تجزیه و تحلیل وضعیت آلودگی هوا ناشی از اثرات اقلیمی ریزگردها و توفان های گردو غبار در مناطق جنوبی استان همدان

الموضوعات :

محمد قاسم ترکاشوند ¹ , مهرداد کیانی ²

1 - - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران * (مسوول مکاتبات)
2 - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران

تاريخ الإرسال : 18 الأربعاء , شعبان, 1437 تاريخ التأكيد : 06 الأربعاء , ذو الحجة, 1437 تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , ربيع الثاني, 1439

الکلمات المفتاحية: گردوغبار, ریزگرد, توفان, آلودگی هوا, استان همدان,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: یکی از مشکلات زیست محیطی در مناطق غربی ایران فعالیت توفان های گردوغبار و ریزگردها در اتمسفر شهرها است. شهرهای ملایر، نهاوند و تویسرکان در جنوب استان همدان و غرب ایران از ورود توفان های گردوغبار و ریزگردها آسیب پذیر هستند. در این پژوهش وضعیت توفان های گردوغبار، ریزگردها و نیز وضعیت میدان دید و نحوه ورود این توفان ها به درون شهرها مورد مطالعه قرار گرفته است. روش بررسی: در این پژوهش دوره های آماری مختلف برای سه شهر مورد نظر در طول سال های 1992 تا 2010 مورد مطالعه قرار گرفت. سپس وضعیت باد غالب، پراکندگی توفان ها و کاهش میدان دید در طول سال بررسی شدند. همچنین نقشه های مربوط به الگوهای فشار در روزهای وقوع توفان برای انجام تحلیل سینوپتیکی تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: حداکثر وقوع گردوغبار در طول سال در شهر ملایر اواسط بهار، در نهاوند اوایل بهار و اواسط تابستان و در تویسرکان اواخر بهار اتفاق افتاده است. بیش ترین تعداد توفان گردوغبار در تویسرکان و کم ترین آن ها در نهاوند شکل گرفته است. تغییرات دوره ای گردوغبار در منطقه، افزایش این پدیده اقلیمی را در سال های اخیر مشخص کرده است. تغییرات فراوانی گردوغبار با افزایش ارتفاع روند مثبتی در منطقه نشان داده است. وضعیت افزایش تعداد روزهای با میدان دید کم با ماه های شاخص وقوع توفان گردوغبار در منطقه مطابقت داشته و بیش ترین تعداد روزهای با میدان دید کم مربوط به خرداد و تیر بوده است. همچنین تحلیل همدیدی جو نشان می دهد در نزدیکی سطح زمین در هنگام وقوع توفان گرادیان شدید فشار و ناپایداری و در سطح 500 هکتوپاسکال جریان هم گرایی بر روی منطقه ایجاد شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که گردوغبار در خیابان های موازی با مسیر باد غالب به راحتی به قسمت های مرکزی شهر منتقل می شود و در اثر برخورد جریان گردوغبار با ساختمان های بلند شهر، قسمتی از جریان ریزگردها به طرف سطح زمین انتقال یافته و قسمتی دیگر از جریان در بخش پشت به باد ساختمان حالت پیچشی ایجاد می نماید. بخش دیگری از آن نیز در ارتفاعی بالاتر از ساختمان ها از سطح شهر عبور می کند. پوشش گیاهی در اطراف شهرها، ورود ریزگردها را به داخل شهرها کاهش داده و به عنوان یک عامل مثبت در کاهش آلودگی منطقه به حساب می آیند.

المصادر:

Reference

1. Anselin, L., Syabri, I., Kho, Y., 2009. GeoDa: An Introduction to Spatial Data Analysis. In Fischer MM, Getis A (eds) Handbook of applied spatial analysis. Berlin,Heidelberg and New York: Springer


2. Buchany, M., Fazeli, D., 2011. Environmental challenges and its consequences, dust and its consequences in the West of Iran, Journal of Policy making, No. 3, pp. 125-146. (In Persian)


3. Ciren, P., Kondragunta, S., 2014. Dust aerosol index (DAI) algorithm for MODIS, Journal of Geophysical Research: Atmospheres.119(8): pp.4770-92.


4. Engestadler, s., 2001. Dust storms freiquencies and their relationship to land surface conditions, frei drich- schiller university press, jena, Germany, p. 56.


5. Fengjin , Xiao, Zhou caiping, liao yaoming, 2008. Dust storms evolution in Taklimakan Desert and its correlation with climatic parameters, J. geogr. Sci, 18, pp. 425-514.


6. Gerasopoulos, E., Kouvarakis, G., Babasakalis, P., Vrekoussis, M., Putaud, J.P., Mihalopoulos, N., 2006. Origin and variability of particulate matter (PM10) mass concentrations over the Eastern Mediterranean, Atmos. Environ., No. 40, 25, pp.4679–4690.


