تاثیر خرخاکی (Hemilepistus shirazi Schuttz) بر نفوذپذیری خاک در شبکههای پخش سیلاب گربایگان فسا
الموضوعات :غلامرضا رهبر 1 , عطاء اله کاویان 2 , آهنگ کوثر 3 , محمود حبیب نژاد روشن 4 , کاکا شاهدی 5
1 - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز، ایران*(مسوول مکاتبات).
2 - دانشیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
3 - استاد پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز، ایران
4 - استاد گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
5 - دانشیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
الکلمات المفتاحية: گسترش سیلاب, سخت‌پوست, گربایگان فسا, نفوذپذیری,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: پخش و گسترش سیلاب در کشتزارها و مراتع، به ویژه آنها که بر روی آبخوان‌های بالفعل و بالقوه قرار دارند راهی ساده و ارزان برای مهار بیابان‌ها و تغذیه مصنوعی سفره‌های آب‌های زیرزمینی به شمار می‌رود. حضور سخت پوستی خاک‌زی به نام خرخاکی در شبکههای پخش سیلاب گربایگان فسا در جنوب شرقی استان فارس دگرگونی هایی چشمگیر را در کیفیت و همچنین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک به وجود آورده است. مهم‌ترین اهداف این تحقیق، اندازه‌گیری و مقایسه نفوذ پذیری خاک در شبکههای پخش سیلاب با حضور و بدون حضور خرخاکی می‌باشد مواد و روش‌ها: این مطالعه در ایستگاهآبخوان‌داری کوثر در دشت گربایگان فسا، در 200 کیلومتری جنوب شرقی شیراز انجام شد. یکی از شبکههای پخش سیلاب گربایگان به نام بیشه‌زرد 1 انتخاب گردید. نوار دوم این شبکه را به 11 قسمت مساوی تقسیم، در هر قسمت سه آزمایش نفوذپذیری با کاربرد استوانه‌های دوگانه انجام گردید. متوسط هر سه آزمایش را برای 11 قسمت فوق به عنوان نفوذپذیری هر قسمت در نظر گرفته شد. همچنین در مکان‌هایی از این شبکه که فعالیتی از خرخاکی‌ها به چشم نمی‌خورد نیز آزمایش‌های نفوذپذیری به همان میزان انجام گرفت و با یکدیگر مقایسه شد. یافته‌ها: خرخاکی‌ها، نفوذپذیری شبکه‌ها را به گونه‌ای چشمگیر افزایش می‌دهند. میانگین نفوذ 2/7 سانتی‌متر بر ساعت است (200 لیتر بر ثانیه در هکتار) که حدودا 5 برابر مناطق شاهد است و یک اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد نشان می‌دهد. نتایج همچنین نشان می‌دهد که یک اختلاف معنی‌داری بین فعالیت خرخاکی و شاهد در سطح یک درصد وجود دارد. بحث و نتیجه‌گیری: خرخاکی می‌تواند به عنوان یک عامل مفید برای کنترل خاک‌های سله بسته از رسوبات در حوضچه‌های تغذیه مصنوعی باشد، آنها نفوذپذیری این شبکه‌ها پس از 30 سال در حد قابل قبولی حفظ و عمر مفید شبکههای پخش سیلاب را زیاد می‌کنند.
- Kowsar, A. Floodwater spreading. Fars Research Center for Agriculture and Natural Resources, 1993 58 p.
- Blanchart, E. 1992. Restoration by earthworms of the macroaggregate structure of the destructured savana, soil under field condition. Journal of Soil Biology & Biochemistry, 24:1587-1595.
- Kowsar, A. 1998. Aquifer management: A key to food security in the deserts of the Islamic Republic of Iran. Journal of Desertification Control Bulletin (UNEP), 33:24-28.
- Gangini, A., M. Farmanara, 1966. Soil Science Report (semi detail). No. 97. Soil Science and Soil Fertility Inistitute. 78 p.
- Nejabat, M. 2009. Decision support system for desertification control through floodwater spreading in Islamic Republic of Iran.Ph.D thesis, UPM, Malaysia, 320 p.
- Kowsar, A. 1991. Floodwater spreading for desertification control: An integrated approach. Journal of Desertification Control Bulletin (UNEP), 19: 3-18.
- Rahimi, H. Morphological and biological characteristics of sowbug. Zeitun: Scientific and Specific Monthly in Agriculture. 115: 36-38. 1993. (in Farsi).
- Teh, C. B. S. and Talib, J. 2006. Soil Physics Analysis. Publisher: Serdang, Selangor University Putra Malaysia Press. 42 p.
- Bouwer, H. 1986. Methods of Soil Analysis. Part 1. Physical and Mineralogical Methods. SSSA Book Series, No 5. Publisher: American Society of Agronomy-Soil Science Society of America, pp. 825- 844.
- 10. FAO/AGL. 2005 The Land and Water Development Division. http://watsagri.nstl.gov.cn/MirrorResources/10004/default.stm.html. Accessed on 21 December.
- Edwards, C. A. and Lofty, R. 1980. The effects of earthworm inocu- lation upon the root growth of direct drilled cereals. Journal of Applied Ecology, 17: 533-543.
- Mando, A., Stroosnijder L. and Brussard L. 1996. Effects of termites on infiltration into crusted soil. Journal of Geoderma, 74:107-113.
_||_
- Kowsar, A. Floodwater spreading. Fars Research Center for Agriculture and Natural Resources, 1993 58 p.
- Blanchart, E. 1992. Restoration by earthworms of the macroaggregate structure of the destructured savana, soil under field condition. Journal of Soil Biology & Biochemistry, 24:1587-1595.
- Kowsar, A. 1998. Aquifer management: A key to food security in the deserts of the Islamic Republic of Iran. Journal of Desertification Control Bulletin (UNEP), 33:24-28.
- Gangini, A., M. Farmanara, 1966. Soil Science Report (semi detail). No. 97. Soil Science and Soil Fertility Inistitute. 78 p.
- Nejabat, M. 2009. Decision support system for desertification control through floodwater spreading in Islamic Republic of Iran.Ph.D thesis, UPM, Malaysia, 320 p.
- Kowsar, A. 1991. Floodwater spreading for desertification control: An integrated approach. Journal of Desertification Control Bulletin (UNEP), 19: 3-18.
- Rahimi, H. Morphological and biological characteristics of sowbug. Zeitun: Scientific and Specific Monthly in Agriculture. 115: 36-38. 1993. (in Farsi).
- Teh, C. B. S. and Talib, J. 2006. Soil Physics Analysis. Publisher: Serdang, Selangor University Putra Malaysia Press. 42 p.
- Bouwer, H. 1986. Methods of Soil Analysis. Part 1. Physical and Mineralogical Methods. SSSA Book Series, No 5. Publisher: American Society of Agronomy-Soil Science Society of America, pp. 825- 844.
- 10. FAO/AGL. 2005 The Land and Water Development Division. http://watsagri.nstl.gov.cn/MirrorResources/10004/default.stm.html. Accessed on 21 December.
- Edwards, C. A. and Lofty, R. 1980. The effects of earthworm inocu- lation upon the root growth of direct drilled cereals. Journal of Applied Ecology, 17: 533-543.
- Mando, A., Stroosnijder L. and Brussard L. 1996. Effects of termites on infiltration into crusted soil. Journal of Geoderma, 74:107-113.
