پیاده‌سازی مدل آمایشی کاربری توریسم با استفاده از مدل‌ تلفیقی تصمیم‌گیری ANP-DEMATEL و منطق فازی (مطالعه موردی: شهرستان ملایر)

الموضوعات :

رضوان حیدری ¹ , حمیدرضا پورخباز ² , سعیده جوانمردی ³ , علیرضا ایلدرمی ⁴

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران.
2 - استادیار، گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران. *(مسوول مکاتبات
3 - مربی گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران.
4 - دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.

تاريخ الإرسال : 07 الأربعاء , ذو القعدة, 1437 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , صفر, 1438 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1441

الکلمات المفتاحية: ANP-DEMATEL, آمایش سرزمین, تفرج متمرکز, تصمیم‌گیری چند معیاره, شهرستان ملایر,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: اکوتوریسم در واقع یک توریسم مسوولانه به محیط های طبیعی است که ضمن حفظ محیط زیست، سلامت جامعه محلی را نیز پایدار می سازد. از آن جا که انسان امروز در مواجهه و برخورد با طبیعت و محیط زیست شیوه معقولی را اتخاذ ننموده است لذا ارزیابی توان اکولوژیک، به عنوان استراتژی استفاده منطقی از سرزمین ضرورت پیدا می کند. روش بررسی: در این پژوهش با در نظر گرفتن توان اکولوژیک منطقه جهت کاربری توریسم اقدام به پیاده سازی مدل آمایشی این کاربری و پهنه بندی مناطق مستعد گردشگری گردید. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی است. بدین منظور از مدل تصمیم گیری چندمعیاره تعاملی ANP-DEMATEL جهت وزن دهی به معیارها و منطق فازی برای استانداردسازی معیارها استفاده شد. سپس با به کار گیری ترکیب خطی وزن دار (WLC) لایه ها با هم تلفیق شده و نقشه پراکندگی مناطق مستعد استخراج گردید. یافته ها: نتایج نشان داد 1/73 درصد از منطقه جهت توسعه اکوتوریسم مناسب است و تنها 4/ 11 درصد توان لازم را ندارد که در مناطق پر شیب منطقه قرار گرفته است . نتیجه گیری: در نهایت می توان نتیجه گرفت که تلفیق مدل های ترکیبی ANP-DEMATEL به همراه منطق فازی کارایی بالایی را در مکان یابی مناطق تفرجی دارد و راه حل موثری را جهت کمک به تصمیم گیری گروهی ارزیابان ارایه می دهد.

المصادر:

1. Sayyed Alipour, S. and Egbali, N., 2012. The role of historitical, cultural and ecotouris attractions in the tourism development of semnan province. Geographical Journal of tourism Space, 1 (1): 41-61. (In Persian)


2. Jamshidian, M. and Izadi, D., 2000. Tourism Management. Tehran Cultural Research Office Publications. (In Persian)


3. Chiu, Y., Iee, W., Chen, T.H., 2014. Environmentally responsible behavior in ecotourism: Antecedents and implications. Tourism Management, Vol. 40, pp. 321-329. 


4. Santarém, F., Silva, R., Santos, P., 2015. Assessing ecotourism potential of hiking trails: A framework to incorporate ecological and cultural features and seasonality. Tourism Management Perspectives, Vol. 16, pp. 190-206.


5. Tayyebi, S.K., Babaki, R.A. and Jabbari, A., 2007. An investigation of the relationship between tourism development and economic growth (1959-2004). Journal of the faculty of humanities and social sciences. 7 (26): 83 -110. (In Persian)


6. Ardekani, T., Danekar A., Karami, M., Aghighi, H., Rafie, G.H., Erfani, M., 2011. Chahbahar Golf zoning using multiple criteria decision for intensive tourism. Journal of Geography and Land Preparation, 1 (1): 1-20. (In Persian)


7. Javanmardi, S., Faraji Sabokbar, H.A., Yavari, A.R., Pourkhabbaz, H.R., 2012. Multi Criteria Evaluation of land suitability for agriculture land use by Geographic Information System (Case study: Qazvin Region). Journal of Environmental Research, 2 (4): 51-60. (In Persian)


8. Hampanezhad, E., 2014. Sustainable development in coastal tourism (Case study: Tonekabon beaches). First National Conference on Green Tourism in Iran, Hamadan, Iran. (In Persian)


9. Abdolamir, K., 2006. Land suitability analysis for anatomical development in northwest of Shiraz using Multi Criteria Evaluation (MCE) approach in Geographic Information System (SAG-GIS) environment. Journal of Geographical Research, 37 (54): 93-106. (In Persian)


10. Jankowski, p., 1995. Integrating geographical information systems and multi criteria decision making methods. International Journal of Geographical Information Systems, 9(3): 251-273.


11. Malczewski, j., 2006. GIS and multi criteria decision analysis: a survey of the literature. International Journal of Geographical Information Science, 20 (7): 703–726.


