انتخاب گزینه مناسب جهت بازسازی معدن شن و ماسه جوبن با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره فازی FTOPSIS در جهت ایجاد توسعه پایدار در منطقه

الموضوعات :

محسن صفری ¹ , احمد آریافر ² , سینا علی نژاد ³

1 - مربی، گروه مهندسی معدن دانشگاه صنعتی بیرجند*(مسوول مکاتبات)
2 - دانشیار، گروه مهندسی معدن دانشگاه بیرجند
3 - دانش‌آموخته دوره کارشناسی ارشد مهندسی اکتشاف معدن دانشگاه بیرجند

تاريخ الإرسال : 02 الثلاثاء , ذو القعدة, 1438 تاريخ التأكيد : 19 الأحد , رمضان, 1439 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1441

الکلمات المفتاحية: معدن شن و ماسه, FTOPSIS, بازسازی معدن, محیط زیست, توسعه پایدار,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: امروزه به دلیل ازدیاد جمعیت استفاده بهینه از زمین اهمیت فراوانی یافته است. در نواحی معدنی، محدوده وسیعی در نتیجه معدن کاری تحت اشغال قرار می‌گیرد که گاهی به چندین هکتار هم می‌رسد. سطح تخریب معادن و عوارض جانبی زیست محیطی با افزایش اندازه و ظرفیت معادن بیشتر می شود. از طرفی هم محصولات معدنی و هم منابع طبیعی و محیط زیست مورد نیاز بشر می باشند و نمی توان یکی را فدای دیگری کرد. بنابراین راه معقول برای حل مشکل تعامل بین این دو بخش، حفظ توازن و توسعه پایدار است. احیا و بازسازی سطح زمین‌هایی که پس از استخراج معادن به‌صورت گسترده و نامحدود باقی‌مانده‌اند؛ در رسیدن به هدف بزرگ توسعه‌ پایدار می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود. لذا هذف از این تحقیق، انتخاب گزینه مناسب بازسازی معدن شن و ماسه جوبن با در نظر گرفتن پتانسیل های منطقه جهت رسیدن به هدف توسعه پایدار می باشد. روش بررسی: در این تحقیق ابتدا کارهای صورت گرفته جهت بازسازی معادن مشابه مطالعه شد سپس با بررسی پتانسیل های منطقه، گزینه های مختلفی برای بازسازی معدن پیشنهاد شد. در ادامه ، هر یک از گزینه ها بر اساس معیارهای مختلف مانند توپوگرافی، شیب، جنس خاک، مالکیت، راه دسترسی، انگیزه بهره‌برداران و ... مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت به منظور انتخاب مناسب ترین گزینه جهت بازسازی معدن از روش شباهت به گزینه ایده آل فازی (FTOPSIS) استفاده شد. یافته ها: با توجه به اینکه تصمیم گیری در مورد انتخاب یک گزینه مناسب جهت بازسازی معدن یک مسئله چند معیاره می باشد و معیارها در تعارض با یکدیگرند. از طرفی در مسائل تصمیم گیری تفکرات انسان با عدم قطعیت همراه است و این عدم قطعیت در تصمیم گیری تاثیرگذار است. استفاده از روش FTOPSIS که تمام این شاخص ها را در نظر می گیرد. بسیار موثر واقع شد. بحث و نتیجه گیری: احیای زمین و بازسازی محیط زیست یک راه مؤثر برای استفاده از منابع زمین از لحاظ اقتصادی است و به هماهنگی بین مردم و زمین در منطقه معدن کمک می کند. احیای موفق و پایدار به یک رویکرد میان‌ رشته‌ای که منجر به یک طرح یکپارچه و مؤثر برای احیای شرایط زیست محیطی، هیدرولوژیکی، زیبایی و تفریحی شود نیاز دارد. لذا لزوم جامع نگری در تصمیم گیری و بهره گیری از افراد مختلف با مشاغل، تخصص ها، تجربیات، سوابق و دیدگاه های علمی گوناگون، همراه با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره فازی می تواند بسیار موثر واقع شود؛ لذا در این مقاله جهت تعیین گزینه مناسب بازسازی، با بررسی عوامل زیربنایی مؤثر در بازسازی و استفاده از منابع علمی مختلف، از بین هفت گزینه پیشنهاد شده با در نظر گرفتن ۱۷ معیار مؤثر، گزینه ایجاد منطقه تجاری به عنوان گزینه مناسب انتخاب شد.

المصادر:

1. HU, Z.H., Wang, P., Liu, J., 2012. Ecological restoration of abandoned mine land in China. Journal of Resources and Ecology, 3(4): 289-296.


