بررسی توان و ارزیابی تغییرات زمانی مکانی شهر یاسوج در راستای توسعه شهری
الموضوعات :آرزو سلامت نیا 1 , سید علی جوزی 2 , سعید ملماسی 3 , رویا نزاکتی 4 , مژگان زعیم دار 5
1 - دانش آموخته دوره دکتری تخصصی آمایش محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2 - استاد تمام گروه محیط زیست، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال(مسئول مکاتبات ).
3 - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
4 - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
5 - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
الکلمات المفتاحية: تغییرات زمانی و مکانی, تغییرات کاربری اراضی, شهرستان یاسوج, ماهواره لندست, فرایند تحلیل سلسله مراتبی,
ملخص المقالة :
توسعه پایدار، توسعه ای است که بدون تهدید توانمندی های نسل آینده در تامین نیازهای خود،به نیازهای نسل حاضر پاسخ گوید. بنابراین یکی از مهم ترین اقدامات برای دستیابی به توسعه پایدار آن است که قبل از اجرای هر طرح توسعه، مطالعات مختلف زیست محیطی انجام شود زمینه و هدف در این مطالعه با هدف بررسی توان و ارزیابی تغییرات زمانی مکانی شهر یاسوج، تلاش شده است بر پایه بکارگیری تکنیک ترکیب خطی وزن دار، تناسب منطقه برای کاربری توسعه شهری پیش بینی شود. همچنین به بررسی روتد تغییرات زمانی مکانی شهر یاسوج پرداخته شود . روش بررسی به منظور بررسی میزان توان و ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی در راستای توسعه شهری، براساس نظرات کارشناسان و بررسی پژوهش های قبلی، معیارها و زیرمعیارهای پیشنهادی مشخص گردید. سپس مقایسات زوجی ابعاد و معیارها، با استفاده از تکنیک AHP به کمک 30 نفر از اعضای هیئت علمی و کارشناسان متخصص صورت پذیرفته است.. پس از انجام مقایسات زوجی، لایه های اطلاعاتی معیار های مورد نظر در محیط Idrisiاستانداردسازی شده و در محیط GIS، لایه های مذکور به منظور تعیین تناسب اراضی برای توسعه ی شهری ترکیب شدند. در ادامه، جهت بررسی روند تغییرات زمانی-مکانی کاربری اراضی محدوده شهر یاسوج در سه مقطع زمانی 1986، 2001 و 2016 از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده های TM ، ETM+ و OLI که در محیط نرم افزار Envi 5.1 آماده سازی شد، استفاده شد. یافته ها بر اساس روند تغییرات کاربری اراضی محدوده شهر یاسوجْ، بخش مسکونی یا شهری تغییرات گسترده ای داشته است که این تغییرات از کاربری های اطراف شامل جنگل، مرتع، کشاورزی و پیکره های آبی بوده است. جنگل که در اطراف شهر یاسوج و در داخل شهر قرار دارد خدمات اکوسیستمی زیادی برای این ناحیه تولید می کند که با افزایش و توسعه شهر این خدمات از نظر کمی و کیفی کاهش یافته، به همین دلیل باید مورد توجه قرار بگیرد. بحث و نتیجه گیری نتایج به دست آمده از این تحقیق می تواند به عنوان الگویی جهت انتخاب مکان های مناسب توسعه شهری با توجه به رعایت ملاحظه های زیست محیطی مورد استفاده قرار گیرد و نتایج نشان می دهد ، مطالعاتی که بر مبنای داده های مکانی به خصوص در زمینهسکونت گاه های انسانی ( به دلیل ذات تغییر پذیر آن ها) انجام می گیرند می توانند مبنای برنامه ریزی های دقیق قرار بگیرند
- Shenavar , Bamshad, "Land Capability Assessment Alaa Watershed and Yellow Khuzestan in order
Establishment of urban development Using a multi-criteria decision-making approach in the GIS environment, Natural Resources Engineering, Environment, Master's thesis, Islamic Azad University, Khuzestan Science and Research Branch ,2008,pp45,Persian. - Briamoh, A. K., Onishi, T , 2007 , Spatial Determinants of Urban Land-Use Change inLagos.Nigeria. Land Use Policy, (2)24, 502-515.
