بررسی اسناد حقوق بین الملل حفاظت محیط زیست در مقابله با بیابانزایی در منطقه خاورمیانه
الموضوعات : environmental lowمنیژه گنجعلی نژاد 1 , علی زارع 2 , سید عباس پورهاشمی 3
1 - دکترا مدیریت محیط زیست ،گروه حقوق محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار و عضو هیات علمی، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - عضو هیات علمی و رئیس موسسه تخصصی حقوق بین الملل کانادا، تورنتو، کانادا.
الکلمات المفتاحية: خشکسالی, حفاظت محیط زیست, مقابله با بیابانزایی, اسناد حقوق بین المللی. ,
ملخص المقالة :
به دنبال خشكسالي و قحطي در اوايل دهه هفتاد میلادی درآفريقا، موضوع بيابان زايي به عنوان يك معضل جهاني مطرح شد، اقدامات اجرایي و آموزشي جهت مقابله با بيابانزايي در سطح چهار قاره آسيا، آفريقا، آمريكاي لاتين و اروپا انجام گرفت، در 17 ژوئن 1994 متن کنوانسیون مزبور نهایی گردید. کشورهای کمتر توسعه یافته ، به ویژه کشورهای افریقایی و خاورمیانه بیشتر با مسائل مرتبط با خشکسالی و بیابانزایی مانند فقر ،بهداشت و تعذیه ناکافی و مسائل ناشی از مهاجرت درگیر هستند. اقدامات اجرایی جهت مقابله با بیابانزایی انجام گرفته ولی این اقدامات متناسب با نيازهاي جامعه جهاني نبوده و راه حل اساسي براي رفع مشكل بيابانزايي نمي تواند باشد.
اما واقعيت امر اين است كه در حوزه اسناد حقوقي ،ضعف جدي در اين زمينه احساس مي شود. به عبارت دیگر، كشورهایي كه به نوعي با اين پديده درگير هستند اقدامات عملي موثري در رابطه با تدوين و تصويب اسناد الزام آور براي كاهش بیابانزایی به عمل نیاورده اند.کشورهای خاورمیانه بیش از سایر کشورهای جهان درگیر عواقب و پیامدهای ناشی از خشکسالی و بیابانزایی هستند و اثرات آن نیز در پدیده های گردوغبار که چندسالی این منطقه را دربرگرفته است ،مشهود می باشد.البته بي شك اين كوتاهي كشورها ريشه در مسائل متعددي از جمله مسائل سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي دارد.
در این راستا، مقاله حاضر در صدد است تا با استفاده از روش های تحلیلی _توصیفی به بررسی اسناد حقوق بین المللی مرتبط با مسئله بیابانزایی پرداخته و خلاء حقوقی موجود در این زمینه را مشخص نماید.
هرچند اسناد بین‌المللی متعددی در زمینه بیابانزایی تدوین شده و تلاش‌های فراوانی برای مقابله با بیابانزایی صورت گرفته است، با نگاهی به اسناد بین‌المللی، می‌توان دریافت که اسناد حقوقی مرتبط با بیابان گستری اگر قابلیت حل مشکلات را داشتند نیاز به راه حل جدید احساس نمی شد و به منظور جلوگیری از منازعات دولت های منطقه ای مواجه با معضل بیابانزایی به منظور حداقل رساندن خسارات ناشی از بیابانزایی ملزم به دستیابی به توافق نامه منطقه ای برای مقابله با بیابانزایی می باشند به شرط لازم الاجرا بودن ،زیرا کنوانسیون ها یا فاقد ضمانت اجرا می باشند و یا دارای ضمانت اجرای ضعیفی می باشند و در نتیجه در اجرا دچار مشکلات می شوند. یک معاهده منطقه ای بین کشورهای ذینفع و متاثر از این وضعیت ،باید شکل گیرد و نیاز است که خاص منطقه خاورمیانه باشد . برای دستیابی به نتایج ملموس ،باید چالش های موجود در زمینه اجرای این اسناد رفع شود .آینده پایدار خاورمیانه نیازمند همبستگی منطقه ای ،تعهد جدی به اصول توسعه پایدار و بهره گیری از ابزارهای حقوق بین الملل است.
