hook Law, Abd Halim Ahmad (2010), FDI and Economic Growth : New Evidence on the Role of Financial Markets, Economics Letters, Vol 107. No 2. Pp 211-213.

*       Unctad (1998) World Investment Report; New York and Geneva, United Nation, PP. 91 – 116.

*       United Nations Conference on Trade and Development,Foreign Direct Investment  database(UNCTAD), (1970-2014).

*       Vernon. R. (1966), "International Investment and the International trade In the productCycle ", Quartely Journal of Economices.

*      Wernick, A. D., J. Haar, and S. Shane (2009), “Do Governing Institutions Affect Foreign Direct Investment Inflows? New Evidence from Emerging Economies,” International Journal of Economics and Business Research, 1, 317-332.