- Luo, J., Wei, Y , 2009, Modeling Spatial Variations of Urban Growth Patterns in Chinese Cities: The Case of Nanjing [J]. Landscape and Urban Planning, 91(2), 51-64.
- Elliot, Jonifer , "Introduction to Sustainable Development in Developing Countries. With translation by Rukn al-Din Eftekhari, Abdolreza Rahimi and Hossein Rahimi. , Rural Development Institute, 1999,vol 1 , chapter 3, ( In Persian ).
- Kasper K., M., Patel, Dale S. Rothman, 2007, Participatory scenario construction in land use analysis: An insight into the experiences created by stakeholder involvement in the Northern Mediterranean, vol .24 , pp. 546–561 Land Use Policy.
- Verburg .P. H., Paul P. Schot, Martin J. Dijst & A. Veldkamp, 2004, Land use change modelling: current practice and research priorities, GeoJournal, vol.61,pp. 309–324.
- Costanza R. and Ruth M., 2004, Using dynamic modeling to scope environmental problems and build consensus, Environmental Management, Vol 22, pp. 183–195.
- White. R. and G. Engelen,, "Cellular automata and fractal urban form: a cellular modeling approach to the evolution of urban land-use patterns", Environment and Planning , vol. 25, pp. 1175-1175.
- Mesrari, Iman, Jabalameli, Mohammad Saeed, "Modeling Land Use Planning: Categorizing Concepts and Models and Explaining Research Areas. Geography and Environmental Planning, 2016, pp. 75-92 , (In Persian) .
- Sadr Moussavi, Mirstar, Yazdani Ketabbar, Rasool, "Assessment and simulation of land use change around cities Using the CA-Markov Model (Case Study: Miandoab City, Geography and Environmental Planning, 2016, 139-157, (In Persian).
- Sharif zadegan, Mohammad Hossien , Fathi, Hamid, " Environmental Impact Assessment for Regional Planning in Triple Environmental Areas of Alborz in Hierarchical Method, Environmental Sciences Quarterly, 2005, No. 10, pp. 10-20, ( In Persian) .
- Shamsipour, Ali akbar , Sheikhi, Mohammad, "zoning of sensitive and vulnerable environmental areas In the west of Fars, by fuzzy classification method and hierarchical analysis process, Natural Geographic Research, 2010, No. 73, pp. 68-53, ( In Persian).
- Jozi S.Ali , Rezaieian, S, " Designing a New Model for Assessing the Ecological capability of the Land of Iran for the Establishment of Utilization Urban and Service Development, Environmental Science and Technology, 2009, No. 4, pp. 139-127, ( In Persian).
- Jozi S, Ali, Hosseini, Zienab, " Yasouj Ecological capability Assessment for the Development of Urban Development, Journal of Ecology, 2015, Vol. 41, No. 3, pp 650-512,(In Persian).
- Dong, J., Zhuang, D., Xu, X., Ying, L, 2008, Integrated evaluation of urban development suitability based on remote sensing and GIS techniques- a case study in jingjinjji area china., Sensors For Urban Environmental Monitoning, vol 8,pp.5975-5986 .
- Dixon, T, 2009, “Urban land and property ownership patterns in the UK: trends and forces for change, Land Use Policy Vol. 26 No. S1, pp. S43-S53.
- Mazidi, Ahmad. Safarzadeh, Mehdi, " Identification and ranking of factors affecting the use of residential land Using MADM Techniques, Case Study: Yasuj City, Geography and Development Quarterly, 2010, No. 21, pp. 81-96, Persian.
- Iranian Statistics Center, 2016, Census General population and housing Boyerahmad city, (In Persian).
- Kadiji ,G, M. Anane, S. Jellali, 2015, Geospatial and AHP-multicriteria analyses to locate and rank suitable sites for groundwater recharge with reclaimed water Resources, Conservation and Recycling,vol .104, pp. 19–30 .