2. Mozaffari, A., Bangian, A.H., 2015. Choosing the appropriate method for the reclamation of open pit mines with the use of renewable energy (a case study of Sangan mine),Third Conference on open pit mines , Kerman, Iran. (In Persian)


3. Borthwick, R., Wang, Y., 2015. Bird species' responses to post mine reclamation in Alabama– A preliminary analysis. Journal American Society of Mining and Reclamation, 4(2): 1-19.


4. Razaghi, N., Monaghebi Dinan, N., 2011. Review the environmental impact of mining projects and their evaluation methods, 05th Conference of Environmental Engineering, Tehran, Iran.  (In Persian)


5. Akpınar, N., 2005. The process of revegetation in the post-mining reclamation. The Mining and Environment Symposium, ankara, Turkey.


6. Kuter, N., 2013. Reclamation of degraded landscapes due to opencast mining. In: Ozyavuz M (Ed.), Advances Landscape Architecture, In Tech.


7. Vrbova, M., Stys, S., 2008. 60 Years of land reclamation after opencast coal mining – a success story of czech reclamation work. Mine Planning and Equipment Selection Conference, beijing, china.


8. Palogos, I., Galetakis, M., Roumpos, C., Pavloudakis, F., 2017. Selection of optimal land uses for the reclamation of surface mines by using evolutionary algorithms. International Journal of Mining Science and Technology, 27(3): 491-498.


9. Stucky, D. J., Bauer, J. H., Lindsey, T. C., 1980. Restoration of acidic mine spoils with sewage sludge: I. Revegetation. Reclamation Review, 3: 129-139.


10. Gunn, J., Bailey, D., Gagen, P., 1992. Landform replication as a technique for the reclamation of limestone quarries: A progress report. HMSO, London.


11. Gunn, J., Bailey, D., 1993. Limestone quarrying and quarry reclamation in Britain. Environmental Geology, 21: 167-172.


12. Alexander, M. J., 1996. The effectiveness of small-scale irrigated agriculture in the reclamation of mine land soils on the Jos plateau of Nigeria. Land Degradation and Development,7: 77– 85.


13. Yundt, S.E., Miq, S., Lowe, B., 2002. Quarry reclamation- cliffs, landforms and ecology. 26th Annual British Columbia Reclamation Symposium, Dawson Creek, British Columbia.


14. Paschke, M. W., Redente, E. F., Brown, S. L., 2003. Biology and establishment of mountain shrubs on mining disturbances in the Rocky Mountains, USA. Land Degradation and Development, 14: 459–480.


15. Osanloo M., Parsaei M., 2004. Sarcheshmeh Copper Mine Reclamation. Proceeding of Safety Congress, Iran, p. 316-325. Parsaee, M., Osanloo, M., 2003. Reclamation of Sarcheshmeh Copper Mine, 5th Congress on Safety, Health and Environment in Mines and Related Industries, Kerman, Iran. (In Persian)


16. Bangian A.H., Pirouznia, N., 2007, Selection of Plant Species for the mine reclamation  by Analytical Hierarchy Process: Case Study of Sungun Copper Mine, 7th Congress on Safety, Health and Environment in Mines and Related Industries, Kerman, Iran. (In Persian)


17. Akbari, D. A., Osanloo, M., Hamidian, H., 2007. Selecting post mining land use through analytical hierarchy processing method: case study in Sungun copper open pit mine of Iran. 15th international symposium on Mine Planning and Equipment Selection (MPES 2006), Torino, Italy.


18. Lu, X., Hu, Z., H., Liu, W., Huang, X. Y., 2007. Vegetation growth monitoring under coal exploitation stress by remote sensing in the Bulianta Coal Mining area. Journal of China University of Mining and Technology, 17(4): 479–0483.


19. Bangian, A. H., Osanloo, M., 2008. Multi attribute decision model for plant species selection in mine reclamation plans: Case study sungun copper mine. Post-Mining, February 6-8, Nancy, France. 1-11.


20. Hendrychová, M. 2008. Reclamation success in post-mining landscapes in the Czech Republic: A review of pedagogical and biological studies. Journal of Landscape Studies, 1: 63-78.


21. Soltanmohammadi, H., Osanloo, M., and Aghajani, A. B., 2010. An analytical approach with a reliable logic and ranking policy for post mining land-use determination. Land Use Policy, 27: 364–372.


