ارزیابی تاب‌آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و رتبه‌بندی مناطق پنج‌گانه آن با استفاده از مدل کوپراس

الموضوعات :

کرامت الله زیاری ¹ , اصغر پاشازاده ² , محمدحسن یزدانی ³

1 - استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران
2 - دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی
3 - استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی (نویسنده مسول)

تاريخ الإرسال : 29 الجمعة , ربيع الأول, 1440 تاريخ التأكيد : 09 الجمعة , ذو القعدة, 1440 تاريخ الإصدار : 06 السبت , ربيع الثاني, 1442

الکلمات المفتاحية: شهر اردبیل, تاب‌آوری شهری, مدل کوپراس, مناطق شهری, شهرهای اسلامی,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: امروزه تاب آوری شهرها یکی از مهمترین مباحث نوین مدیریت و برنامه ریزی شهری است. شهرهای اسلامی هم با توجه به اصول دین اسلام و فقه اسلامی، از این قاعده مستثنی نیستند و بایستی تاب آوری آنها در ابعاد انسانی، آنهم به خاطر انس با آموزه های دینی، نمود خاصی داشته باشد. از همین رو، هدف این پژوهش سنجش میزان تاب آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و رتبه بندی مناطق شهری آن است. روش بررسی: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان شاغل در شهرداری های پنچ گانه شهر اردبیل تشکیل دادند که به روش نمونه گیری گلوله برفی و به صورت هدفمند تعداد 50 نفر از آنها انتخاب و پرسشنامه تحقیق تکمیل شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcGIS، SPSS، Excel و مدل تصمیم گیری چندمتغیره کوپراس (KOPRAS) استفاده شده است. یافته ها: میزان تاب آوری شهر اردبیل 66/4 به دست آمده که حد متوسط را نشان می دهد. همچنین رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل براساس مدل کوپراس به ترتیب مناطق دو، سه، یک، پنج و چهار بوده است. از نظر سطح بندی در روش تحلیل خوشه ای، منطقه دو در سطح تاب آوری متوسط و بقیه مناطق در سطح تاب آوری ضعیف قرار گرفتند. نهایتاً، ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که ارتباط معکوسی بین بعد معنوی با سایر ابعاد تاب آوری وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این که به لحاظ کالبدی، مناطق تازه ساخت و برنامه ریزی شده، تاب آورتر می باشند، درحالی که در بعد انسانی و معنوی، مناطق قدیمی و بافت فرسوده، با مردمان بومی و معتقد به آموزه های دینی، تاب آورتر هستند.

المصادر:

1. Manyena, S. B. (2006). The concept of resilience revisited. Disasters, Vol. 30, pp. 433-450.


2. Ostovarizadkhah, Y. (2012). Recilienc models and concepts in natural disasters, Journal of prevention knowledge and critic management, Vol. 2, pp. 145-153. ]In Persian[.


3. Davis, I. & Izadkhah, Y. (2006). Building resilient urban communities. Article from OHI, Vol. 31, pp.11-21.


4. Salmani, M., KazemiSani, A., Badri. A., Matof, S. (2016). Recognition and analysis of variables and indices effect for recilienc, Evidences of Tehran East North and North parts, Environmental hazards spatial analysis, Vol. 2, pp.1-22. ]In Persian[.


5. Mayunga J.S. (2007). Understanding and Applying the Concept of Community Disaster Resilience: A capital based approach, a draft working paper prepared for the summer academy for social vulnerability and resilience building, 22 - 28 July 2007, Munich, Germany.


6. Pashazadeg, A., Yazdani, M. (2018). Urban Resiliency. Ardabil: Gonash-Negar Pub. ]In Persian[.


7. Norris, F. H., Stevens, S.P., Pfefferbaum, B., Wyche, K.F., Pfefferbaum, R.L. (2008). Community Resilience as a Metaphor, Theory, Set of Capacities, and Strategy for Disaster Readiness, Am J Community Psychol, Vol. 41, pp. 127- 150.


8. Zhou, H., Wang, J., Wan, J., Jia, H. (2009). Resilience to natural hazards: A geographic perspective, Nat Hazards, Vol. 53, pp. 21–4


9. Salmani-moghaddam, M., AmirAhmadi, A., Kavian, F. (2014). Land use planning application in increasing urban recilienc against earthquake by using Geographical Information System (GIS) (Case study: Sabzevar city) Dry regions geographical studies, Vol. 17, pp. 17-34. ]In Persian[.


10. Rafieian, M., Rezaei, M, R., Askari, A., Parhizkar, A., Shayan, S. (2011). The conceptual explanation of resilience and making it important oncommunity-based disaster management (CBDM), Journal of Spatial Planning, Fifteenth period, Vol. 4, pp. 41-19.]In Persian[.

11.Salmani-moghaddam, M., AmirAhmadi, A., Kavian, F. (2014). Land use planning application in increasing urban recilienc against earthquake by using Geographical Information System (GIS) (Case study: Sabzevar city) Dry regions geographical studies, Vol. 17, pp. 17-34. ]In Persian[.

1. Farzad-Behtash, M, R., Pir-babaei, M, T., Key-Nezhad, M, A., Agha-babaei, M, T. (2012). The Explanation of dimensions and components of resilience of Islamic cities, journal of Iranian-Islamic city Studies, Vol. 9, pp. 121-113.]In Persian[.

13.Yazdani, M., Pashazadeg, A. (2018).Assessing the Resiliency of Iranian-Islamic Cities (Case Study: Tabriz), Journal of Geography and Regional Development, Vol. 15, pp. 149-172. ]In Persian[.

1. Farzad-Behtash, M. R., Pir-babaei, M. T., Key-Nezhad, M. A., Agha-babaei, M. T. (2012). The Explanation of dimensions and components of resilience of Islamic cities, journal of Iranian-Islamic city Studies, Vol. 9, pp. 121-113.]In Persian[.

15.Mulliner, E., Smallbone, K., Vida, M. (2013). An Assessment of Sustainable Housing Affordability Using Multiple Criteria Decision Making Method, Omega the International Journal of Management Science, Vol. 41, pp. 270-279.

16.Yazdani, M., Pashazadeg, A. (2018).Assessing the Resiliency of Iranian-Islamic Cities (Case Study: Tabriz), Journal of Geography and Regional Development, Vol.15, pp. 149-172. ]In Persian[.

1. Rezaei, M. R. (2010). Explain the resilience of urban communities to reduce the effects of natural disasters (earthquake) Case Study: Tehran metropolis, Ph.D. Thesis, field of urban planning, Tarbiat Modarres University. ]In Persian[.

18.Consulting engineering of Pars Ariyan Ravard (2013), Empowerment plan of Ardebil informal residents, Ardebil municipality.]In Persian[.

1. Kalantary, K. (2008). Processing and analysis of data on socio-economic research. Fourth edition. Tehran: Farhang e Saba Pub. ]In Persian[.