- Purevtseren. M, M. Buyandelger, and S. Anders Brandt, 2017, Implications of a Spatial Multicriteria Decision Analysis for Urban Development in Ulaanbaatar, Mongolia, Mathematical Problems in Engineering, Vol. 201, 16 pages.
- Sen Li, L. Juh_asz-Horv_ath, S. Pedde, L_aszl_o Pint_er, M. D.A. Rounsevell , P. A. Harrison , 2017, Integrated modelling of urban spatial development under uncertain climate futures: A case study in Hungary, Environmental Modelling & Software, vol. 96,pp. 251-264.
- Xu, J., Chen, Z., Xue, J., Chen, Y., & Liu, Z (2016). A review of experimental results of steel reinforced recycled aggregate concrete members and structures in china. 6th international workshop on performance & strengthening of structures under extreme loading, Guangzhou, China, pp. 109–119.
- Maher. M A, S. HO Abdullah, M. F Ramli , Z. H Asha’ari, 2017, Land suitability analysis of urban growth in Seremban Malaysia, using GIS based Analytical Hierarchy Process, Procedia Engineering ,vol. 198 ,pp.1128 – 1136 .
- Renzhi Liu, Ke Zhang, Zhijiao Zhang, Alistair G.L. Borthwick, 2014, Land-use suitability analysis for urban development in Beijing , Journal of Environmental Management , vol. 145, pp.170- 179.
- Lin, H., Kao, J., Li, K., and et al, 1996, Fuzzy GIS assisted landfill siting analysis, Proceeding of international conference on Solid Waste Technology and Management, 322_324.
- Valizadeh, K., and Shababi, H, 2009, Necessities of GIS usage in urban water management at the time of Natural accidents (case study: Saqqez city). 4th International Conference on Geographic, Paris, France, 10-19.
- Ronald Eastman, J, 2012, IDRISI Selva manual. Clark University. Sitio web: www. clarklabs. org.
_||_
- Shenavar , Bamshad, "Land Capability Assessment Alaa Watershed and Yellow Khuzestan in order
Establishment of urban development Using a multi-criteria decision-making approach in the GIS environment, Natural Resources Engineering, Environment, Master's thesis, Islamic Azad University, Khuzestan Science and Research Branch ,2008,pp45,Persian. - Briamoh, A. K., Onishi, T , 2007 , Spatial Determinants of Urban Land-Use Change inLagos.Nigeria. Land Use Policy, (2)24, 502-515.
- Luo, J., Wei, Y , 2009, Modeling Spatial Variations of Urban Growth Patterns in Chinese Cities: The Case of Nanjing [J]. Landscape and Urban Planning, 91(2), 51-64.
- Elliot, Jonifer , "Introduction to Sustainable Development in Developing Countries. With translation by Rukn al-Din Eftekhari, Abdolreza Rahimi and Hossein Rahimi. , Rural Development Institute, 1999,vol 1 , chapter 3, ( In Persian ).
- Kasper K., M., Patel, Dale S. Rothman, 2007, Participatory scenario construction in land use analysis: An insight into the experiences created by stakeholder involvement in the Northern Mediterranean, vol .24 , pp. 546–561 Land Use Policy.
- Verburg .P. H., Paul P. Schot, Martin J. Dijst & A. Veldkamp, 2004, Land use change modelling: current practice and research priorities, GeoJournal, vol.61,pp. 309–324.
- Costanza R. and Ruth M., 2004, Using dynamic modeling to scope environmental problems and build consensus, Environmental Management, Vol 22, pp. 183–195.
- White. R. and G. Engelen,, "Cellular automata and fractal urban form: a cellular modeling approach to the evolution of urban land-use patterns", Environment and Planning , vol. 25, pp. 1175-1175.
- Mesrari, Iman, Jabalameli, Mohammad Saeed, "Modeling Land Use Planning: Categorizing Concepts and Models and Explaining Research Areas. Geography and Environmental Planning, 2016, pp. 75-92 , (In Persian) .
- Sadr Moussavi, Mirstar, Yazdani Ketabbar, Rasool, "Assessment and simulation of land use change around cities Using the CA-Markov Model (Case Study: Miandoab City, Geography and Environmental Planning, 2016, 139-157, (In Persian).