12. Jafari, Z., Mikaeili Tabrizi, A.R., Mohammad Zadeh, M., Abdi, O., 2012. Evaluation of ecotourism competence in Golestan national park by weighted linear combination method. Journal of Renewable Natural Resources Research, 2 (4): 25-37. (In Persian)


13. Farsari, Y., 2001. GIS-Based support for sustainable tourism planning and policy making. PhD candidate in the University of Surrey, UK, in collaboration with FORTH, Greece.                                                                                                                                                                 


14. Zhang, Z., Sherman, R., Yang, Z., Wu, R., Wang, W., Yin, M., Yang, G., Ou, X., 2013. Integrating a participatory  process  with  a  GIS-based  multi-criteria  decision analysis for protected  area  zoning in  China. Journal for Nature Conservation, 21: 225– 240.


15. Shams, M., Hashmi, N., 2011. Feasibility study of tourist attractions of Malayer Grand Dam and its role in economic development of surroundings. Conference on Tourism and Sustainable Development, Islamic Azad University, Hamadan Branch. (In Persian)


16. Deputy of Planning of Hamadan Governorate, Office of Planning and Budget, 2012. Operational Plan of the Fifth Development Plan of Malayer (2011-2015). First Edition, 236 pages. (In Persian)


17. Makhdoum, M., Darvish Sefat, A.A., Jafarzadeh, H., Makhdoum, A.R., 2001, Environmental assessment and planning with Geographic Information Systems (GIS). Tehran, First Edition, Tehran University Press. (In Persian)


18. Gogus, O., Boucher, T.O., 1998. Strong transitivity, rationality and weak monotonicity in fuzzy pairwise comparisons. Fuzzy Sets and Systems, 94 (1): 133-144.


19. Wu, W.W., 2008. Choosing knowledge management strategies by using a combined ANP and DEMATEL approach. Expert Systems with Applications, 35: 828-835.


20. Tseng, M.L., 2009. A causal and effect decision making model of service quality expectation using grey-fuzzy DEMATEL approach. Expert Systems with Applications, 36(4): 7738-7748.


21. Nazmfar, H., Alibakhshi, A., 2015. Evaluation of Khuzestan Province development indicators using integration technique. Geographical Planning of Space Quarterly Journal, 4 (14): 151-178. (In Persian)


22. Safaei Ghadikolahi, A.H., Tabibi, M.R.,, Haji Abadi, F., 2013. Compound method approach of FUZZY ANP-DEMATEL for making preference of green supplier Performance Assessment criteria (Case study: Iran Heavy Diesel Company). Journal of Management Research in Iran, 17 (3): 129 – 149. (In Persian)


23. Eastman, R.J., 2003. Idrisi for Windows User Guide. Clark University, New York.


24. Mohaghar A., Amin Naseri, M.R., 2001. Determination and clarification of the criteria of the decision made by Islamic Consultantive Assembly. Journal of Modarres Human Sciences, 5 (2): 155 – 178. (In Persian)


25. Kue, M-S., Liang, G-S., Huang, W-C., 2006. Extensions of Multicriteria Analysis with Pair Wise Comparison under a Fuzzy Environment. InternationalJournal of Approximate Reasoning, 43 (3): 268-285


26. Ataei, M., 2010. Fuzzy Multi-criteria Decision Making. First Edition, Shahroud University of Technology Publications. (In Persian)


27. Sheikholeslami, A., Sibi, A., 2012. The preparatory zoning proportionate to the function of ecotourism in the 7 series of Vashmard forests with multi-agent evaluation and using the AHP model in GIS environment. Journal of Conservation and Utilization of Natural Resources, 1 (2): 1-13. (In Persian)


28. Jalilvand, H., Karami, O., Shahnazari, A., Shabany, M., 2013, Amusement Evaluation Using AHP and Geographic Information System (GIS) (Case Study: Shahid Zare Forest Park, Mazandaran). Journal of Geography and Development, 10 (22): 107-118. (In Persian) 


29. Habtemariam, B., T., Fang, Q., 2016. Zoning for a multiple-use marine protected area using spatial multi-criteria analysis: The case of the Sheik Seid Marine National Park in Eritre. Marine Policy, 63:135-143.

8.      Pourkhabbaz, H.R., Javanmardi, S., Yavari, A.R., Faraji Sabokbar, H.A., 2013. Application of Multi Criteria Decision Making method and integrated ANP-DEMATEL Model to agricultural land suitability analysis (Case study: Qazvin Plain). Journal of Environmental Studies, 39 (3): 151-164. (In Persian)

9.      Amiri,  M.J., Salman Mahini, A.R., Jalali, S.G.A., Hossaini, S.M., Azari Dehkordi, F., 2010. A comparision of maps overlay systemic method and Boolean-Fuzzy logic in the ecological capability evaluation of NO. 33 and 34 watershed forests in Northern Iran. Environmental Sciences, 7 (2): 109 –124. (In Persian)