1. soraya yaghobi ,e al 1399,Investigating and compering the desertification process in dry and semi – dry regions with emphasis on climate criteria , Jornal of spatial Analysis of Environmental hazardoze, number 2, p 103-120. (In Persian)
2. abbas ali vali ,mahvash mehrabi, 1400, Analyzing the resilience and social -econemic vulnerability of urban communities to drough, Jornal of spatial Analysis of Environmental hazardoze, number 1, p 215-232. (In Persian)
3. Gholamhossein Abdinejad, Daud Natghi, 1389, (Desert and dealing with desertification in Iran), Pune Publishing. (In Persian)
4. Clean air standards for the years 1388, 1389, 1390 approved on 05/11/1388. (In Persian)
5. Office of Law and Affairs of the Presidential Assembly, Collection of Laws and Regulations on Environmental Protection of Iran, Volume II, Publications of Environmental Protection Organization, Tehran, 1379. (In Persian)
6. United Nations Convention to Combat Desertification in Those Countries Experiencing Serious Drought and/or Desertification, Paris. 1994.
7. Atabi, Farida, Nazimi, Mehrdad, Siddiqui, Amir Abbas, Tawakli, Nermin, "Reviewing the obligations and provisions of the Climate Change Convention and evaluating its implementation in the Islamic Republic of Iran", Environmental Science and Technology Quarterly: Summer 2009, Volume 12. No. 2, p. 147. (In Persian)
8. Seyed Ali Jozi, Javid Jafarpour, 2009, Environmental Law, Iran Agricultural Science Publication. (In Persian)
9. The 21st Annual Conference of the Parties to the United Nations Climate Change Convention, January 2014, Office of the National Climate Change Plan. (In Persian)
10. Ramsar Convention Secretariat, “The Ramsar Convnetion Manual: a Guide to the Convention on Wetlands”, 6th Editions, Ramsar Convention Secretariat, Gland, Switzerland, 2013, p.21.
11. Convention on Conservation of Wetlands of International Importance Especially as Waterbirds Habitat (Ramsar Convention), December 21, 1971.
12. Timoshenko, Alexander S., “Protection of Wetlands by International Law, Pace Environmental Law”, School of Law of Pace University, vol.5, issue 2, 1988, p. 466.
13. Regina Amendments to the Convention on Wetlands, Extraordinary Conference of the Contracting Parties, Regina, Saskatchewan, Canada, 1987.
14. Talai, Farhad, Daryadel, Ehsan, "Investigation of Anzali Wetland Challenges and Solutions in the Framework of the Ramsar Convention", International Legal Journal, No. 52, Spring and Summer 2014, p. 288. (In Persian)
15. union.org) ـ.(WWW.africa
16. Habibi, Mohammad Hassan, 1389, "Environmental Law", Tehran University Publications, Volume II. (In Persian)
17. Hannam, Ian and Boer, Ben. 2004.Drafting Legislation for Sustainable Soils: A Guide. IUCN, Gland, Switzerland and Gambridge
18. Abdulhi, Mohsen, 1389 "Environmental Law Book", Khorsandi, Tehran. (In Persian)
19. Hannam, Ian with Bore, Ben .2002. Legal and Institutional Frameworks for Sustainable Soils: A Preliminary Report. IUCN, Environmental Policy and Law Paper.No45.
20. ASEAN Agreement on Transboundary Haze Pollution, Kuala Lumpur, Malaysia, 2002.
21. Iran's Forests and Ranges Organization, 1380; Law to Combat Desertification and Adjust the Effects of Drought, Publications of the Rural Development Institute. (In Persian)
22. The text of the memorandum of understanding between Iran and Iraq for desertification, Hamshahri News, news code: 87691. (In Persian)
23. Regional Partnership Alliance to Combat Sand and Dust Storms, Ankara, Turkey, 2010.
24. Iran's Forests and Ranges Organization, 1380; Law to Combat Desertification and Adjust the Effects of Drought, Publications of the Rural Development Institute. (In Persian)
25. www.Mashreghnews.ir