- Sharif zadegan, Mohammad Hossien , Fathi, Hamid, " Environmental Impact Assessment for Regional Planning in Triple Environmental Areas of Alborz in Hierarchical Method, Environmental Sciences Quarterly, 2005, No. 10, pp. 10-20, ( In Persian) .
- Shamsipour, Ali akbar , Sheikhi, Mohammad, "zoning of sensitive and vulnerable environmental areas In the west of Fars, by fuzzy classification method and hierarchical analysis process, Natural Geographic Research, 2010, No. 73, pp. 68-53, ( In Persian).
- Jozi S.Ali , Rezaieian, S, " Designing a New Model for Assessing the Ecological capability of the Land of Iran for the Establishment of Utilization Urban and Service Development, Environmental Science and Technology, 2009, No. 4, pp. 139-127, ( In Persian).
- Jozi S, Ali, Hosseini, Zienab, " Yasouj Ecological capability Assessment for the Development of Urban Development, Journal of Ecology, 2015, Vol. 41, No. 3, pp 650-512,(In Persian).
- Dong, J., Zhuang, D., Xu, X., Ying, L, 2008, Integrated evaluation of urban development suitability based on remote sensing and GIS techniques- a case study in jingjinjji area china., Sensors For Urban Environmental Monitoning, vol 8,pp.5975-5986 .
- Dixon, T, 2009, “Urban land and property ownership patterns in the UK: trends and forces for change, Land Use Policy Vol. 26 No. S1, pp. S43-S53.
- Mazidi, Ahmad. Safarzadeh, Mehdi, " Identification and ranking of factors affecting the use of residential land Using MADM Techniques, Case Study: Yasuj City, Geography and Development Quarterly, 2010, No. 21, pp. 81-96, Persian.
- Iranian Statistics Center, 2016, Census General population and housing Boyerahmad city, (In Persian).
- Kadiji ,G, M. Anane, S. Jellali, 2015, Geospatial and AHP-multicriteria analyses to locate and rank suitable sites for groundwater recharge with reclaimed water Resources, Conservation and Recycling,vol .104, pp. 19–30 .
- Purevtseren. M, M. Buyandelger, and S. Anders Brandt, 2017, Implications of a Spatial Multicriteria Decision Analysis for Urban Development in Ulaanbaatar, Mongolia, Mathematical Problems in Engineering, Vol. 201, 16 pages.
- Sen Li, L. Juh_asz-Horv_ath, S. Pedde, L_aszl_o Pint_er, M. D.A. Rounsevell , P. A. Harrison , 2017, Integrated modelling of urban spatial development under uncertain climate futures: A case study in Hungary, Environmental Modelling & Software, vol. 96,pp. 251-264.
- Xu, J., Chen, Z., Xue, J., Chen, Y., & Liu, Z (2016). A review of experimental results of steel reinforced recycled aggregate concrete members and structures in china. 6th international workshop on performance & strengthening of structures under extreme loading, Guangzhou, China, pp. 109–119.
- Maher. M A, S. HO Abdullah, M. F Ramli , Z. H Asha’ari, 2017, Land suitability analysis of urban growth in Seremban Malaysia, using GIS based Analytical Hierarchy Process, Procedia Engineering ,vol. 198 ,pp.1128 – 1136 .
- Renzhi Liu, Ke Zhang, Zhijiao Zhang, Alistair G.L. Borthwick, 2014, Land-use suitability analysis for urban development in Beijing , Journal of Environmental Management , vol. 145, pp.170- 179.
- Lin, H., Kao, J., Li, K., and et al, 1996, Fuzzy GIS assisted landfill siting analysis, Proceeding of international conference on Solid Waste Technology and Management, 322_324.
- Valizadeh, K., and Shababi, H, 2009, Necessities of GIS usage in urban water management at the time of Natural accidents (case study: Saqqez city). 4th International Conference on Geographic, Paris, France, 10-19.
- Ronald Eastman, J, 2012, IDRISI Selva manual. Clark University. Sitio web: www. clarklabs. org.