7. http://www.esrl.noaa.gov (In Persian)


8. Hyun, C., Dong, W.S., Wonnyon, K., Seong, J.D., Soo, H.L., Minsoo, N., 2011. Asian dust storm particles induce a broad toxicological transcriptional program in human epidermal keratinocytes, Toxicology Letters, 200(1-2), pp. 92–99.


9. Islamic Republic of Iran Meteorological Organization (IRIMO), 2014. Climatic normal. (In Persian)


10. Jacquelyn, C., Climate analysis and long range forecasting of dust storms in Iraq, (Dissertation for the degree of Master of Science), Graduate college of Naval postgraduate academy, Monterey California, June 2009.


11. Kaviani, M., 2001. Microclimatology, First edition, Tehran, p. 219. (In Persian).


12. Krueger, B.J., Grassian, V.H., Cowin, J.P, Laskin, A., Heterogeneous chemistry of individual mineral dust particles from different dust source regions: the importance of particle mineralogy, Atmospheric Environment 2004; 38(36), pp.61- 6253.


13. MahmoudAbadi, M., Dehghani, F., Azim Zadeh, H., 2011. The study of the effect of soil particle size distribution on wind erosion severity, Journal of soil management and sustainable production, Kerman Agricultural Sciences and Natural Resources Faculty, Vol. 1, No. 1, pp. 81-98. (In Persian)


14. Ministry of Health, 2011. Dust and its effects on human health, Health Deputy, Health and Environment Center, Tehran (In Persian)


15. Mofidi, A., Jafari, J., 2011. Examining the role of regional atmospheric circulation on the Middle East in the summer dust storms in the South West of Iran. Journal of Arid Regions Geographic's Studies. No. 5:45-17 (In Persian)


16. Monikumar, R., Revikumar, P.V., 2012. Occurrence of widespread dust – followed by thunderstorm over Qatar on 4th February 2010 – a case study, Pakistan Journal of Meteorology, 9(17).


17. Nickovic, S., Kallos, G., Papadopoulos, A., Kakaliagou, O., 2011. A model for prediction of desert dust cycle in the atmosphere. Journal of Geophysical Research: Atmospheres (1984-2012). 106 (D16):18113-29.


18. PourAli, M., Taghizadeh, A., 2011. Investigation of causes and dust origin in Khuzestan Province, Journal of educational development of geography, Vol. 25, Issue 3, pp. 8-13. (In Persian)


19. Rostami, N., Alidadi, H., Salehi, P., JamaliBehnam, F., Doosti, S., Dowlatabadi, M., 2013. Investigating the Undesirable effects of dust on human health and the environment, 16th Iranian Environment Health Conference, Tabriz. (In Persian)


20. Shahsavani, A., Yarahmadi, M., Mesdsqinia, A., Younesian, M., Jafarzadeh, N., Naeemabadi, A., Salesi, M., Nadafi, K., 2012. Analysis of the process of dusts entering Iran with emphasis on Khuzestan province. Hakim Research Journal, Vol. 15, No. 3, Pages 192 – 202. (In Persian)


21. Sissakian, V.K., Al-Ansari, N., Knutsson, S. 2013. Sand and Dust storm events in Iraq. Natural Sci., 5, 1084-1094.


22. Vanderstraeten P., Lenelle, Y., Meurrens, A., Carati, D., Brenig, L., Delcloo, A., 2008. Dust storm originate from Sahara covering Western Europe: A case study, Atmospheric Environment, 42(21), pp. 93-5489.


23. Wang, X., Dong, Z., Zhang, C., Qian, G., Luo, W., 2009. Characterization of the composition of dust fallout and identification of dust sources in arid and semiarid North China, Geomorphology, 112, pp.144-157.


24. Wijayratne, U.C., Scoles-Sciulla S.J., DeFalco, L.A., 2009. Dust deposition effects on growth and physiology of the endangered Astragalus jaegerianus (Fabaceae). Madroño, 56(2), pp.81 –88.


25. World of industry newspaper, 2011, Dust damages to the beekeepers of Lorestan. (In Persian)


26. Yarahmadi, D., Khoshkish, A., 1392. Zoning dust phenomenon in the western half of Iran during the years 1990 to 2009, Journal of Applied Research in Geographic Sciences, No. 31, pp. 211-225.(In Persian).


27. Zijiang, Z., wang, x., 2012. Analysis of the severe group dust storms in eastern part of northwest china, journal of Geographichal seiences 12, 3, pp. 357-362.


28. Zolfaqari, H., Masumpour Samakush, J., ShayeganMehr, s., Ahmadi, M., 2011. Synoptic study of dust storms in western regions of Iran during the years 2005 to 2009, Journal of Geography and Environmental Planning, No. 43, pp. 17-34. (In Persian)