22. Alavi, I., Akbari A., and Parsaei M., 2011. Plant type selection for Sarcheshmeh Copper Mine reclamation by Fuzzy-AHP method, BLOUR science and expertise magazine, AMIRKABIR University of Technology, Nom 29:10-17. . (In Persian)


23. Alavi1, I., Akbari, A., Ataei, M., Kiadaliri, H., 2011. Comparison Fuzzy Topsis Method and Fuzzy AHP Method for Native Plant Type Selection and Implant (Case Study: Sarcheshmeh Copper Mine), RENEWABLE NATURAL RESOURCES RESEARCH , 2(3): 45-56. (In Persian)


24. Alavi, I., Alinejad, R. H., Sadegh zadeh, M., 2011. Prioritizing crescive plant species in choghart iron mine desert region, used method: Fuzzy AHP). Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(12): 1075-1078.


25. Alavi, I., Alinejad, R, H., 2011. Comparison of Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods for plant species selection (Case study: Reclamation plan of Sungun Copper Mine; Iran). Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(12): 1104-1113.


26. Alavi1, I., Akbari, A., Ataei, M., 2013. Plant Type Selectionfor the mine reclamation of Sarcheshmeh Copper Mine by Fuzzy Topsis Method), Iranian Journal of Mining Engineering (IRJME), 8(18): 101-106. (In Persian)


27. Skousen, J., T. Keene, M. Marra, and B. Gutta. 2013. Reclamation of mined land with Switchgrass, Miscanthus, and Arundo for biofuel production. Journal American Society of Mining and Reclamation (ASMR), 2: 177-191.


28. Alavi, A., Moslemi, M., Pirouznia, N., 2015. Using AHP Fuzzy Method for Plant Species Selection in Mine Reclamation Plan: Case Study Sungun Copper Mine, Arasbaran Region, journal of Agricultural science and sustainable production, 24(4): 153-162. (In Persian)


29. Hajkazemiha, N., Shariat, M., Monavari, M., Ataei, M., 2014. Prioritizing the Reclamation Criteria during Mines Closure (Golgohar, Sangan, Chadormalu Iron Mines), Journal of Environmental Studies, 40(4): 1023-1033. (In Persian)


30. behnia, B., moosavi rad, S., abkar, A., naghavi, H., 2014. Reclamation of Mined Lands Using Vegetation Cover in Gol-e-Gohar NO.1 Iron Ore Mine, Iranian Journal of Mining Engineering, 9(23): 14-24.


31. Skousen, J., Brown, C.B., Griggs, T., Byrd, S., 2014. Establishment and growth of Switchgrass and other biomass crops on surface mines. Journal American Society of Mining and Reclamation, 3(1): 136-156.


32. Legwaila, I. A., Lange, E., Cripps, J., 2015. Quarry Reclamation in England: A Review of Techniques. Journal American Society of Mining and Reclamation, 4(2): 55-79.


33. Scagline, S., Skousen, J., Griggs, T., 2015. Switchgrass and Miscanthus yields on reclaimed surface mines for bioenergy production, Journal American Society of Mining and Reclamation, 4(2): 80-90.


34. Alavi, I., pirooznia, N., 2015. Plant Type Selection for Sungun Copper Mine Environment Reclamation by Fuzzy TOPSIS Method, Journal of Environmental Science and Technology, 17(4): 201-209. (In Persian)


35. Mahmoudi, Ali., Najafi, S., 2016. Mine reclamation, missing ring of sustainable development of Iran's minerals and natural resources, 11th National Conference on Watershed Management Sciences and Engineering, Yasuj, Iran. (In Persian)


36. Cochilco., 2002. Research on mine closure policy, By the Mining, Minerals and Sustainable Development (MMSD) project of International Institute for Environment and Development (iied), 44: 94-95.


37. Cao, X., 2007. Regulating mine land reclamation in developing countries: the case of china. land use policy, 24: 472-483.


38. Laverdure, L., Zinck, J., Hynes, T., 2009. An innovative canadian approach, The Green Mining Initiative. Canadian natural resources limited, Canada.


39. Javanshirgiv , M., Taheri Moghadder, M., Safari, M., 2017. The selection of appropriate mining method for the Deh Gheybi Granite Quarry Mine using the FTOPSIS method, International Journal of Mining and Mineral Engineering, 8(2): 113-130


40. Sengül, Ü., Eren, M., Eslamian Shiraz, S.H., Gezder, V., Sengül, A.B., 2015. Fuzzy TOPSIS method for ranking renewable energy supply systems in Turkey. Renewable Energy, 75: 617–625.


41. Nădăban, S., Dzitac, S., Dzitac, I., 2016. Fuzzy TOPSIS: A General View, Procedia Computer Science, 91: 823 – 831.


42. Chen, C.T., 2000. Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment. Fuzzy sets and systems, 114(1):1-9.


43. Safari, M., Kakaei, R., Ataei, M., Karamoozian, M., 2011. Using fuzzy TOPSIS method for mineral processing plant site selection. Arabian Journal of Geosciences, 5(5):1011-1019.