ارزیابی کیفیت آب مخازن چاه نیمة زابل از نقطه نظر شرب و کشاورزی ( با تکیه بر نمودارهای شولر و ویلکوکس)

الموضوعات :

ایمان همایون نژاد ¹ (عضو هیات علمی گروه کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه پیام نور، سیستان و بلوچستان *(مسوول مکاتبات).)
پریا امیریان ² (کارشناس ارشد گروه منابع طبیعی محیط زیست، دانشگاه پیام نور، سیستان و بلوچستان.)
عیسی پیری ³ (استادیار گروه کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه پیام نور، سیستان و بلوچستان.)

تاريخ الإرسال : 10 الأربعاء , رمضان, 1429 تاريخ التأكيد : 07 الجمعة , ذو الحجة, 1429 تاريخ الإصدار : 11 الأحد , جمادى الثانية, 1437

الکلمات المفتاحية: مخازن چاه نیمة زابل, نمودارهای شولر و ویلکوکس, آب شرب, آب کشاورزی,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف:مدیریت صحیح منابع آب بواسطه کمبود آن خصوصاً در مناطق شهری که نیاز آبی تعداد زیادی از مردم از منابع آبی محدود و با هزینه زیاد تصفیه سازی تامین می شود، از ضروریات است. مخازن چاه نیمه سه گودال طبیعی بزرگ در جنوب دشت سیستان، واقع در حوالی مصب هیرمند بوده که وسعتی معادل 50 میلیون متر مربع را اشغال کرده اند. از آب ذخیره شده در این مخازن که با آب باران و آب رودخانه سیستان پر می شوند، جهت آبیاری اراضی دشت سیستان، به ویژه در فصول کم آبی و تامین آب شرب شهرستان های زابل و زاهدان استفاده می شود. با توجه به بهره برداری آب آشامیدنی و کشاورزی از آب مخازن و در راستای ارزیابی کیفیت آب مخازن چاه نیمه به مدت 1 سال مطالعه ای با این هدف در مخازن چاه نیمه انجام پذیرفت. روش بررسی: در این بررسی غلظت کاتیون های Na+ ، Mg2+ ، Ca2+ و آنیون های Cl- ، SO42- و پارامترهای EC ، TDS و TH در 9 ایستگاه واقع در 3 دریاچه مورد نمونه برداری و سنجش قرار گرفت و در نهایت نتایج حاصل از آنالیز نمونه ها بر روی نمودارهای شولر و ویلکوکس منعکس گردید. یافته ها: بررسی ها حاکی از آن است که کیفیت آب مخازن به لحاظ شرب، بر طبق نمودار شولر در طبقه قابل قبول جای دارد و به لحاظ کشاورزی، بر طبق نمودار ویلکوکس در طبقه C3S1 که معرف کیفیت متوسط است، قرار می گیرد. بحث و نتیجه گیری: لذا در صورتی که خاک کشاورزی از نظر بافت سبک باشد، می توان از آب این مخازن جهت کشاورزی استفاده نمود.

المصادر:

1. شریعت پناهی، م.، 1377، اصول کیفیت و تصفیه آب و فاضلاب، انتشارات دانشگاه تهران، مهندسی محیط زیست، انتشارات کوشک.


2. ابراهیم زاده، ع.، 1379، دریاچة هامون و نقش آن در مسائل اقتصادی- اجتماعی و اکولوژیک سیستان، فصلنامة آب و محیط زیست،‌ شمارة 12، صفحه 13.


3. اداره کل حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان، پائیز 1381، گزارشی از بررسی مشکلات زیست محیطی آب و خاک استان سیستان و بلوچستان.


4. APHA, AwwA, 1992. Standard method for examination of water and waste water.


5. Envionmental protection Agency, 1999. Quality Criteria for water, Us .EPA, washington .D.C.


6. رسولیها، ش.، 1382، کیفیت آب برای کشاورزی، مرکز نشر دانشگاهی تهران.


7. American water work Assocition, 1990. water quality and treatment ,MC.Graw –Hill


8. Batie, s., Craig, A., 2004. Soil and water quality: An agenda for Agriculture journal of soil and water, volume 74, Issues3-4 , pages 296-312.


9. Conner, s., freeman, L., 2001. Drinking water quality: taking responsibility coloring book.