تاثیر پراکنش افقی شهر تهران بر زمینهای کشاورزی پیرامون
الموضوعات :نرگس احمدی فرد 1 , پروین ده ده زاده سیلابی 2 , ابراهیم جهانگیری 3
1 - عضو هیات‌علمی دانشگاه لرستان (مسوول مکاتبات)
2 - دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی
3 - فارغ التحصیل جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: کلان‌شهر تهران, شکل شهر, گسترش افقی شهر, زمینهای کشاورزی,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: اگر توسعه پایدارشهری را کارآمدی اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست بدانیم یکی از پیش شرط های مهم تحقق آن، بهینه سازی انواع بهره گیری از زمین شهری است که در غیر این صورت شهرها دچار پدیده گسترش افقی و یا گسترش بی رویه می شوند. تاکنون مدل های مختلفی برای شناخت شکل شهر و سنجش میزان پراکنش آن ارایه شده است. روش بررسی: این تحقیق سعی بر آن دارد تا از طریق مدل های مختلف مانند تحلیل زمانی تراکم شهری، روش توزیع چارکی، درجه توزیع متعادل، درجه تجمع و مدل هلدرن، میزان گسترش افقی شهر تهران را در دهه های مختلف مورد محاسبه و تاثیر آن را بر زمین های کشاورزی اطراف مورد بررسی قرار دهد. یافته ها: نتایج حاصل از این نوع تحقیق نشان می دهد که شکل کلان شهر تهران از فشردگی و رشد آرام به سمت گسترش افقی بی رویه و رشد سریع و بی برنامه تغییر پیدا کرده است. در ادامه با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال های 1357 و 1385 ه.ش که از سازمان فضایی ایران گرفته شده اند جهت بررسی میزان تغییر کاربری ها و به ویژه کم و کیف تغییر کاربری کشاورزی به کاربری های شهری از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. این تصاویر با استفاده ار روش پردازش بصری یا تفسیر چشمی به نقشه هایی تبدیل شده اند که در پایان با استفاده از روش تلفیقی و روی هم گذاری دو نقشه به دست آمده و محاسبات انجام شده، چگونگی تغییرات کاربری ها در طی این دو دوره (28 ساله ) بررسی شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج تتحقیقات در این بخش حاکی از این مساله است که از کل زمین های کشاورزی موجود در محدود مورد مطالعه در سال 1357حدود38952 هکتار می باشد که نیمی از آن در دوره 28 ساله 57-79 از بین رفته و به طور مستقیم یا غیر مستقیم در اثر توسعه شهری کاهش یافته اند و به 4/19 هزار هکتار در سال 1385 رسیده است. چنان چه رشد و توسعه شهر به صورت پراکنش افقی بی رویه ادامه پیدا کند همین مقدار زمین در توسعه آتی شهر از بین خواهد رفت.
- Howard, E., 1898. Garden Cities of Tomorrow (London, 1902, Reprinted, edited with a Preface by F.J. Osborn and an Introductory Essay by Lewis Mumford).
- Conzen, M.P., 2001. The study of urban form in the United States, Urban Morphol, 5 (1), p: 34.
- Harris and Ullman., 1945. C.D. Harris and E.L. Ullman, The nature of cities, Ann. Am. Acad. Polit. So. Sci. 242.
- Hoyt, H., 1939. The Structure and Growth of Residential Neighborhoods in American Cities, Federal Housing Administration, Washington, DC.
- Burgess., E., Park, E., Burgess and R. McKenzie, Editors., 1925. The Growth of the City: An Introduction to a Research Project, the City, University of Chicago Press, Chicago.
- Arribas and Nijkamp., 2011. Multidimensional Urban Sprawl in Europe A self – organizing Map approach, Journal homepage.
- Peiser, R., 1989. Density and Urban Sprawl, Land Economics, 65.
- Hartshorn TA, Muller PO., 1992. The Suburban Downtown and Urban Economics of Development Today, IN: Mills ES, McDonald JF Sources of metropolitan growth, Center for Urban Policy Research, New Jersey.
- Ewing, R., 1994. Counterpoint: Is Los Angeles-style sprawl desirable? Journal of the American Planning Association 63(1), p: 519
- Zanganeh Shahraki, Saeed., 2011. Analyzing the Socio-economic and environmental effects of urban sprawl distribution and how to apply the smart city development policies (case study: Yazd city), PhD thesis, University of Tehran. (Persian)
- Dieleman, F. and Wegener, M., 2004. Compact city and urban sprawl. Built Environ. (30)
- Anderson, W.P., Kanaroglou, P.S. and Miller, E.J., 1996. Urban form, energy and the environment: a review of issues, evidence and policy”. Urban Studies, 33(1).
- Glaster, G, et.al., 2001. Wrestling Sprawl to the Ground: Defining and Meaturing an Elusive Concept, Housing Policy Debate”, Volume 12, Issue 4.
- Huang Jingnan, X. Lu, and Jeffery M., 2006. A Global Comparative analysis of urban form: Applying spatial metrics and remote sensing.
_||_
- Howard, E., 1898. Garden Cities of Tomorrow (London, 1902, Reprinted, edited with a Preface by F.J. Osborn and an Introductory Essay by Lewis Mumford).
- Conzen, M.P., 2001. The study of urban form in the United States, Urban Morphol, 5 (1), p: 34.
- Harris and Ullman., 1945. C.D. Harris and E.L. Ullman, The nature of cities, Ann. Am. Acad. Polit. So. Sci. 242.
- Hoyt, H., 1939. The Structure and Growth of Residential Neighborhoods in American Cities, Federal Housing Administration, Washington, DC.
- Burgess., E., Park, E., Burgess and R. McKenzie, Editors., 1925. The Growth of the City: An Introduction to a Research Project, the City, University of Chicago Press, Chicago.
- Arribas and Nijkamp., 2011. Multidimensional Urban Sprawl in Europe A self – organizing Map approach, Journal homepage.
- Peiser, R., 1989. Density and Urban Sprawl, Land Economics, 65.
- Hartshorn TA, Muller PO., 1992. The Suburban Downtown and Urban Economics of Development Today, IN: Mills ES, McDonald JF Sources of metropolitan growth, Center for Urban Policy Research, New Jersey.
- Ewing, R., 1994. Counterpoint: Is Los Angeles-style sprawl desirable? Journal of the American Planning Association 63(1), p: 519
- Zanganeh Shahraki, Saeed., 2011. Analyzing the Socio-economic and environmental effects of urban sprawl distribution and how to apply the smart city development policies (case study: Yazd city), PhD thesis, University of Tehran. (Persian)
- Dieleman, F. and Wegener, M., 2004. Compact city and urban sprawl. Built Environ. (30)
- Anderson, W.P., Kanaroglou, P.S. and Miller, E.J., 1996. Urban form, energy and the environment: a review of issues, evidence and policy”. Urban Studies, 33(1).
- Glaster, G, et.al., 2001. Wrestling Sprawl to the Ground: Defining and Meaturing an Elusive Concept, Housing Policy Debate”, Volume 12, Issue 4.
- Huang Jingnan, X. Lu, and Jeffery M., 2006. A Global Comparative analysis of urban form: Applying spatial metrics and remote sensing.
